Ալիեւն ու Նիկոլը «գցեցին» ոչ միայն Նիկոլին, այլ նաեւ` ԱՄՆ-ին

Աղ­մուկ-ա­ղա­ղա­կը, ո­րը նա­խօ­րեին Նի­կո­լը սար­քեց ԱԺ-ում՝ հեր­թա­կան ան­գամ փոր­ձե­լով այս վի­ճա­կի պա­տաս­խա­նատ­վութ­յու­նը բո­լո­րի վրա գցել, բա­ցի, ի­հար­կե, ի­րե­նից, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ: Ինչ-ինչ, բայց Նի­կո­լը հաս­տատ գի­տակ­ցում է, որ իր օ­րոք ողջ Ար­ցա­խը են­թարկ­վել է ցե­ղաս­պա­նութ­յան, Հա­յաս­տա­նը կա­րող է հայտն­վել նույն վի­ճա­կում, եւ հի­մա պետք է պա­տաս­խա­նատ­վութ­յու­նը ինչ-որ մե­կի «ջե­բը գցել»՝ հայ ժո­ղովր­դի հա­մար պատ­մա­կան ա­մե­նաա­տե­լի կեր­պարնե­րից մե­կի տխուր ճա­կա­տագ­րից խու­սա­փե­լու հա­մար: Կ­հա­ջող­վի՞, հա­զիվ թե: Բայց դա այլ հարց է, իսկ տխուր ի­րո­ղութ­յունն այն է, որ այս պա­հին ու­նենք իշ­խա­նութ­յու­նը զբա­ղեց­նող Նի­կոլ, ո­րը շա­րու­նա­կում է իր գոր­ծը:

ՀԵՐԹԱԿԱՆ «ԻՆՔՆԱԽՈՍՏՈՎԱՆԱԿԱՆ ՑՈՒՑՄՈՒՆՔԸ»

Ն­կա­տենք, որ այս ի­րա­վի­ճա­կում Նի­կո­լը եւս մի քա­նի ծանր հար­ված ստա­ցավ: Ա­ռա­ջի­նը. տե­ւա­կան ժա­մա­նակ ժո­ղովր­դին փոր­ձում էին հա­մո­զել, թե միակ լու­ծու­մը ՄԱԿ-ից պետք է սպա­սել, Միր­զո­յան Ա­րոն ի­րեն էր կո­տո­րում, թե այ ՄԱԿ, շտապ ա­ռա­քե­լութ­յուն պետք է ու­ղար­կես Ար­ցախ: Իսկ հի­մա «Օ­մե­գան» զա­վեշ­տան­ման բա­ցատ­րութ­յուն­ներ է փոր­ձում տալ, թե ին­չու այդ­քան գո­վերգ­ված ՄԱԿ-ի խում­բը մի բան էլ Ադր­բե­ջա­նի օգ­տին եզ­րա­կա­ցութ­յուն տվեց: Գու­մա­րած, Ա­րո­յի կող­մից այդ­քան սիր­ված մեկ այլ եր­կիր եւս՝ ԱՄՆ-ն­ եւս բարձր մա­կար­դա­կով հայ­տա­րա­րում է, թե ի­րենք բռնա­գաղ­թը հաս­տա­տող փաս­տեր չու­նեն ու դրա­նից հե­տո էլ, բնա­կա­նա­բար, Ֆ­րան­սիա­յի օ­րի­նա­կով փոր­ձում են մեղ­քը տա­նել ռուս­նե­րի ուղ­ղութ­յամբ: Ու ինչ­պե՞ս հաս­կա­նանք, որ դրա­նից հե­տո Նի­կո­լը չի հա­պա­ղում ժամ ա­ռաջ վա­վե­րաց­նել ԱՄՆ-ի եւ Ֆ­րան­սիա­յի պա­հան­ջած Հ­ռո­մի ստա­տու­տը՝ լիա­կա­տար թշնա­մութ­յան գնա­լով ռուս­նե­րի հետ:

Ս­րա­նից զատ այն, որ Նի­կո­լը ԱԺ նույն նիս­տում նաեւ վե­րա­հաս­տա­տեց, որ Ա­րեւ­մուտ­քի ներդ­րած հայտ­նի ե­րեք սկզբունք­նե­րի՝ Ալ­մա-Ա­թա­յի հռչա­կագ­րի հի­ման վրա տա­րածք­նե­րը ճա­նա­չե­լու եւ դե­լի­մի­տա­ցիա­յի (հենց դրա­նով Ար­ցա­խը ծա­խե­ցին), կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րը «երկր­նե­րի ինք­նիշ­խա­նութ­յան, ի­րա­վա­զո­րութ­յան, օ­րենսդ­րութ­յան, հա­վա­սա­րութ­յան եւ փո­խա­դար­ձութ­յան սկզբուն­քի վրա» բա­ցե­լու հի­ման վրա բա­նակ­ցե­լու պատ­րաս­տա­կա­մութ­յուն հայտ­նեց, հեր­թա­կան վկա­յումն է այն մա­սին, թե ի­րա­կա­նում ով եւ ին­չու հա­յա­թա­փեց Ար­ցա­խը: Եվ այս­տեղ Նի­կո­լը մեկ խոս­տո­վա­նութ­յամբ հան­դես ե­կավ, ո­րը բա­վա­կան կլի­նի նրա ա­պա­գա դա­տա­վա­րութ­յան հա­մար: «Բայց ամ­բողջ խնդիրն այն է, որ Ադր­բե­ջա­նի բարձ­րա­գույն պաշ­տոն­յա­նե­րը, ա­սե­լով, որ խա­ղա­ղութ­յան գոր­ծըն­թա­ցին հա­մա­ձայն են, չեն վե­րա­հաս­տա­տել ի­րենց հա­վա­տար­մութ­յու­նը իմ նշված սկզբունք­նե­րին, ին­չը կաս­կած­ներ է ա­ռաջ բե­րում, որ ի­րա­կա­նում նրանք, խա­ղա­ղութ­յուն ա­սե­լով, նկա­տի ու­նեն ի­րենց ո­րո­շա­կի են­թադր­յալ նկրտում­նե­րը Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նութ­յան նկատ­մամբ ի­րա­կա­նաց­նե­լուց հե­տո»,- ա­սաց նա:

Այս­պի­սով, Նի­կո­լը փաս­տա­ցի խոս­տո­վա­նում է, որ թեեւ Ա­լիե­ւին տվել է այն ա­մե­նը, ին­չը նա պա­հան­ջել է, պատ­րաստ է տալ նաեւ մնա­ցա­ծը, այն է՝ անկ­լավ­նե­րը, սա­կայն Բա­քուն ան­գամ դրա­նով չի բա­վա­րար­վե­լու: Դա փաստացի վերչահաստատեց նաեւ Գրանադայում, որտեղ նրան պարտադրեցին հերթական փաստաթուղթը ստորագրել, ընդ որում, Ալիեի բացականությամբ: Նիկոլիյան խունտան, հասկանալի է, փորձում է այդ հայտարարությունը մեծագույն ձեռբերում հրամցնել: Բայց դա ընդամենը նրանց մեծագույն դավաճանության փաստաթղթային հաստատումն է. Ալիեւին խոստանում են ամեն ինչ, իսկ նա` ոչ մի բան: Ու հետո Նիկոլից ստորագրածը կպահանջի եւ կստանա` ոչինչ չտալով. բա հո մի Արծվաշենի համար պատերազմ չե՞նք անի:

Այս ամենը մեկ բան է ավելորդ անգամ ապացուցում. այն պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րը, ո­րոնք ձեռք են բեր­վել «Բր­յու­սե­լի ձե­ւա­չա­փով» եւ, ո­րոն­ցից ել­նե­լով, Նի­կո­լը մա­տը մա­տին չտվեց, երբ Ար­ցա­խը ցե­ղաս­պա­նութ­յան էր են­թարկ­վում, ի­րա­կա­նում շիր­մա է ե­ղել՝ հայ ժո­ղովր­դից ա­վե­լի մեծ զի­ջում­նե­րի հե­ռան­կա­րը թաքց­նե­լու հա­մար: Կարճ ա­սած, այն թե­զը, որ ա­ռաջ էր տա­նում նի­կոլ­յան խուն­տան, թե մի ա­մա­յի սա­րի հա­մար հո պա­տե­րազմ չե՞նք ա­նի, հա­սավ նրան, թե 120 հա­զար ար­ցա­խա­հա­յի հա­մար հո Հա­յաս­տա­նի 3 մի­լիո­նին վտա­գի տակ չե՞նք դնի: Ու հի­մա էլ դե հաս­նում է այն թե­զին, թե բա հո Ս­յու­նի­քի հա­մար պա­տե­րազմ չե՞նք սկսի:

Այս ա­մե­նը, հաս­կա­նա­լի է, հեր­թա­կան հիմ­նա­վո­րումն է այն թե­զի օգ­տին, որ 2018թ.-ին Նի­կո­լին իշ­խա­նութ­յան է բեր­վել ոչ միայն Ար­ցա­խը տա­լու, այլ նա­եւ Հա­յաս­տա­նը ոչն­չաց­նե­լու հա­մար: Ա­ռա­վել եւս, երբ նա հա­զիվ հանձ­նած Ար­ցա­խը, ակ­տի­վո­րեն աշ­խա­տանք սկսեց ռուս­նե­րին վերջ­նա­կա­նա­պես մեր երկ­րից դուրս մղե­լու ուղ­ղութ­յամբ: Եվ երբ այս­քա­նից հե­տո նա դեռ բան­տում չէ, նշա­նա­կում է, որ Հա­յաս­տա­նում չկա այն ներ­քին պո­տենց­իա­լը, որ կա­րող է ռեալ կեր­պով կանգ­նեց­նել այդ ծրագ­րե­րը: Այ­սինքն, ա­ռաջ է գա­լիս այն հար­ցը, թե ար­տա­քին ու­ժե­րը կկա­րո­ղա­նա՞ն կամ կցան­կա­նա՞ն կանգ­նեց­նել այդ գոր­ծըն­թա­ցը, հաշ­վի առ­նե­լով, որ այն շա­տե­րի հա­մար է կոր­ծա­նա­րար:

ԱՄՆ-Ն ԹՈՒՐՔԻԱՅԻՆ «ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ՄԻՋԱՆՑՔ» ՉԻ ՏԱ

­Սա­կայն վեր­ջին օ­րե­րին մի շարք նյո­ւանս­ներ նկատ­վե­ցին, ո­րոնք հե­տաքր­քիր հար­ցեր են բե­րում օ­րա­կարգ: Ա­ռա­ջի­նը, իսկ ի­րա­կա­նում ո՞ւմ քա­ղա­քա­կա­նութ­յունն է ա­ռաջ տա­նում Նի­կո­լը, թուրք-ա­զե­րիա­կան տան­դե­մի՞, թե Ա­րեւ­մուտ­քի: Ըստ այդմ, իսկ ո՞վ ա­սաց, որ ԱՄՆ-ի եւ Թուր­քիա­յի շա­հե­րը Հա­յաս­տա­նում մե­կը մե­կին հա­մա­պա­տաս­խա­նում են ի­րար: Այն փու­լում, երբ պետք է ռուս­նե­րին հե­ռաց­նել, հաս­կա­նա­լի է, նրանք խա­ղում են հա­մա­տեղ: Իսկ այն փու­լում, երբ պետք է վե­րահս­կեն Հա­յաս­տա­նը, կա՞ շա­հե­րի հա­մընկ­նում:

Եվ ա­հա այն, որ լի­բե­րաստ Մակ­րո­նը, որ, ի­հար­կե, գլո­բալ լի­բե­րա­լիզ­մի դրա­ծո­նե­րից է, երբ հայ­տա­րա­րեց Հա­յաս­տա­նում տե­ղա­վոր­վե­լու սե­փա­կան պլան­նե­րի մա­սին, դա մեկ բան է նշա­նա­կում՝ Վա­շինգ­տո­նը չի պատ­րաստ­վում Հա­յաս­տանն ան­վե­րա­պա­հո­րեն տալ Թուր­քիա­յին: Այն պարզ պատ­ճա­ռով, որ այդ դեպ­քում Թուր­քիան ան­մի­ջա­պես կստեղ­ծի եւս մեկ գլո­բալ կայ­սրութ­յու­ն՝ Թ­յուր­քա­կան երկր­նե­րի միութ­յու­նը: Ընդ ո­րում, տի­րա­պե­տե­լով լրջա­գույն լծակ­նե­րի (նյու­թա­կան եւ մարդ­կա­յին մեծ ռե­սուրս­ներ, աշ­խար­հագ­րա­կան գերն­պաս­տա­վոր դիրք եւ այլն), այդ միութ­յու­նը աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան նոր բե­ւե­ռի հիմ­նադր­ման հայտ կներ­կա­յաց­նի՝ դառ­նա­լով ա­վան­դա­կան Ա­րեւ­մուտ­քի հա­մար նոր գլխա­ցա­վանք եւ շատ ծան­րակ­շիռ մրցա­կից: Դ­րա հա­մար Թուր­քիա­յին մեկ «փոք­րիկ» քայլ է մնա­ցել՝ «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քը»՝ նրա նկատ­մամբ միանձն­յա վե­րահս­կո­ղութ­յամբ հան­դերձ: Կ­տա՞ նման լծակ ԱՄՆ-ն Թուր­քիա­յին, հաշ­վի առ­նե­լով նաեւ, որ Ան­կա­րան զու­գա­հե­ռա­բար իր շո­շա­փուկ­նե­րը տա­րա­ծել է ողջ Եվ­րո­պա­յով մեկ եւ, թի­կուն­քին Թ­յուր­քա­կան միութ­յուն ու­նե­նա­լով, միան­շա­նակ հա­ջորդ հար­վա­ծը կուղ­ղի հենց Եվ­րո­պա­յին: Այ­սինքն այն, որ Վա­շինգ­տո­նը շտա­պեց Մակ­րո­նին գոր­ծու­ղել Հա­յաս­տան, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէ:

ՈՒ ԻՆՉՊԵ՞Ս Է ՄԱԿՐՈՆԸ ԶԵՆՔ ՀԱՍՑՆԵԼՈՒ ՀԱՅԱՍՏԱՆ

­Միայն թե այդ ծրա­գի­րը, ինչ­պես եւ տես­նում ենք, շատ լուրջ թե­րութ­յուն­ներ ու­նի: Նախ, իսկ ո՞վ ա­սաց, որ Նի­կո­լին կհա­ջող­վի ռուս­նե­րին դուրս մղել: Հա­ջոր­դը, Ա­լիե­ւը հրա­ժար­վեց մեկ­նել Գ­րա­նա­դա: Թե ին­չու, թե­րեւս ար­ժե կրկնել: Այն «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գի­րը», որն ԱՄՆ-ն­ ա­ռաջ է տա­նում, են­թադ­րում է, որ «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» փաս­տա­ցի կլի­նի, բայց Վա­շինգ­տո­նը վե­րահս­կո­ղութ­յունն իր ձեռ­քում կպա­հի: Ճիշտ է, հետո նա կեսբերան համաջայնվեց նոր հանդիպումների, նայց ձեռքին ունենալով նոր հաղթաթուղթ: Գրանագայում Նիկոլին եվրոպական կուտոկն էլ ավելի ծայրահեղ հակառուսական դաշտ տեղափոխեց` ամեն տիպի զելենսկիների, տիխանովսկայաների հետ ցուցադրական հանդիպումնեով: Հաջորդը, նրան նոր թուղթ ստորագրել տվին, բայց Ալիեւը դրանից զերք մնաց: Բայց նաեւ այս ամենով լիբերաստները ցույց տվեցին` Նիկոլը մերն է, ինչ ուզենք, կանենք:

Ի­մաս­տը սա է. ՌԴ-ին հե­ռաց­նե­լու եւ Հա­յաս­տա­նի աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յունն ԱՄՆ-ին անց­նե­լու դեպ­քում հենց Վա­շինգ­տոնն է ձեռ­քին պա­հե­լու «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քի» հիմ­նա­կան «փա­կա­նը»: Ադր­բե­ջա­նը եւ Թուր­քիան կա­րող են դրա­նից օգտ­վել, բայց այն­քան, որ­քան նրանց կթույ­լատր­վի: Եվ վերջ, ոչ մի Թ­յուր­քա­կան միութ­յուն: Իսկ այդ մի­ջանց­քին տրվում է «երկր­նե­րի ինք­նիշ­խա­նութ­յան, ի­րա­վա­զո­րութ­յան, օ­րենսդ­րութ­յան, հա­վա­սա­րութ­յան եւ փո­խա­դար­ձութ­յան սկզբուն­քի վրա» պատ­րան­քը, որ գլխա­վոր սխե­ման աշ­խա­տի. ով կղե­կա­վա­րի Հա­յաս­տա­նի «ինք­նիշ­խա­նութ­յու­նը», նա էլ կվե­րահս­կի այդ «փա­կա­նը»: Իսկ Վա­շինգ­տո­նը, կրկնենք, այդ վե­րահս­կի­չի դե­րում տես­նում է ի­րեն՝ Փա­րի­զին նշա­նա­կե­լով կա­տա­րա­ծու: Ու ա­հա Էր­դո­ղան-Ա­լիեւ զույ­գը, ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի օգ­նութ­յամբ ստա­նա­լով Ար­ցա­խը եւ եւս մեկ քայ­լով մո­տե­նա­լով «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցքը» ի­րեն­ցով ա­նե­լուն, ֆ­րան­սիա­կան նա­խա­ձեռ­նութ­յու­նը հա­մա­րե­ցին ա­ռիթ՝ հրա­ժար­վե­լով Գ­րա­նա­դա մեկ­նել: Դրանով նաեւ ցույց տալով` տեսնենք, թե ինչի կարող եք հասնել:

­Հաշվի առնելով, թերեւս, մեկ պարզ հանգամանք. Ֆ­րան­սիան այդ ինչպե՞ս է պատրաստվում  Հա­յաս­տա­նում տե­ղա­կայ­վե­լ: Լավ, ա­սենք ռազ­մա­բա­զա հիմ­նե­ցին, ինչ­պե՞ս են դրա գոր­ծու­նեութ­յունն ա­պա­հո­վե­լու: ­Թուր­քիա­յից, Ադր­բե­ջա­նից եւ Ի­րա­նից (նաեւ օ­դա­յին տա­րած­քով) թող­նող չկա: Հույս­նե­րը Վ­րաս­տանն է, սա­կայն վրա­ցա­կան ներ­կա իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը սկսել են ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի պա­հանջ­նե­րը չկա­տա­րել: Մ­նում է նոր հե­ղաշր­ջում կազ­մա­կեր­պել: Սա­կայն ժո­ղովր­դի մի­ջո­ցով նոր «հե­ղա­փո­խութ­յու­նը» ռեալ չէ. վրա­ցի­նե­րը մեկ ան­գամ այդ փոսն ըն­կան եւ, ի տար­բե­րութ­յու­ն հա­յե­րի, տե­սա­ծից սո­վո­րե­լու հատ­կութ­յուն ու­նեն: Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին մնում է ռազ­մա­կան հե­ղաշրջ­ման տար­բե­րա­կը, եւ կան տվյալ­ներ, որ այդ նպա­տա­կով կենտ­րո­նաց­նում են ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մով ան­ցած վրա­ցի գրո­հա­յին­նե­րին: Իսկ ռեա՞լ է նման հե­ղաշր­ջու­մը: Նախ, պաշ­տո­նակ­ան Թ­բի­լի­սին դրան պատ­րաստ­վում է: Ե­թե ու­ժե­րը չնե­րեն, հաս­տատ պա­տա­հա­կան չէ, որ այս օ­րե­րին ռուս­ներն ակ­տի­վո­րեն վե­րա­զի­նում են աբ­խա­զա­կան ու­ժե­րին, պա­տա­հա­կան չէր կա­րող լի­նել նաեւ Աբ­խա­զիա­յի նա­խա­գահ Աս­լան Բ­ժա­նիա­յի հետ նախօ­րեին Պու­տի­նի հան­դի­պու­մը: Ու ա­մեն ինչ խո­սում է այն մա­սին, որ Վ­րաս­տա­նի մի­ջո­ցով Հա­յաս­տա­նում ռազ­մա­բա­զա­ներ մա­տա­կա­րա­րել եւ, առ­հա­սա­րակ, ո­րե­ւէ լուրջ մա­տա­կա­րա­րում ի­րա­կա­նաց­նե­լու շան­սեր Ֆ­րան­սիան հա­զիվ թե ու­նե­նա:

Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի մոտ, ի­հար­կե, Ա­լիե­ւի՝ Գ­րա­նա­դա չմեկ­նելն ան­հանգս­տութ­յուն ա­ռա­ջաց­րեց: Վա­շինգ­տո­նը, թե­րեւս, կանց­նի ճնշում­նե­րի, օ­րի­նակ, կա­րող են Ա­լիե­ւին ընդ­հուպ մե­ղադ­րել ցե­ղաս­պա­նութ­յան մեջ: Սա­կայն դրա շան­սերն այս պա­հին շատ ա­վե­լի քիչ են, քան եր­կու օր ա­ռաջ, երբ պետ­քար­տու­ղա­րութ­յու­նը կո­պիտ վրի­պակ թույլ տվեց՝ հայ­տա­րա­րե­լով, թե բռնաճն­շում­նե­րի փաս­տեր չկան: Ու ե­թե այս լծակն էլ չկա­րո­ղա­նա աշ­խա­տեց­նել, ա­պա Բաք­վի վրա ազ­դե­լու ա­վե­լի գործ­նա­կան այլ լծակ­ներ գո­նե այս պա­հին տե­սա­նե­լի չեն:

Իսկ թե Գրանադայում ինչ են միասին հայտարարել Մակրոնը, Շոլցը, Միշելը, երաշխիքներ են նրանք Նիկոլին խոստացել, այդ ամենի վրա թուրք-ազերիական տանդեմը պարզապես թքած ունի. սույն լիբերաստ մանկլօավիկներն անգամ սեփական անվտանգությունը չեն կարող այսօր երաշխավորել, ուր մնաց, որ Նիկոլին երաշխիք տան: 

ՔԵՐՈԲ ՍԱՐԳՍՅԱՆ