ԹՐԱՄՓԻ ՀԱՄԱՐ ՄՈՍԿՎԱՅԻ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՆՓՈԽԱՐԻՆԵԼԻ ԷՐ ՍՊԻՏԱԿ ՏՈՒՆ ՄՏՆԵԼՈՒ ՊԱՀԻՑ
Վերլուծություն
Հետաքրքիր տեղեկություն փոխանցեց ուկրաինական դեռ խելամիտ եւ միանգամայն տեղեկացված աղբյուրներից մեկը: Ըստ այդմ. «Զելենսկու գրասենյակի եւ բրիտանական հետախուզական ծառայությունների հիմնական խնդիրն է խափանել Թրամփի եւ Պուտինի միջեւ գագաթաժողովը, որը ակտիվորեն պատրաստվում են ԱՄՆ-ն եւ Ռուսաստանը։ Բանկովան գիտակցում է Արեւմուտքում հարաբերությունների մոդելի փոփոխության եւ հակաուկրաինական հայացքների աճի հետեւանքով առաջացած խնդիրները, եւ Թրամփի ու Պուտինի միջեւ բանակցությունները միայն կամրապնդեն այդ միտումները»:
ՈՒԿՐԱԻՆԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ՊԼԱՆՈՒՄ ՉԷ
Միանգամայն խելքին մոտ ենթադրություն է: Առավել եւս, որ ամենեւին էլ առաջին անգամը չէ, որ խոսվում է այն մասին, թե բրիտանական հետախուզական ծառայությունը, նաեւ ուկրաինացիների ամենաակտիվ օգնությամբ, ամեն քայլի պատրաստ են՝ Պուտինի եւ Թրամփի հանդիպումը ձախողելու համար: Ավելին, նույնիսկ կա տպավորություն, որ այդ հարցում առաջընթաց ունեն: Ելնելով այն բանից, որ նախ՝ գոնե տեսանելի հարթակում ռուս-ամերիկյան սկզբնական բանակցային ակտիվությունն այդքան էլ չի նկատվում: Եվ գումարած դրան, Թրամփը պարբերաբար կոշտ հակառուսական տոնի է անցնում՝ անգամ նոր պատժամիջոցներով սպառնալով: Կան նաեւ այդ մասին ակնարկող փաստեր: Նախ, ամերիկյան իշխանությունների ամենավերին էշելոններից եկած հայտարարությունները, թե՝ Վաշինգտոնը պատրաստվում է թողնել ուկրաինական խնդրի հետ կապված միջնորդական առաքելությունը: Նաեւ, որ Թրամփի վարչակազմն արտոնեց Ուկրաինային ռազմական մատակարարումների նոր խմբաքանակի հատկացումը: Ճիշտ է, փոքր խմբաքանակի եւ կոմերցիոն հիմունքներով, բայց փաստը մնում է փաստ՝ առաջին անգամ արտոնեց:
Այս ամենից, իհարկե, կարող է տպավորություն առաջանալ, որ ուկրաինական թեմատիկայով ռուս-ամերիկյան գործընթացն այդքան էլ հաջող ընթացքի մեջ չէ: Արեւմտյան որոշակի լիբերալ աղբյուրներ դրա բացատրություններն էլ ունեն. Թրամփը պահանջում է պատերազմը կանգնեցնել ներկա ճակատային գծով եւ այդ դիրքերից բանակցել, իսկ Պուտինը ցանկանում է ստանալ այն բոլոր տարածքները, որոնք պաշտոնապես ներառված են ՌԴ Սահմանադրության մեջ, որպես ռուսական տարածքներ (Ղրիմը եւ չորս ուկրաինական երբեմնի մարզերն ամբողջությամբ), եւ եթե համաձայնություն չլինի, ապա Թրամփը կարող է վերադառնալ բայդենյան երբեմնի կուրսին: Սակայն այդ տպավորությունն իրատեսական կլիներ, եթե ռուս-ուկրաինական բանակցություններում Ուկրաինան լիներ միակ կամ գոնե՝ թիվ 1 խնդիրը: Բայց դա այդպես չէ, էլ չասած, որ Թրամփի համար, խոշոր հաշվով, գործնականում էական չէ, թե ապագա ռուս-ուկրաինական սահմանը կանցնի ՌԴ-ին անցած չորս մարզերի նախկին վարչական սահմաններո՞վ, թե մի քանի կլիոմետր այս կամ այն կողմ: Ավելին, դա նաեւ Ռուսաստանի համար էական չէ, որի անծայր տարածքների մեջ այդ մի քանի կիլոմետրը չի էլ նշմարվում: Այսինքն, եթե Լոնդոնն ու Կիեւը հենց այդ մի քանի կիլոմետրի հիմքով են ցանկանում ձախողել Պուտին-Թրամփ սպասվող գագաթաժողովը, ապա դա անլուրջ կլիներ:
Բայց նաեւ կրկնենք. ռուս-ամերիկյան գործընթացների հետ կապված որոշակի պասիվություն իրոք նկատվում է: Ավելին, կային ռեալ խոսակցություններ, որ այդ գագաթաժողովը կարող է տեղի ունենալ մայիսի կեսերին՝ Մերձավոր Արեւելք Թրամփի այցին զուգահեռ, մինչդեռ օրերս Թրամփը քիչ հավանական համարեց դա: Եվ եթե այս նոր, չասենք իրավիճակի, այլ՝ մթնոլորտի պատճառը հիշատակված մի քանի կիլոմետրը չէ, ուրեմն ի՞նչն է: Եվ սա հռետորական հարցում չէ, հաշվի առնելով, թե աշխարհի մասշտաբով ինչքան շատ բան է կախված ռուս-ամերիկյան այս գործընթացներից, այդ թվում՝ Թրամփ-Պուտին գագաթաժողովից:
ԻՐԱՆ-ԱՄՆ
Այսպիսով, ի՞նչ է պետք Թրամփին՝ Մոսկվայի հետ այդ գործընթացում: Նախ, Ռուսաստանի հետ, որին ամենեւին էլ թիվ 1 թշնամի չի համարում, հարաբերությունների կայունացում: Իմաստը շատ պարզ է. 5-6 հազար միջուկային մարտագլխիկ եւ հսկայական ռեսուրսային բազա ունեցող Ռուսաստանի հետ, իհարկե, ավելի ձեռտնու է համագործակցել, այլ ոչ թե՝ պատերազմել: Երկրորդը. Թրամփին պետք է նաեւ կայունություն Մերձավոր Արեւելքում, այն է՝ Իրանի հետ հարաբերությունների կայունացում, եւ այստեղ նույնպես կա Ռուսաստանի օգնության կարիքը: Դրանում Թրամփն օրերս եւս մեկ անգամ պետք է որ համոզվեր, ելնելով իսրայելյան Բեն Հուրիոն օդանավակայանին հուսիթների հասցրած` աղմուկ հանած հարվածի պատմությունից: Պատճառը հետեւյալն է. փորձագետները հաստատում են, որ հարվածը հասցվել է կառավարվող հիպերձայնային բալիստիկ հրթիռի միջոցով: Ավելին, որ խոսքը «Խեյբար Շեկան-2» հրթիռի մասին է, որի փորձարկումներն Իրանն ավարտել է միայն անցած տարի: Այսինքն, թեեւ իսրայելյան եւ ամերիկյան լավագույն ՀՕՊ համակարգերը (Իսրայելը նախորդ հարվածներից հետո նաեւ հայտարարել էր ՀՕՊ-ի ամբողջական արդիականացման մասին) փորձեցին կասեցնել, բայց անհաջող։ Ու սա ընդամենը ապտակ չէ իսրայելա-ամերիկյան գովաբանված ռազմաարդյունաբերական համալիրին։ Սա փաստի արձանագրում է` Իրանն ունի հրթիռներ, որոնց դեմ Իսրայելն ու ԱՄՆ-ն անզոր են: Ավելին, նախօրեին ներկայացվեց ավելի նոր հրթիռ, որը նախատեսված է ավիակիրների դեմ կիրառել: Ու եթե այդ հրթիռները «պատահաբար» նաեւ միջուկային մարտագլխիկ ստանան… կարճ ասած, Իրանի հետ եւս ավելի լավ է համագործակցել, քան՝ պատերազմել: Իսկ դրան հնարավոր է հասնել միայն Մոսկվայի միջնորդությամբ:
ՉԻՆԱՍՏԱՆ-ԱՄՆ
Սակայն Բեն Հուրիոն օդանավակայանին հասցված հարվածի պատմությունը մեկ այլ շերտ եւս ունի: Բոլորն են հասկանում, որ եթե ամերիկյան ամենաժամանակակից ՀՕՊ համակարգերն անզոր եղան իրանական հրթիռի դեմ, ուրեմն չինական, առավել եւս` ռուսական հրթիռների դեմ պարզապես շանսեր չունեն: Եվ սա առաջ է բերում գլոբալ միջուկային բալանսի միանգամայն այլ ֆոն:
Այսինքն, որքան էլ պտտվի վարկածը, թե հենց Չինաստանն է Թրամփի թիվ 1 թշնամին, բայց մեկ է, այդ թշնամությանը «տաք» տեսք տալու վերջնարդյունքը կարող է դառնալ միջուկային ձմեռը: Բախումը տնտեսական դաշտում ծավալելու փորձ էլ Թրամփն իրականացրեց՝ մաքսատուրքային պատերազմի տեսքով: Բայց շատ արագ էլ Վաշինգտոնում հասկացան, որ դա հենց ԱՄՆ-ի համար է դառնում պարտություն: Այսինքն, որ կորուստներ այդ պատերազմից, իհարկե, կրում է նաեւ Չինաստանը: Բայց ԱՄՆ-ի կորուստներն անհամեմատ ավելի մեծ են: Իսկ 36 տրիլիոն դոլարն անցած պետական պարտքի, եկամուտների կեսին մոտեցող բյուջետային դեֆիցիտի, չինականին էապես զիջող տնտեսական աճի, դոլարի հեղինակության լուրջ անկման եւ մի շարք այլ նմանատիպ գործոնների պարագայում երկարաժամկետ տնտեսական պատերազմը կարող է ԱՄՆ-ի համար նաեւ մահացու դառնալ:
Այսինքն, ակնհայտորեն նաեւ Չինաստանի հետ գոնե այս պահին պատերազմը, ո´չ «տաք» եւ ո´չ էլ՝ տնտեսական իմաստով Թրամփին ամենեւին էլ պետք չէ, եւ պետք է պայմանավորվել: Եվ այս դեպքում եւս լավագույն միջնորդը Մոսկվան կարող է լինել: Եվ այս ընդհանրական ֆոնը մեկ բան է նշանակում՝ Թրամփի համար Մոսկվայի օգնությունը ոչ թե պարզապես դառնում է անփոխարինելի, այլ անփոխարինելի էր ի սկզբանե Սպիտակ տուն ոտք դնելու պահից:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԻԻ ՄՈՍԿՈՎՅԱՆ ԱՅՑԸ
Այսպիսով, Սի Ցզինպինը եռօրյա այցով գալիս է Մոսկվա: Պաշտոնապես նպատակը` մայիսի 9-ի տոնակատարություններին մասնակցելն է, որը ինքնին շատ լուրջ ազդակ է: Բայց նաեւ ասել, որ հանուն միայն այդ ազդակի է նախագահ Սին երեք օր գտնվելու Մոսկվայում, միամտություն կլիներ:
Այսպես, միանգամայն տեղեկացված աղբյուրն օրերս այդ կապակցությամբ հուշեց. «Մեր տեղեկություններով՝ Չինաստանի ղեկավար Սի Ցզինպինի մայիսի 9-ին Մոսկվա այցը բանակցային բնույթ է կրում։ Չինաստանի առաջնորդը Մոսկվա է թռչում՝ շատ կարեւոր, կարելի է ասել` ստրատեգիական նշանակության առաջարկներով»:
Որոշ վերլուծական աղբյուրներ հենց դրանով են փորձում բացատրել Մոսկվայի նկատմամբ Վաշինգտոնի որոշակի կոշտացումները. «Պատճառը Սի Ցզինպինի Մոսկվա ժամանումն ու ապագա բանակցություններն են։ Վաշինգտոնը հրապարակային ազդանշան է հղում Կրեմլին»: Բայց ինչի՞ համար, հստակ բացատրություն չկա: Դժվար թե Թրամփն իրոք մտածում է, թե կկարողանա հասնել նրան, որ Մոսկվան գոնե չեզոքություն կպահի Վաշինգտոնի եւ Պեկինի հակամարտությունում: Ընդհակառակը, Թրամփին ոչ թե Պուտինի չեզոքությունն է պետք, այլ՝ միջնորդությունը: Այլ բան, որ այդ միջնորդությունն իր գինն ունի, եւ այն, որ Թրամփը հանկարծ սկսեց խոսել, թե ռուսները կարող են ամբողջական վերահսկողության տակ վերցնեն Ուկրաինան, թերեւս պատահական ազդակ չէր:
Իրականում Մոսկվային, որպես լավագույն տարբերակ, ուկրաինական հարցով հենց դա է պետք՝ ԱՄՆ-ն ամբողջովին դուրս գա խաղից, բայց նաեւ շարունակի բանակցությունները` զուտ ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների հետ կապված: Եվ եթե Թրամփն այդքան ունի Մոսկվայի կարիքը, ապա վերջինս, իհարկե, կցանկանա գնալ լավագույն տարբերակին: Ընդ որում, եթե ամերիկացիները համաձայնեն Կրեմլի պայմաններին եւ ամբողջությամբ դուրս գան ուկրաինական ճգնաժամից, ապա Թրամփն արդեն նպատակներին մասամբ հասել է։ Նա գրեթե ստացել է իր ռեսուրսների գործարքը, որը նրան որոշ հաղթաթղթեր է տալիս նույնիսկ Կիեւի կապիտուլյացիայի դեպքում։ Այս փաստաթուղթը «իրավունք կտա» Թրամփին բանակցել` Ռուսաստանի Դաշնությունից հնարավորինս մեծ զիջումներ ստանալ, երբ Ուկրաինան բաժանվի/կտրվի:
Առավել եւս, եթե նախագահ Սին էլ իր «ստրատեգիական նշանակության առաջարկներն» ունի, ապա դա արդեն հուշում է, որ Չինաստանը պատրաստ է Մոսկվայի միջնորդությամբ բանակցել ԱՄՆ-ի հետ: Եվ եթե ԱՄՆ-ն էլ գոնե Թրամփի հատուկ ներկայացուցիչ Ուիտկոֆի մակարդակով ներկայացված լինի Մոսկվայում, ապա դա կարող է նշանակել մեծ պայմանավորվածություններից «հինգ պակաս» վիճակ:
https://iravunk.com/sim/?p=312500&l=am/