Բոլորը սպասում են` Իրանը մի բան անի, հարձակվեն. Վան Համբարձումյան

Իրանը վերջերս հայտարարություններով է հանդես գալիս, թե «կարմիր գիծը» թույլ չեն տա ոչ ոքի հատել, ճանաչում են Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը: Այս մասին «Իրավունքը» զրուցել է ռազմական փորձագետ ՎԱՆ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆԻ հետ:

— Ո՞րն է Իրանի համար այդ «կարմիր գիծը», որքանո՞վ Հայաստանը կարող է հույսեր կապել Իրանի հետ, եթե մեր սուվերեն տարածքում ինչ-ինչ գործողություններ սկսվեն, կամ ինչպես կանխատեսում են շատերը` հաջորդ պատերազմը լինի Սյունիքի համար:

— Եթե անկեղծ ասեմ, այս պահին ես շատ լուրջ հույսեր եմ կապում Իրանի հետ: Դա չի նշանակում, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը, կներեք, Հայաստանի համար «ուշքները գնում է»: Դա իրենց շահերից է բխում, որ Հայաստանը չկորցնեն: Ադրբեջանական կողմը երբեք չի ասում, որ իրենք պատրաստվում են հարձակվելու, բայց պատրաստվում է հարձակվել: Ամեն անգամ ադրբեջանական զինված ուժերը մարտական գործողությունների անցնելուց առաջ, ինֆորմացիոն դաշտում լավ հարթակ են սկսում` նոր հարձակում: Կան հատուկ ծառայություններ եւ հատուկ նշանակության հատուկ ստորաբաժանումներ, որոնք ոչ միայն ռազմական հատուկ նշանակության ստորաբաժանումներ են, այլ` ինֆորմացիոն, տեղեկատվական, հոգեբանական պատերազմի ստորաբաժանումներ: Եթե դուք բացեք Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության կայքը, կտեսնեք, որ համեմատած, օրինակ, վեց ամիս առաջվա հետ, 20–50 անգամ շատացել է տեղեկատվությունը, որը վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետությանը: Մարդիկ հայտարարում են՝ հայերը խփում են, այս են անում, այն են անում: Հող են նախապատրաստում, որպեսզի իրենք իրավունք ունենան ռազմական գործողություններ սկսելու, որպեսզի միջազգային հանրության աչքի առաջ իրենք ագրեսոր չերեւան: Հենց մեկը մի բան ասի, դնելու են ցույց տան, ասեն՝ նայե՛ք, այսքան ամիս ասում ենք, ոչ ոք մեզ չի օգնում, մենք ստիպված ենք ուժ կիրառել:

— Առաջին հերթին ու՞մ է ուղղված այդ քայլը:

— Առաջինը՝ միջազգային հանրության համար. խաղաղ բնակիչների ու տարբեր երկրների հասարակության, որ իրենց աչքում հայերը ագրեսոր դառնան: Եվ դա արվում է պետությունների ղեկավարների համար, որոնք կուզենան հանկարծ հայկական կողմից ներկայանալ: Սա արվում է նրա համար, որ աշխարհը ըմբռնումով մոտենա Ադրբեջանի նպատակներին, թե տեսեք՝ խեղճ պետությունը ստիպված է, տարածքային ամբողջականությունը ճնշված է: Եվ ամբողջ աշխարհը ըմբռնումով մոտենա այն մեթոդներին, որոնք կընտրեն, եթե պատերազմով կուզենան իրենց նպատակներն իրականացնել եւ ասի` իրենք ստիպված են պատերազմ սկսել: Այսօր էլ են ասում հայկական կողմը ինտենսիվորեն խախտում է հրադադարը, ռմբակոծում են մեր դիրքերը, հո չե՞ն ասի՝ մենք պատրաստվում ենք խփենք: Բնականաբար` ոչ, որովհետեւ իրենց այսքան չարչարանքը ջուրը կընկնի: Իրենք ասում են՝ պատերազմի չենք պատրաստվում, բայց լավ պատրաստվում են: Իրանի տարբեր ստորաբաժանումները, զինված ուժերը եւս զորքեր են կուտակում, ինչը Ադրբեջանում չեն կարող հաշվի չառնել:

— Այդ հանգամանքը կարո՞ղ է զսպող օղակ հանդիսանալ Ադրբեջանի համար:

— Ադրբեջանը մենակ չի գործում, իրենց հետ Թուրքիայի Հանրապետությունն է, որը շատ լուրջ խաղացող է, հատկապես Ուկրաինայի պատերազմից հետո: Բայց մի բան կա, որը, այսպես ասած, Իրանի Իսլամական Հանրապետության համար ձեռքերը կապող հանգամանք է: Իրանի շուրջ օղակը սեղմվում է, նրանց համար բարդ վիճակ է, բոլոր ուղղություններով իրեն են պատրաստվում խփել: Պակիստանն է պատրաստվում խփել, Պակիստանին ենթարկվում է Աֆղանստանը, իսկ Աֆղանստանում թալիբներ են իշխում, որոնք պատերազմ էին հայտարարել Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը: Կա լուրջ սրացում «Թալիբանի» ու Իրանի միջեւ: Մի մոռացեք, որ երբ ԱՄՆ զինված ուժերը դուրս էին գալիս, թողեցին մի քանի միլիարդի սպառազինություն «Թալիբանին»: Մի կողմից Իսրայելն է պատրաստվում խփել, որն արդեն խփել է Իրանի Իսլամական Հանրապետությանն Ադրբեջանի տարածքից: Ընդ որում, Իսրայելն անպայման է խփելու, որովհետեւ Իրանն ամեն օր հզորանում է, եւ դա Իսրայելը չի կարող հանդուրժել: ԱՄՆ–ն էլ է պատրաստվում հարվածել, Միացյալ Թագավորությունը` եւս, որն իր ռազմական հզորությունը ընդլայնում է Կիպրոսում գտնվող ռազմաբազաներում: Մի կողմից Սաուդյան Արաբիան է, որը Իրանի հավիտյան թշնամին է: Սաուդյան Արաբիան երազում է, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը ուղղակի չլինի: Էլ չեմ ասում, որ Թուրքիայի Հանրապետությունը նույնպես երազում է, որ Իրանը չլինի: Պատկերացրեք` այդ դեպքում Թուրքիան աջուձախ կանի այն, ինչ ուզում է: Այս պահին Իրանը Թուրքիայի համար զսպող գործիք է: Իսկ Ադրբեջանը երազում է Արեւմտյան Ադրբեջանի մասին, ուզում է բոլոր տարածքները վերցնել իրեն: Այո՛, Իրանն իր խնդիրներն ունի, բոլորը սպասում են մի բան անի ու բոլորով հարձակվեն: Ինչքանո՞վ Իրանը կարող է մասնակցել ակտիվ գործողությունների, դա հարցի այլ կողմն է, մյուս կողմից էլ, բնականաբար, Իրաննը այն երկիրն է, որի հետ չես կարող հաշվի չնստել:

Ս. ԱՍԱՏՐՅԱՆ