Շատ նման է, որ ռուսները սպասում եւ պատրաստվում են Սիրիայի մասնատմանը

­Թեեւ Էր­դո­ղանն ար­դեն մոտ 1500-ի չափ ընդ­դի­մա­դիր­ներ է բռնել, սա­կայն ներ­թուր­քա­կան կրքերն այդ­պես էլ չեն դա­դա­րում թու­լա­նալ: Ա­վե­լին, ընդ­դի­մութ­յան գոր­ծե­լաոճը գնա­լով միայն ա­վե­լի բա­ցա­հայտ է վե­րած­վում «գու­նա­վոր հե­ղա­փո­խութ­յան»՝ դրա բո­լոր բաղ­կա­ցու­ցիչ տար­րե­րով հան­դերձ: Իսկ դա նշա­նա­կում է, որ կա ար­տա­քին ա­մուր թի­կունք, դրսից  ֆի­նան­սա­վոր­վող ներ­թուր­քա­կան մի քա­նի «շա­րաս­յուն», այդ թվում՝ իշ­խա­նա­կան օ­ղակ­նե­րում, լրատ­վա­կան դաշ­տում եւ այլն:

ԷՐԴՈՂԱՆԻ ՓԱԿՈՒՂԻՆ ԽՈՐԱՆՈՒՄ Է

Այն, որ Էր­դո­ղանն ի­րա­վի­ճա­կը լուրջ է հա­մա­րում, գա­լիս է հու­շե­լու թե­կու­զեւ այն փաս­տը, որ նա ո­րո­շեց խա­ղի մեջ ներ­քա­շել նաեւ վա­հա­բիս­տա­կան խմբա­վո­րում­նե­րին՝ որ­պես ի­րեն ա­ջակ­ցող ժո­ղո­վուրդ: Բայց սա վտան­գա­վոր քայլ է եւ նշա­նա­կում է, որ միայն ոս­տի­կա­նութ­յան վրա ար­դեն հույ­սեր չի դնում: Այ­սինքն, ինչ­պես մեկ­նա­բա­նում է միան­գա­մայն տե­ղե­կաց­ված ի­րա­նա­կան աղբ­յու­րը. «Այս ար­մա­տա­կան­նե­րի հա­մար տար­բե­րութ­յուն չկա, թե ով է ի­րենց առջ­եւում՝ սուն­նի, ալ­եւի, շիա, թե քրիս­տոն­յա: Փո­ղի հա­մար նրանք պատ­րաստ են դա­վա­ճա­նել ան­գամ սե­փա­կան մայ­րե­րին»: Այ­սի­նքն, չկա ո­րե­ւէ ե­րաշ­խիք, որ «սե­փա­կան մայ­րե­րին» դա­վա­ճա­նե­լու պատ­րաստ այս խմբա­վո­րում­նե­րը նաեւ ա­մե­նավճ­ռա­կան պա­հին Էր­դո­ղա­նին չեն դա­վա­ճա­նի, ե­թե միայն ա­վե­լի շատ փող տվող լի­նի: Իսկ նման ար­տա­քին ու­ժեր հաս­տատ կգտնվեն:

­Գու­մա­րած դրան, հա­սու­նա­նում են այն կար­գի ար­տա­քին խնդիր­ներ, ո­րոնք, ան­կախ այն բա­նից՝ Էր­դո­ղա­նին կհա­ջող­վի՞ ճնշել այս «հե­ղա­փո­խութ­յու­նը», թե՝ ոչ, նրա հա­մար նաեւ հե­ռան­կա­րա­յին ա­ռու­մով են շատ լուրջ խնդիր­ներ ա­ռա­ջաց­նում: Բայց այդ պատ­կերն ա­վե­լի հստակ տես­նե­լու հա­մար, նախ նա­յենք, թե ինչ­պես են եր­կու ա­ռանց­քա­յին խա­ղա­ցող՝ Ռու­սաս­տանն ու Ի­րա­նը, գնա­հա­տում ներ­թուր­քա­կան ի­րա­վի­ճա­կը: Ռուս հայտ­նի փի­լի­սո­փա, ազ­գայ­նա­կան թե­ւի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ա­լեք­սանդր Դ­յու­ջի­նի գնա­հատ­մամբ՝ Էր­դո­ղա­նը մի քա­նի խո­րը քա­ղա­քա­կան սխալ­ներ է թույլ տվել, ո­րոնց արդ­յուն­քում էլ հայտն­վել է այս վի­ճա­կում: «Ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը, Էր­դո­ղա­նը մի քա­նի խո­րը քա­ղա­քա­կան սխալ­ներ է թույլ տվել. «Ա­մե­նա­կար­եւո­րը նա ա­ջակ­ցեց Դա­մաս­կո­սում իշ­խա­նութ­յան զավթ­մա­նը ալ-­Ջու­լա­նիի զին­յալ­նե­րի կող­մից: Սա ճա­կա­տագ­րա­կան սխալ է, քա­նի որ դրա­նով Էր­դո­ղա­նը լուրջ, հնա­րա­վոր է՝ ա­նուղ­ղե­լի հար­ված է հասց­րել ռուս-թուր­քա­կան եւ­ ի­րա­նա-թուր­քա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րին։ Էր­դո­ղա­նին օգ­նութ­յան չեն գա ոչ Ռու­սաս­տա­նը, ոչ Ի­րա­նը…»: Թե ին­չու Էր­դո­ղա­նը գնաց նման քայ­լի, Դու­գի­նը բա­ցատ­րում է. «Այս ձա­խո­ղում­նե­րը՝ սի­րիա­կան եւ տն­տե­սա­կան, ԵՄ-ի եւ գլո­բա­լիստ­նե­րի հետ Էր­դո­ղա­նի մեր­ձե­ցու­մը, նրա շփում­նե­րը MI6-ի հետ՝ այս ա­մե­նը Էր­դո­ղա­նին մղում է ծու­ղա­կը»: Ա­հա այս սխալ­նե­րից հե­տո է, որ՝ «Էր­դո­ղա­նը ո­րո­շեց, որ ա­մեն ինչ վատ է իր հա­մար, եւ­ որ պետք է բան­տար­կել իր ա­մե­նաակ­տիվ հա­կա­ռա­կորդ Ի­մա­մօղ­լո­ւին, ո­րը Սո­րո­սի մարդն է, ո­րին ա­ջակ­ցում են գլո­բա­լիստ­նե­րը»:

Այս­պի­սով, ըստ Դու­գի­նի. « Էր­դո­ղա­նը մնա­ցել է ա­ռանց ըն­կեր­նե­րի, քա­նի որ ինքն էլ բազ­միցս դա­վա­ճա­նել է բո­լո­րին»: Դա­վա­ճա­նեց ԱՄՆ-ին՝ գլո­բա­լիստ­նե­րի հետ խա­ղի մեջ մտնե­լով: Ա­պա դա­վա­ճա­նեց նաեւ գլո­բա­լիստ­նե­րին՝ «Սո­րո­սի մար­դուն» բանտ ու­ղար­կե­լով: Դա­վա­ճա­նեց Ի­րա­նին ու Ռու­սաս­տա­նին, ու թեեւ նրա դեմ այս պա­հին պայ­քա­րող­նե­րը կա­րող են ա­վե­լի վտան­գա­վոր լի­նել, մեկ է. «Մենք չենք կա­րող ա­ջակ­ցել նրան»,- ընդգ­ծում է Դու­գի­նը:

­Նույն կար­գի մո­տե­ցում ե­կավ նաեւ Ի­րա­նից: Կա­ռա­վա­րութ­յան խոս­նակ Ֆա­թե­մեհ Մո­հա­ջե­րա­նին, մեկ­նա­բա­նե­լով Ս­տամ­բու­լի քա­ղա­քա­պետ Էք­րեմ Ի­մա­մօղ­լո­ւի ձեր­բա­կա­լութ­յու­նից հե­տո Թուր­քիա­յում սկսված զանգ­վա­ծա­յին ցույ­ցե­րը, ա­սել է. «Մենք մտա­դիր չենք մի­ջամ­տել մեր հար­եւան­նե­րի ներ­քին գոր­ծե­րին»: Նույն բա­նը կրկնեց արտ­գործ­նա­խա­րար Ա­րախ­չին՝ թուրք գոր­ծըն­կե­րոջ հետ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցում: Ըստ ի­րա­նա­կան ո­րոշ աղբ­յուր­նե­րի, Ֆի­դա­նը զան­գա­հա­րել էր՝ քա­ղա­քա­կան ա­ջակ­ցութ­յան խնդրան­քով, եւ, բնա­կան է, ստա­ցավ մեր­ժում:

Այս պատ­կե­րը եւս մեկ հաս­տա­տումն է այն բա­նի, որ «եր­կու ա­թո­ռի վրա» խա­ղա­լու Էր­դո­ղա­նի սո­վո­րութ­յու­նը նրան պար­զա­պես հասց­րել է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան փա­կուղու: Ու ե­թե հույս ու­ներ, որ կա­րող է դրա­նից դուրս գալ՝ իր ծա­ռա­յութ­յու­ններն ա­ռա­ջար­կե­լով «հա­վա­տա­րիմ դաշ­նա­կից» ներ­կա­յա­ցող գլո­բա­լիստ­նե­րին, բայց ա­հա, «Սո­րո­սի մար­դուն» բռնե­լով, նա նաեւ այդ ու­ղին փա­կեց: Ա­մեն դեպ­քում, գլո­բա­լիս­տա­կան բարձ­րաս­տի­ճան կա­տա­րա­ծու, Գեր­մա­նիա­յի արտ­գործ­նա­խա­րար Ա­նա­լե­նա Բաեր­բո­քը նա­խօ­րեին միան­գա­մայն պարզ մե­սիջ հղեց Էր­դո­ղա­նին. «ԵՄ-ին միա­նա­լու Թուր­քիա­յի ջան­քե­րը հատ­կա­պես ա­պարդ­յուն են թվում Ս­տամ­բու­լի քա­ղա­քա­պետ Էք­րեմ Ի­մա­մօղ­լո­ւի եւ մ­յուս­նե­րի ձեր­բա­կա­լութ­յան լույ­սի ներ­քո»:

 Չ­նա­յած Ֆի­դա­նը մեկ­նել է Վա­շինգ­տոն, փոր­ձե­լու է կազ­մա­կեր­պել Էր­դո­ղա­նի հետ Թ­րամ­փի հան­դի­պու­մը: Ան­կա­րան հնա­րա­վո­րութ­յուն ու­նի՞ Թ­րամ­փին խոս­տա­նալ մի բան, ո­րից նա չի կա­րող հրա­ժար­վել, դա եւս կա­րե­ւոր հարց է:

ՆՈՐ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՍԻՐԻԱՅՈՒՄ

Ի­հար­կե, շատ հա­վա­նա­կան է, որ Էր­դո­ղա­նը կկա­րո­ղա­նա ու­ժա­յին մե­թոդ­նե­րով ճնշել ներ­քին ընդ­դի­մութ­յա­նը: Ա­մեն ­դեպ­քում, ե­րեկ նա մին­չեւ իսկ սրճա­րան էր այ­ցե­լել՝ ցույց տա­լու հա­մար, թե ո­րե­ւէ մտա­հո­գութ­յուն չու­նի: Ընդդիմությունն էլ որոշել է անցնել «պայքարի այլ մեթոդների»: Սա­կայն այն գլո­բալ փա­կու­ղին, ո­րին այս պա­հին բախ­վել է, հե­ռան­կա­րա­յին ի­մաս­տով նրան բարդ ժա­մա­նակ­ներ են խոս­տա­նում:

Ա­ռա­վել եւս, որ մինչ թուր­քա­կան իշ­խա­նութ­յու­ննե­րը կենտ­րո­նա­ցել են ներ­քին խնդիր­նե­րի եւ դրան­ցից ելք ո­րո­նե­լու վրա, ըն­թա­նում են մի շարք խո­շոր գոր­ծըն­թաց­ներ, ո­րոնք ա­մե­նա­մոտ ժա­մա­նակ­ներս կա­րող են ռեալ փաս­տի ա­ռաջ կանգ­նեց­նել: Նախ, կար­ծես թե ձա­խող­վեց Սի­րիա­յի հետ կապ­ված ծրագ­րե­րից մե­կը՝ թուր­քա­կան խո­շոր բա­զա տե­ղա­կա­յել երկ­րի կենտ­րո­նա­կան հատ­ված­նե­րում՝ Պալ­մի­րա­յի գո­տում: Ս­րա­նով Ան­կա­րան ծրագ­րում էր կտրուկ ա­վե­լաց­նել ռազ­մա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը Սի­րիա­յի հա­րա­վա­յին եւ ա­րե­ւել­յան ուղ­ղութ­յու­նն­երով՝ Իս­րա­յե­լի հետ սերտ հա­մա­գոր­ծակ­ցող դրուզ­նե­րի եւ քրդե­րի ուղ­ղութ­յամբ: Բայց ա­հա, իս­րա­յել­յան ա­վիա­ցիան նա­խօ­րեին բա­ռա­ցիո­րեն ոչն­չաց­րեց այդ եր­կու ռազ­մա­բա­զա­նե­րը, որ­տեղ թուր­քե­րը պատ­րաստ­վում էին տե­ղա­կայ­վել: Ի­հար­կե, խնդիրն այս­տեղ շենք-շի­նութ­յուն­նե­րը չեն, այլ բուն փաս­տը. Թել Ա­վի­վը պար­զա­պես ցույց տվեց, որ կգնա ցան­կա­ցած քայ­լի, ե­թե թուր­քա­կան ու­ժե­րը մտնեն այդ գո­տի: Ս­րա­նից զատ, ինչ­պես տե­ղե­կաց­նում են իս­րա­յե­լա­կան ո­րո­շա­կի աղբ­յուր­ներ, վեր­ջին օ­րե­րին Նե­թան­յա­հուն ռազ­մա­կան ուղղ­վա­ծութ­յան մի քա­նի հա­տուկ նիս­տեր է գու­մա­րել, որ­տեղ քննարկ­վել են անհ­րա­ժեշ­տութ­յան դեպ­քում թուր­քա­կան ուղ­ղութ­յամբ սրա­ցում­նե­րի գնա­լու հար­ցը: Այդ տեն­դենց­նե­րը զգաց­վում են նաեւ իս­րա­յել­յան լրատ­վա­կան դաշ­տում: Օ­րի­նակ, «Ա­բե­րի 12» հե­ռուս­տաա­լի­քի փո­խանց­մամբ՝ «Իս­րա­յե­լը պատ­րաստ­վում է նոր առ­ճա­կատ­ման, այժմ Թուր­քիա­յի հետ»: Այսինքն, որ՝ Ա­սա­դի ռե­ժի­մի հե­ռա­ցու­մից հե­տո Ան­կա­րան կդառ­նա Թել Ա­վի­վի գլխա­վոր խնդի­րը: Վեր­ջա­պես, որ. «Սի­րիա­յում Թուր­քիա­յին չե­զո­քաց­նե­լու» մա­սին խո­սակ­ցութ­յուն­նե­րը մեծ թափ են հա­վա­քում հենց այն ժա­մա­նակ, երբ Թուր­քիա­յում ներ­քա­ղա­քա­կան ճգնա­ժա­մը խո­րա­նում է:

Եվ ե­թե նո­րից հի­շենք, որ այս ա­մե­նի վերջ­նան­պա­տա­կը Քուր­դիս­տա­նի ստեղ­ծումն է, ա­պա այս պատ­կե­րը սկսում է խո­սել այն մա­սին, որ Սի­րիա­յի մաս­նատ­ման գոր­ծըն­թա­ցի մեկ­նար­կը գործ­նա­կա­նում տրված է: Թե­րեւս հաշ­վի առ­նե­լով, որ այն կա­սեց­նե­լու՝ Թուր­քիա­յի հնա­րա­վո­րութ­յուն­ներն այս պա­հին հնա­րա­վո­րինս նվա­զա­գույ­նին են հասց­ված:

Ա­հա այս ֆոնին, այլ միան­գա­մայն ու­շագ­րավ փաս­տեր եւս ի հայտ ե­կան, ո­րոնք եւս պետք է որ Էր­դո­ղա­նին մտա­ծե­լու լուրջ ա­ռիթ տան: Այն է՝ Ա­սա­դի տա­պա­լու­մից ի վեր ա­ռա­ջին ան­գամ ռու­սա­կան զոր­քե­րը սկսել են բա­ցա­զատ­վել Սի­րիա­յի ա­փա­մերձ Լա­թա­քիա­յի «Խ­մեյ­միմ» ա­վիա­բա­զա­յի շրջա­կայ­քում գտնվող քա­ղաք­նե­րում: Լու­րը հաս­տատե­լով, ի­րա­նա­կան տե­ղե­կաց­ված աղբ­յու­րը հայտ­նում է. «Ռու­սա­կան բա­նա­կը մար­տի մեջ է մտնում «Թահ­րիր ալ-­Շամ»-ի ա­հա­բե­կիչ­նե­րի հետ: Բա­խում­նե­րի ըն­թաց­քում ռու­սա­կան զոր­քե­րը վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ են վերց­րել Լա­թա­քիա նա­հան­գի Խ­մեյ­միմ ա­վիա­բա­զա­յի մեր­ձա­կայ­քում գտնվող Խիր­բեթ ալ-Ա­շար, Ալ-­Քու­բա­յի­սիա եւ Բահ­դար­մու բնա­կա­վայ­րե­րը: Մեծ հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, այս պատ­կե­րը կա­րող է կրկնվել նաեւ Տար­տու­սում: Պաշ­տո­նա­պես, այս գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի պատ­ճա­ռը ա­լա­վի­նե­րի անվ­տան­գութ­յունն ա­պա­հո­վե­լու անհ­րա­ժեշ­տութ­յունն է: Կախ­ված նրա­նից, թե ինչ­պես կզար­գա­նա ի­րա­վի­ճա­կը, ռու­սա­կան ու­ժե­րի գոր­ծո­ղութ­յու­նը կա­րող է ընդ­լայն­վել»: Աղբ­յու­րը նաեւ պնդում է, որ Սի­րիա­յում ռու­սա­կան ու­ժե­րի հրա­մա­նա­տա­րութ­յու­նը պատ­րաս­տա­կա­մութ­յուն է հայտ­նել «պաշտ­պա­նել ա­հա­բե­կիչ­նե­րի վայ­րա­գութ­յուն­նե­րից փախ­չող խա­ղաղ բնա­կիչ­նե­րին, եւ­ անհ­րա­ժեշ­տութ­յան դեպ­քում կձեռ­նար­կեն հա­կա­քայ­լեր, այդ թվում՝ ռազ­մա­կան պա­տաս­խան»: Իսկ ա­հա այլ աղբ­յուր­ներ ակ­նար­կում են, որ Մոսկ­վա­յից լուրջ նա­խազ­գու­շա­ցում է հղվել սի­րիա­կան ներ­կա ա­հա­բեկ­չա­կան «իշ­խա­նութ­յուն­նե­րին»՝ չփոր­ձեք հա­կա­զդել, քա­նի որ կլի­նի միան­գա­մայն ծանր պա­տաս­խան: Հաշ­վի առ­նե­լով նաեւ ռու­սա­կան նա­վա­տոր­մի ներ­կա­յութ­յու­նը, դա միան­գա­մայն ի­րա­տե­սա­կան է:

Ամ­բողջ հարցն այն է, թե ին­չո՞ւ ռու­սա­կան ու­ժե­րը ո­րո­շե­ցին ինչ-որ ֆունկ­ցիա ստանձ­նել տե­ղի բնակ­չութ­յան հան­դեպ, ին­չը ռու­սա­կան ռազ­մա­բա­զա­նե­րի գոր­ծա­ռույթ­նե­րի մեջ չի մտնում: Պա­տաս­խա­նը, թե­րեւս, աչ­քի ա­ռաջ է. սա, ըստ էութ­յան, հայտ է, թե մենք այս­տեղ ենք եւ հե­ռա­նալ չենք պատ­րաստ­վում: Ա­վե­լին, այս տի­րույ­թը վերց­նում ենք վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ: Թե դա ինչ ըն­թացք եւ հե­տե­ւանք­ներ կա­րող է ու­նե­նալ, դեռ կհաս­նենք: Սա­կայն բուն փաս­տը եւս մեկ մար­տահ­րա­վեր է Էր­դո­ղա­նին: Ա­վե­լի ճիշտ, եւս մեկ ազ­դակ, որ ռուս­նե­րը եւս սպա­սում են եւ պատ­րաստ­վում Սի­րիա­յի մաս­նատ­մա­նը:

Այս թեմայով Ինչպես են Մոսկվան և Վաշինգտոնը պատրաստվում լուծել ուկրաինական հակամարտությունը. Ռուսական աղբյուր Պուտինն Ուկրաինայում ամռանը «շոշափելի հաղթանակի» է պատրաստվում․ CNN ՀՐԱՏԱՊ. Հայտնի փաստաբանը բանկերում կատարվող զեղծարարության մասին շտապ հայտարարությամբ է հանդես եկել Այսպիսի իրականություն Հայոց նորագույն պատմության ընթացքում երբեւէ չի եղել. Կովկասագետը Ցեղասպանության ուրացման հետքերով Պապ ինձ կասես ծերանոցի հասցեն, որ ծերանաս, քեզ էլ բերեմ ծերանոց, ոնց որ դու պապիկին բերեցիր․․․Որդու էս բառերից տղամար դու մարմնով դող անցավ, չէր սպասում