«ՄԵՐԸ ԹՈՂԱԾ` ԱՅԼ ԵՐԿՐՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՊԱՐՆ ԵՆՔ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒՄ»

«ՄԵՐԸ ԹՈՂԱԾ` ԱՅԼ ԵՐԿՐՆԵՐԻ

ԱԶԳԱՅԻՆ ՊԱՐՆ ԵՆՔ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒՄ»

«Սասնա Ծռեր» ազգագրական երգի-պարի համույթը գրեթե երկու տարի նախաձեռնել է ու չի կարողանում կյանքի կոչել Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված համերգ-ներկայացումը: Պատճառը ֆինանսն է: Խմբի գեղարվեստական ղեկավար ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՄԿՐՏՉՅԱՆԻ խոսքերով հուսով են, որ այն իրականություն կդարձնեն հաջորդ տարի: Իսկ մինչ այդ, խմբի անդամները հայ ազգային երգն ու պարը սերնդեսերունդ փոխանցելու առաքելությունը ստանձնած ելույթներով հանդես են գալիս նախ որոշ սահմանամերձ գյուղերում ու Ռուսաստանի մի քանի հայ համայնքներում: Ըստ մեր զրուցակցի` հայ ազգային երգն ու պարը արդիական դարձնելն ու սերնդեսերունդ փոխանցելու առաքելությունը լավ իրականացվում է «Գութան» ազգագրական երգի-պարի փառատոնի միջոցով:

«ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՈՒԹՅՈՒՆԸ ՑԱՆԿԱՆՈՒՄ Է ԻՐ ԱՐՄԱՏՆԵՐՈՎ ՇԱՐԺՎԵԼ»

- Անցյալ տարի, երբ Արսեն Գրիգորյանի գլխավորությամբ առաջին անգամ  իրականացվեց «Գութան» փառատոնը, մարդիկ չէին պատկերացնում, թե այն ինչ է իրենից ներկայացնում: Այս տարի ունեցանք վերելք, մասնակցեցին Հայաստանում ազգագրական երգի-պարի գրեթե բոլոր խմբերը: Եթե կարողանանք այս ձեւաչափով ու որակով մատուցել մեր ազգային երգն ու պարը, հավատացած եղեք` երիտասարդներից մինչեւ ամենամեծերը համամիտ կլինեն «սնվել» ոչ թե այսօրվա հեռուստատեսությամբ մատուցվող երաժշտությամբ, այլ` ազգայինով: Եթե հեռուստատեսությամբ բրազիլական սերիալ ես ցուցադրում, ժողովուրդն արդեն ստիպված դա է նայում` ազգագրականը մի կողմ թողած: Եթե երկուսն էլ մատուցվի, ապա միանշանակ կընտրեն ազգագրականը: Այսօրվա երիտասարդությունը ցանկանում է իր արմատներով շարժվել: Նկատել եմ` այսօր մեր խմբերի գրեթե 90 տոկոսը երիտասարդներով են ստեղծված:

«ՄԵՐ ԱԶԳԱՅԻՆ ԵՐԳՆ ՈՒ ՊԱՐԸ ՎԵՐ ԴԱՍԵՆՔ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ԼԱԴԵՐԻՑ»

- Մի պահ սնկի պես աճում էին արեւելյան ու արաբական ոճ թելադրող պարային խմբերը` ազգագրականը մղելով երկրորդ պլան: Այսօր գերիշխում են ազգագրական խմբերը:
- Երեւի կարողացանք ճիշտ, մատչելի ու զարգացած ձեւով մատուցել մեր դհոլ-զուռնան, դուդուկը, ազգային ակունքներից եկած երգն ու պարը: Դրան նպաստեց նաեւ այն, որ ազգագրական երգի ու պարի խմբերը հանդես են գալիս նաեւ տարբեր խնջույքներին: Համերգ կարող է տարվա մեջ լինել, ասենք, տասն անգամ, իսկ հարսանիք, կնունք, ծնունդներ` ավելի հաճախ են լինում: Ժողովուրդը այսօր վճարում է, որ իրենց ուրախությանը հնչի ազգային երգ ու պար: Մեր արյան մեջ այդ ազգայինը կա, ուղղակի երակն է սառել, պետք է ազգայինի քնած երակը տաքացնել:
- Այսինքն` պարային խմբերն այսօր ավելի շատ հանդես են գալիս խնջույքներին, քան` համերգներին:
- Այո, ստիպված, որովհետեւ բոլոր խմբերը չեն պետական ու պիտի՞ կարողանանք գործել` ժողովրդի մեջ ազգայինը սերմանելու համար: Օրինակ` մենք չունենք հովանավոր, բայց ակտիվ անում ենք մեր ձայնագրությունները, տեսահոլովակ ենք նկարահանել` հարսանիքներին մասնակցելով, ու վաստակած գումարը ներդրել ենք մեր ազգային երգն ու պարը տարածելու մեջ: Այն ազգային երգն ու պարը, որով մենք պետք է «շնչենք», որ մեր ազգային երգն ու պարը վեր դասենք ցանկացած ամերիկյան կամ եվրոպական լադերից:

«ԱԶԳԱՅԻՆ ԵՐԳՆ ՈՒ ՊԱՐԸ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՄԵՋ ՍԵՐՄԱՆԵԼՆ ԱՐԴԵՆ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԳՈՐԾ Է»

-Ասում են` ազգային գործ անելն անշնորհակալ գործ է:
- Չեմ կարծում` մեր ազգային երգն ու պարը ժողովրդի մեջ սերմանելն արդեն շնորհակալ գործ է: Օրինակ` այս ամռանը մեր նախաձեռնությամբ, Նոյեմբերյանի շրջանի 5 գյուղում, առանց որեւէ տեխնիկայի, կենդանի հնչողությամբ համերգներ ենք ունեցել ու ժողովրդին ուրախացրել մոտ մեկ ու կես ժամ: Վերադառնալիս մտանք նաեւ սահմանամերձ Մովսես գյուղ: Եթե մենք սահմանամերձ գյուղերի ժողովրդին մեր երգն ու պարը, այդ ոգին ու արժեքը ներկայացրեցինք, ու իրենք մեզ ծափ տվեցին, դա արդեն  շնորհակալ գործ է:
-  Իսկ պարը դպրոցներում` որպես առարկա, նպաստե՞ց, որ ազգային երգն ու պարը սիրվի հանրության կողմից:
- Ճիշտն ասած չեմ հասկանում, ազգային պարը մտա՞վ դպրոցներ,  թե` ոչ, մի տեսակ դեռ չի երեւում: Ճիշտ է` նման խոսակցություն եղավ, վիճաբանություն` նույնպես... Իհարկե, դա լավ բան է, որ մեր վաղվա սերունդը գոնե մի ազգային պար իմանա: Չեմ կարողանում հասկանալ այն խմբերին, որ դրսում փառատոների մեկնելիս` մերը թողած, այլ երկրների ազգային պարն են ցուցադրում: Մենք Ֆրանսիայում, Իտալիայում  մասնակցում էինք ազգագրական պարի փառատոներին ու յուրաքանչյուր ազգ ներկայացնում էր իր ազգային երգն ու պարը: Համոզված եմ` ամերիկյան, վրացական կամ էլ գուցե եւ հայկական ոճին տիրապետում էին, բայց մտածված իրենց ազգային երգն ու պարն էին ներկայացնում: Կուբայի խումբը, օրինակ, փառատոնում կիսամերկ ներկայացավ, բայց իրենց ազգային պարն էին ներկայացնում: Իսկ մենք ավելի շատ ձգտում ենք եվրոպական արժեքներին: Եթե կարողանանք մեր երգն ու պարը ճիշտ մատուցել ու սերմանել, ապա մեր ժողովուրդն էլ կսիրի ու նախապատվությունը կտա ազգայինին: Այո, դպրոցներում էլ, ինչու ոչ, ցանկալի է նաեւ մանկապարտեզներում էլ դասավանդվի ազգային երգն ու պարը:

«ԵՐԿՈՒՍՍ ԷԼ ԾՈՒՌ ԵՆՔ ՈՒ ՍԱՍՈՒՆՑԻ»

-Հետաքրքիր է, ինչու խումբն անվանեցիք «Սասնա Ծռեր», խմբում բոլորը սասունցու նման ծո՞ւռ են:

- Ինքս սասունցի եմ, կինս` նույնպես: Մենք միասին պարում էինք «Սասուն» ազգագրական համույթում, հետո, երբ առանձնացանք, ստեղծեցինք մեր խումբը: Եվ ահագին պրպտումներից հետո հասկացանք` երկուսս էլ ծուռ ենք ու սասունցի, եւ որոշեցինք հենց «Սասնա Ծռեր» էլ անվանել խումբը:

ԼԻԼԻԹ ԵՂԻԱԶԱՐՅԱՆ