Քաղաքն առանց մեր երիտասարդների եռուզեռի, կնմանվի տխուր «ծերանոցի». ՄԱՐԻՆԵ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆ

«Իրավունքը» զրուցել է ֆրանսաբնակ կոմպոզիտոր, երգահան ՄԱՐԻՆԵ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆԻ հետ:

— Ակադեմիական քաղաք ստեղծելու վերաբերյալ կառավարության որոշմանն ինչպե՞ս եք վերաբերվում։

— Ակադեմիական քաղաք ստեղծելու գաղափարին դրական կվերաբերեի, եթե մենք լինեինք զարգացած, ստաբիլ ու պաշտպանված երկիր։ Արդյո՞ք մեր երկրի համար հիմա առաջնային է ուսումնական բուհերի համար քաղաք կառուցելը։ Հետպատերազմյան դեպրեսիայից դեռ դուրս չեկած, այսօր անընդհատ ականատես ենք լինում, թե ինչպես է թշնամին հոգեբանական ճնշում գործադրում հիմար հայտարարություններով՝ թուլացնելով մեզ ու կրկին նոր պատերազմի ակնարկ անելով։ Փոխանակ մեր բոլոր ճիգերը կենտրոնացնենք նրանց ասածներին հակահարված տալու, հայրենիքի սահմանները ամրացնելու, զենք ու զինամթերք հայթայթելու վրա, հսկայական գումարներ ենք ծախսում տասներորդական ու ոչ կարեւոր պրոյեկտների վրա։ Բնականաբար, դեմ եմ։

— Դուք Երեւանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան եք ավարտել, որքանո՞վ է ընդունելի այն օպտիմալացնելը, միավորելը այլ կրթական օջախների հետ կամ տեղափոխելը:

— Իհարկե, անընդունելի է։ Մեկ դար առաջ խմբավար եւ կոմպոզիտոր Ռոմանոս Մելիքյանի շնորհիվ ստեղծվեց Երեւանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիան, որի շրջանավարտներն այսօր աշխարհով մեկ փայլում են իրենց կրթությամբ ու ստացած գիտելիքներով։ Անձամբ ես՝ միայն հիմնվելով կոնսերվատորիայի իմ ստացած գերազանց դիպլոմի վրա, առանց որեւէ քննության (բացառությամբ՝ ֆրանսերեն լեզվի)՝ կրթությունս շարունակեցի Փարիզի Սորբոնի համալսարանի մագիստրատուրայում։ Ինչ եք կարծում, ինչի՞ շնորհիվ էր դա, իհարկե՝ Երեւանի պետական կոնսերվատորիայի բարձր վարկանիշի… 

— Հայաստանյան շատ բուհերի շենքեր մշակութային արժեք են, ըստ Ձեզ, նման քայլն ինչի՞ կհանգեցնի։

— Ժամանակին այս կառույցը ստեղծողները հազար չափել, մեկ կտրել են։ Պատահական չէ, որ  արվեստի բոլոր կենտրոնները քաղաքի սրտում են միավորված… Այն հեշտացնում է ոչ միայն դասախոսների` մեկ բուհից մյուս բուհ տեղափոխվելը՝ առանց ժամանակ կորցնելու, այլ նաեւ ուսանողների՝ «դաս-փորձ-համերգ» ակտիվ գրաֆիկով ապրելը։ Արվեստագետներն այստեղ, այնտեղ, ամենուր են՝ օրվա մի մասը՝ դասի, երկրորդ մասը՝ փորձի մեկ այլ վայրում, երեկոյան՝ համերգի՝ մեկ ուրիշ վայրում, եւ այս բոլոր վայրերը իրար հարեւանությամբ են գտնվում: Ամեն ինչ ժամանակի առումով հեշտացված է, որպեսզի արվեստագետն անիմաստ ճանապարհների վրա ժամանակ ու էներգիա չկորցնի։ ԿԳՄՍ նախարարն ասում է, որ ընդամենը 30 րոպե է հեռու կենտրոնից, բայց հաշվի չեն առնում, որ դեռեւս կենտրոն հասնելով՝ ուսանողը տուն չի հասնում, նա պետք է դրան գումարի հավելյալ ժամանակ տուն հասնելու համար (քանի որ բոլորը չէ, որ կենտրոնում են բնակվում)։ Այդքան ուժ, էներգիա ու ժամանակ կորցնելով՝ ստեղծագործողի աշխատունակությունը հասնում է զրոյի։ Էլ չեմ ասում, որ քաղաքն առանց մեր երիտասարդների եռուզեռի, դրական էներգիայի ու ժպիտների՝ կնմանվի տխուր «ծերանոցի» (ներողություն կտրուկ արտահայտության համար)։ 

— Ապրում եք Ֆրանսիայում, ի՞նչ է հուշում այդտեղի փորձը:

— Ֆրանսիայում կա երկու կոնսերվատորիա. մեկը՝ Փարիզում, մյուսը՝ Լիոնում։ Դեմ չեմ, որ իրենց ակադեմիական քաղաքում նույնպես լինի մեկ այլ կոնսերվատորիա, ում հարմար է ու մոտ, բնականաբար, նախընտրություն կունենա, բայց նորից կրկնվեմ՝ ասելով, որ հիմա բացարձակ նոր քաղաք կառուցելու ժամանակը չէ։

— Երբեւէ տեսե՞լ եք կրթության եւ մշակութային արժեքների նկատմամբ այսպիսի վերաբերմունք ֆրանսիացիների կողմից։

— Այստեղ դարերից եկած կառույցներին ու շինություններին շատ խնամքով են վերաբերում, այլ ոչ մեզ նման, օրինակ՝ Հանրապետության հրապարակում ամանորյա զարդարանքներ տեղադրելու համար մեխերով ծակում ու փչացնում են մեծն Թամանյանի ստեղծած հուշահամալիրը։ Ի վերջո, Թամանյաններ ու Կոմիտասներ ամեն օր չէ, որ ծնվում են… Պահենք ու պահպանենք մեր հանճարների ժառանգությունները…

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Մոլախոտը՝ թուրքի նման, պատել էր Փիերի գերեզմանը ու «խեղդում էր» նրան. Ալլա Հակոբյան Եղան չնախատեսված ծրագրեր, որոնք հաճելիորեն հայաստանյան հանգիստս վերածեցին աշխատանքի. ՄԱԴԼԵՆ «Ռուսական արվեստի թանգարանը» ռուսական մշակույթի փոքրիկ կղզի է մեր մայրաքաղաքի սրտում Մադլենը ֆրանսիական բեմում իր երգը նվիրեց Հայաստանին Պատերազմի ավարտից տարիներ են անցել, բայց ես այլեւս չեմ ժպտում եւ լիաթոք չեմ ուրախանում. ՄԱՐԻՆԵ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆ