ԹՐԱՄՓԻՆ ՀԱՐԱՎԱՅԻ ԿՈՎԿԱՍԸ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՉԷ

Ա­մեն դեպ­քում այն, որ այս պա­հին կով­կաս­յան թե­մա­տի­կան նաեւ ռուս-ա­մե­րիկ­յան բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=307188&l=am) հե­տե­ւանք է, այլ ոչ թե թե­մա, հու­շեց նաեւ օ­րերս Bloomberg-ի տա­րա­ծած տե­ղե­կութ­յու­նը, որ Թ­րամ­փը Պու­տի­նին խնդրել է միջ­նոր­դել Ի­րա­նի մի­ջու­կա­յին բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րում: Ըստ գոր­ծա­կա­լութ­յան, ՌԴ նա­խա­գա­հը հա­մա­ձայ­նել է, գրում է գոր­ծա­կա­լութ­յու­նը: Ա­վե­լին, որ թե­ման ար­դեն իսկ ռուս­ներն ու ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը քննար­կել են: Նաեւ, Դ­միտ­րի Պես­կո­վը հայտ­նել է, որ Մոսկ­վան «պատ­րաստ է ա­նել ա­մեն ինչ»:

Այդ գոր­ծըն­թա­ցի մա­սին նաեւ ի­րա­նա­կան աղբ­յուր­ներն են սկսել խո­սել, մաս­նա­վո­րա­պես ակ­նար­կե­լով, որ թե­ման Լավ­րո­վը քննար­կել է նաեւ Աբ­բաս Ա­րաղ­չիի հետ, երբ նրանք հան­դի­պել են Թեհ­րա­նում: Դա­տե­լով ի­րա­նա­կան փոր­ձա­գետ­նե­րի ռեակ­ցիա­յից, Մոսկ­վա­յի միջ­նոր­դութ­յու­նը Թեհ­րա­նում հա­մար­վում է լա­վա­գույն տար­բե­րակ: Բանն այն է, որ Թեհ­րա­նը մեր­ժեց ու­ղիղ բա­նակ­ցութ­յու­ննե­րի Թ­րամ­փի ա­ռա­ջար­կը, որն ար­ված էր միան­գա­մայն սպառ­նա­լից տո­նով: Արդ­յուն­քում, կա´մ պետք է հա­կա­մար­տութ­յու­նը շա­րու­նակ­վեր, կա´մ մ­նում էր Մոսկ­վա­յի միջ­նոր­դութ­յու­նը, ո­րը ռուս-ա­մե­րիկ­յան ներ­կա բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հա­մա­տեքս­տում միան­գա­մայն ռեալ է եւ Ի­րա­նի հա­մար մաք­սի­մալ ըն­դու­նե­լի տար­բե­րակ:

­Թեեւ մյուս կող­մից Bloomberg-ի այդ լու­րը դժվար է նոր բան հա­մա­րել: Հի­շեց­նենք, որ «Ի­րա­վուն­քը» քա­նիցս տե­ղե­կաց­րել է, որ Ի­րա­նի թե­ման ռուս-ա­մե­րիկ­յան բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հիմ­նա­կան հար­ցե­րից մեկն է, այդ թվում՝ մի­ջու­կա­յին ծրագ­րի հետ կապ­ված լու­ծում­նե­րով: Մո­տա­վո­րա­պես այս սխե­մա­յով. Ի­րա­նը պաշ­տո­նա­պես կհայ­տա­րա­րի, որ չի պատ­րաստ­վում մի­ջու­կա­յին զենք ստեղ­ծել: Ռու­սաս­տա­նը հան­դես կգա` որ­պես դրա ե­րաշ­խա­վոր: Բայց նաեւ պար­տա­վոր­վե­լով, որ անհ­րա­ժեշ­տութ­յան դեպ­քում կհան­դի­սա­նա Ի­րա­նի հա­մար «մի­ջու­կա­յին տա­նիք»: ԱՄՆ-ը կըն­դու­նի, որ այդ սցե­նարն ի­րեն բա­վա­րա­րում է, եւ Թ­րամ­փը կկա­րո­ղա­նա հան­դես գալ` որ­պես Ի­րա­նի մի­ջու­կա­յին խնդրին ար­մա­տա­կան լու­ծում տված ա­ռաջ­նորդ: Դ­րա­նով նաեւ կֆիք­սեն, որ ռուս-ա­մե­րիկ­յան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յունն ու­նի բարձր արդ­յու­նա­վե­տութ­յուն եւ հնա­րա­վո­րութ­յուն է տա­լիս լու­ծել ան­գամ տաս­նամ­յակ­նե­րի պատ­մութ­յուն ու­նե­ցող հիմ­նախն­դիր­նե­րը: Բ­նա­կան է, կհե­տե­ւեն պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի չե­ղար­կու­մը եւ հա­մա­տեղ տնտե­սա­կան կա­պե­րի հե­ռան­կար­նե­րը:

­Պար­զա­պես, երբ հի­մա այդ ա­մե­նին դրա­կան տո­նայ­նութ­յամբ ար­ձա­գան­քում են նաեւ մաս­նա­կից կող­մե­րը, ա­պա դա ար­դեն հու­շում է, որ գոր­ծըն­թա­ցը, այս­պես ա­սենք, հա­ջող զար­գաց­ման ըն­թաց­քի մեջ է: Միայն թե կա եւս մեկ դե­տալ, ո­րի մա­սին դեռ չի խոս­վում: Այն է, հա­ջող միջ­նոր­դութ­յան դեպ­քում Մոսկ­վան էլ իր ո­րո­շա­կի պայ­ման­ներն ու­նի: Այն է՝ ԱՄՆ-ն պետք է, այս­պես ա­սենք, հար­գի «Ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կե­րութ­յան մա­սին» ռուս-ի­րա­նա­կան հայտ­նի հա­մա­ձայ­նա­գի­րը: Իսկ այն, հի­շեց­նենք, պա­րու­նա­կում է նաեւ մեզ հա­մար էա­կան ո­րո­շա­կի դե­տալ­ներ: Այն է, այդ հա­մա­ձայ­նագ­րով Մոսկ­վան եւ Թեհ­րանն առն­վազն ան­ցան­կա­լի են հա­մա­րում, որ խա­թար­վեն ի­րենց կա­պու­ղի­նե­րը, ո­րոն­ցից հիմ­նա­կա­նը, ինչ խոսք, Հա­րա­վա­յին Կով­կասն է: Նաեւ, որ «եր­րորդ ու­ժե­րը» պետք է խու­սա­փեն մտնել Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա: Այ­սինքն, խոս­քը աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան գծե­րի մա­սին է՝ ել­նելով այն բա­ժան­վա­ծութ­յու­նից, ո­րը կար դեռ ԽՍՀՄ-ի ժա­մա­նակ, եւ ո­րը հի­մա տա­րած­վե­լու է Ի­րան-­Պար­սից ծոց ուղ­ղութ­յամբ: Հենց այս երկ­րորդ հատ­վածն է, որ ժա­մա­նա­կին վե­րահս­կում էր Բ­րի­տա­նիան, մինչ ի­րա­նա­կան հե­ղա­փո­խութ­յու­նը: Եվ այն մինչ այժմ մնում է հա­կա­մար­տութ­յան գո­տի: Ու ե­թե Թ­րամ­փը, ի­րա­նա­կան մի­ջու­կա­յին խնդի­րը լու­ծե­լու նկա­տա­ռու­մով, ի­րոք հրա­ժար­վի այդ ուղ­ղութ­յու­նից, ըստ էութ­յան, կնշա­նա­կի, որ գործ­նա­կա­նում բան չի կորց­նե­լու. այն, ինչն ի­րե­նը (ԱՄՆ-ի­նը) չէր ար­դեն գրե­թե մոտ կես դար, է­լի ի­րե­նը չի լի­նե­լու: Միայն թե դրա դի­մաց ինչ-որ բան կստա­նա. կա­րե­լի է ա­սել՝ «լավ գոր­ծարք է»:

Այ­սինքն, կա­րե­լի է նաեւ հաս­կա­նալ այն ցու­ցադ­րա­կան ան­տար­բե­րութ­յու­նը, ո­րը ներ­կա­յումս թրամփ­յան թի­մը դրսե­ւո­րում է հա­րավ­կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յան նկատ­մամբ. այս հատ­վա­ծում նա աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան հայտ չի ներ­կա­յաց­նում՝ «դաշ­տը թող­նե­լով Մոսկ­վա­յին»: Սա, հաս­կա­նա­լի է, Թուր­քիա­յի հա­մար դու­րե­կան սցե­նար չէ, եւ, ըստ փոր­ձա­գետ­նե­րի, Ա­լիե­ւի նա­խօ­րեի այցն Ան­կա­րա եւ Էր­դո­ղա­նի հետ հան­դի­պու­մը միտ­ված էր հենց այս խիստ կնճռոտ թե­մա­յին: Բ­րի­տա­նիան եւս, ի­հար­կե, կդժվա­րա­նա հաշտ­վել այս ի­րո­ղութ­յու­ննե­րի հետ, բայց երբ չկա «հարց լու­ծե­լու» ու­նակ ռազ­մա­կան պո­տենց­իա­լ, ո­րը Բ­րի­տա­նիան ու­նե­ցել է նախ­կի­նում, ա­պա լուծ­ման միակ տար­բե­րա­կը կա­րող է լի­նել այ­լոց, կոնկ­րետ դեպ­քում՝ Էր­դո­ղա­նի ռազ­մա­կան պո­տենց­իա­լի վրա հույս դնե­լը:

Չ­նա­յած մյուս կող­մից էլ, վեր­ջին սրա­ցում­նե­րը, ո­րոնք ա­ռա­ջա­ցել են Ի­րա­նի եւ Թուր­քիա­յի մի­ջեւ, ըստ ա­մե­նայ­նի, նույն ուղղ­վա­ծութ­յունն ու­նեն. Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տութ­յու­նը եւս մեկ ան­գամ, ըստ էութ­յան, Էր­դո­ղա­նին ա­ռա­ջար­կեց՝ ա­վե­լորդ սրա­ցում­նե­րի չգնալ: Մի խոս­քով դեռ հաս­կա­նանք, թե նա ինչ է քննար­կել եւ ինչ եզ­րա­կա­ցութ­յուն­նե­րի է ե­կել Հեյ­դա­րո­վի­չի հետ միա­սին:

Ինչ վե­րա­բե­րվում է Փա­շին­յա­նին, ա­պա այս ի­րա­վի­ճա­կը, ի­հար­կե, ա­վե­լորդ ան­գամ է բա­ցատ­րում այն աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան մե­կու­սա­ցու­մը, ո­րի մեջ նա ա­մե­նա­խո­րը ձե­ւով հայտն­վել է այս պա­հին:

Այս թեմայով Իրական ռազմավարությունը, որը կա ՌԴ-ի Զատիկի հրադադարի հետևում, կարող է Թրամփին ռուսամետ դարձնել. CNN Վրաստանի նախագահն ու Ադրբեջանի վարչապետը քննարկել են Հարավային Կովկասը․ մանրամասներ Զելենսկին փորձել է «քցել» Թրամփին․ Ռադայի պատգամավոր Նախկին պաշտոնյաններով լի «ընտանիք», որտեղ խեղված ճակատագրեր են սրբագրվում. Սերը, կրթությունը ու ժպիտը ճաղերից այն կողմ Թրամփին համար առաջնային է ուկրաինական պատերազմից օր առաջ ազատվելը