«Ապագա ունի՞ մի երկիր, որտեղ զոհվածի մորը խաչի են հանում». ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Մշակութային
«Իրավունքը» զրուցել է ՀԳՄ անդամ, բանաստեղծուհի ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ հետ:
— Արցախյան պատերազմին նվիրված Ձեր «44 օր » ժողովածուում տանկիստ Ժորա Մարտիրոսյանի մասին կա գրված, ում մայրն այսօր գտնվում է կալանքի տակ՝ Նիկոլ Փաշինյանի որդուն՝ Աշոտին, իբրեւ առեւանգելու գործով: Անձամբ ճանաչե՞լ եք Ժորային:
— Ի թիվս բոլոր հերոսների՝ Ժորան էլ կա իմ գրքում: Չէ՛, նրան եւ շատ շատերին չեմ ճանաչել, բայց պատերազմի մասին գրելիս, բոլորը ինձ հետ էին, ու թվում էր, մեկիկ առ մեկիկ գիտեմ իրենց: Հոգեւոր զրույցը այդպիսին է, կա հեռակա զգացողություն, զրույց աչքերի, լռության միջով, երբ ուզում ես պեղել յուրաքանչյուրի ներաշխարհը, անգամ սրճել նրանց հետ:
— Ժորա Մարտիրոսյանի մայրիկի դեմ հարուցած քրեական գործի մասին ի՞նչ կասեք:
— Վատ սցենարով խաղեր են՝ մի քանի հարցականների տեղիք տվող: Նախ՝ Աշոտիկը ի՞նչ էր անում դատարանի մերձակայքում, երբ իր ծնողներին էր ուղղվում մեղադրանքի սլաքը: Ո՞ւր էին թիկնապահները: Երկրի ղեկավարների ընտանիքների համար նրանք պարտադիր ներկայություններ են: Աշոտիկը հնազանդորեն ինչո՞ւ նստեց անծանոթ կնոջ մեքենան, չգիտե՞ր արդյոք զրույցի բովանդակությունը եւ, վերջապես, չէ՞ր կռահում, որ զոհվածի մայր է իր դիմաց, ում վերքը դեռ մխում է եւ չի էլ սպիանալու:
— Աշոտ Փաշինյանը, փաստացի, ցուցմունք տվեց զոհված զինվորի մոր դեմ: Այս քայլի վերաբերյալ ինչպիսի՞ն է Ձեր վերաբերմունքը:
— Գերանմարդկային, առհասարակ, տղայական չէ: Մեքենայի ղեկին նստած կինը ինչպե՞ս կարող էր այդչափ սարսափազդու լինել իր տղայի հասակակից մի ջահելի հանդեպ: Մի պահ ինձ հաճելի թվաց, որ Աշոտիկը ցանկացել է լսել որդեկորույս մորը, բարձրացավ իմ աչքին, բայց հետո զարգացումները տարան ուրիշ ճանապարհով: Լինելով ազատ ոճի երիտասարդ, ով անգամ ծնողների հետ չի ապրում, պատկերացումից դուրս էր, որ գրելու է դիմում-բողոք՝ դատապարտողի բովանդակությամբ:
— Ըստ Ձեզ, այս օրերին զոհվածների ծնողների հանդեպ կա՞ ճիշտ մոտեցում պետական այրերի կողմից:
— Դժվարանում եմ պատասխանել: Գիտեմ անարդյունք հանդիպումների մասին, հատկապես խնդրահարույց են գերիների հարազատները, որոնք անորոշության մեջ են ու անկանխատեսելի վիճակներում: Եռաբլուրը քարերի սիմֆոնիա է, շատերը մխիթարվում են այնտեղ, ուր խունկը միշտ բուրում է եւ խոսում երկնքի հետ:
— Ըստ Ձեզ, սեփական «ես»-ից այն կողմը չտեսնելով՝ մի՞թե կկարողանանք դուրս գալ այն իրավիճակից, որի մեջ ենք այսօր:
— Եթե այսպես էլ մնանք, էլի լավ է: Մի երկրում, որտեղ պատերազմը դեռ չի ավարտվել, զոհ ու կրակոցներ կան, ինչպե՞ս կարող ենք կռահել վաղվա անկանխատեսելի անակնկալներից: Այս խմորը հաց չի դառնում, դեռ շատ ջուր պիտի վերցնի: Բոլոր դեպքերում ժամանակը մեզ համար շահեկան չէ: Արցախի հարցը մնում է օդում, թշնամական ընդվզումներ կան:
— Թուրքին ներել, հետները խաղաղ ապրել, իսկ զոհվածի ծնողին դատապարտել. սա՞ է մեր ապագայի երաշխիքը:
-Սկսենք վերջին հարցից, ապագա ունի՞ մի երկիր, որտեղ զոհվածի ծնողին, մորը խաչի են հանում եւ անգամ չեն երկյուղում նրա լուսանկարից, որտեղ հանդիմանանք, վիրավորանք ու ցավ կա: Սկզբունքների դավաճանությունն էլ ինչպե՞ս է լինում: Ինչ վերաբերում է դրացիական հարաբերություն ունենալ թշնամու հետ, աբսուրդի ժանրից է: Մեր զոհերը կրակե կարկուտ կառաքեն երկիր:
— Հերոսածին մոր հանդեպ մի՞թե կարելի էր այդպես վարվել:
— Աննա Հակոբյանը սրտակեղեք խոսում է որդեկորույս ծնողների մասին, արհեստականորեն կարեկցանքի դրսեւորումներ ունենում, հիմա, այս վճռորոշ պահին, ինչո՞ւ չի բռնում իր որդու ձեռքը եւ ասում` պատռիր դիմումդ: Մենք խաղը լավ ենք տարբերում իրական պատկերից:
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ
https://iravunk.com/sim/?p=256156&l=am/