«Արցախյան «սցենարը» կարծես թե շարունակվում է». ԱՐՄԵՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

«Իրավունքը» զրուցել է Ստեփանակերտի «Վահրամ Փափազյանի անվան դրամատիկական թատրոնի», որն այժ վերանվանվել է «Վահրամ Փափազյանի անվան արցախյան թատերարվեստի պահպանման և զարգացման կենտրոն հասարակական կազմակերպության» տնօրեն ԱՐՄԵՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ հետ:

- Պարոն Հարությունյան,  արցախյան թատրոնի հետ կապված, ի՞նչ եք ձեռնարկել:

- Փորձում ենք վերականգնել թատրոնը: Փաստաթղթային առումով վերագրանցվել ենք: Որպես թատրոն` արդեն գոյություն ունենք, ուղղակի չունենք տարածք, չունենք ֆինանսավորում:

-Այսինքն` թատրոնն օգնության կարի՞ք ունի:

- Մեզ պետք է, որ աշխատելու հնարավորություն տան, բայց հանդիպում ենք խոչընդոտների:

- Ամեն ինչ կորցրած` եկել եք ու հանդիպել սառն անտարբերությա՞ն:

- Ցավալի է, բայց, այո: Եվ ամենաահավորն այն է, որ Ադրբեջանի կազմում մեր հայկական թատրոնը ստեղծել են, բայց Հայաստանն այդ թատրոնը փակում է: Եվ ոչ միայն մեր թատրոնը` Արցախում ինչքան մշակութային կենտրոն ունեինք, բոլորը փակել են: Հիմա մեր հույսը միայն մենք ենք, որ մարդ գտնենք, բայց մարդիկ էլ վախենում են մեզ աջակցել:

- Փաստորեն, հասել ենք այն օրվան, որ հայը վախենում է օգնել հայի՞ն:

- Չե՞ք տեսնում` ինչ է կատարվում: Դիրքապահին դիրքը պաշտպանելու համար դատի են տալիս: Այնպես որ, զարմանալի չէ, որ չեն աջակցում մեզ: Նրանք վախենում են դա անել: Բայց դրա հետ մեկտեղ կան նաև շատ կազմակերպություններ, որոնք օգնություն են ցուցաբերում բռնի տեղահանված արցախցիներին: Բայց նրանք անհատներ են: Պետական ստատուս ունեցող կազմակերպություն չեն: Պետական աջակցությունը միայն հիսուն հազար դրամ օգնությունն է, որ տալիս են:

- Ո՞նց եք կարողանում վճարել տան վարձը:

 - Այս պահին պետությունից ստացած հիսուն հազարներով ենք տան վարձը վճարում:

- Օրվա հացի խնդիրն ինչպե՞ս եք հոգում:

- Շատ դժվարությամբ: Ահավոր վիճակ է: Շատերը տեսնելով, որ անհնարին է այստեղ մնալը, Հայաստանից գնում են:

- Աշխատատեղով չե՞ն ապահովում:

- Աշխատանքով ապահովելու համար կա պետական ծրագիր: Որքանով տեղյակ եմ, մոտ 260 հոգու այդ պետական ծրագրերով տեղավորել են աշխատանքի` մասնավոր սեկտորում: Պետական աշխատանքի չեն ընդունում մինչև ՀՀ քաղաքացիություն չընդունենք: Չգիտեմ թե որքանով է հավաստի, բայց ըստ Սոցապ նախարարության վիճակագրության, մոտ տաս հազար արցախցու մասնավոր սեկտորում աշխատատեղերով ապահովել են:

- Կոնկրետ Ձեր ծանոթների շրջապատում կա՞ն աշխատանքով ապահովված մարդիկ:

- Մեկը ես եմ, աշխատանքի խնդրանքով որտեղ դիմել եմ, նույնիսկ հարցազրույցի չեն կանչում: Սրանից բացի, կա նաև ուրիշ իրականություն, գործատուն եթե խղճով մարդ է, նայում է քո գիտելիքներին, ունակություններին և ընդունում է աշխատանքի:

- Հայաստանցի-արցախցի տարաձայնությունները շա՞տ են:

- Իհարկե, նույնիսկ տաքսի եմ կանչել, վարորդն ասում է` ղարաբաղցի ես, չեմ սպասարկում:

- Մի՞թե դա իրական դեպք է:

- Այո, դա իրական դեպք է և ինձ հետ մի անգամ պատահել է, բայց չեմ կարող ասել, որ բոլոր վարորդները վատն են: Վարորդ կա, երբ իմանում է, որ արցախցի եմ, գումար չի ուզում վերցնել: Եվ հետո սա հասարակության խնդիրն է, ոչ թե կոնկրետ վարորդինը:

- Կպատմե՞ք` ինչպես պատահեց, երբ վարորդն իմացավ` արցախցի եք, չսպասարկեց:

- Երևանում ընտանիքիս հետ տաքսի էի նստել, հեռախոսս զանգեց, մեր բարբառով պատասխանեցի: Վարորդը հարցրեց` ղարաբաղցի՞ ես: Ասացի` այո: Ասաց` ավտոմեքենայիցս դուրս եկեք, ես ղարաբաղցիներին չեմ սպասարկում: Չգիտես ինչի գլուխը մտցրել են, որ Հայաստանի պրոբլեմներն Արցախից են գալիս: Իրենց համար այս ամենի մեղավորն արցախցին է: Կամ ասում են` արցախցիները եկել են, տները թանկացել են: Մենք մեղք ունե՞նք, որ տները թանկացրել են: Իրենք թանկացնում են, մեղադրում են մեզ: Թանկացնողներն էլ են իրենք, գումար վերցնողներն էլ են իրենք, ո՞նց կարող ենք մենք մեղավոր լինել: Չնայած` բոլորը չեն այդպիսին: Կան նաև մարդիկ, որոնք իսկապես ցավում են մեր վիճակի, օրեցօր փոքրացող հայրենիքի համար: Բայց, ցավոք սրտի, հասարակության մեծամասնությունը վատ է տրամադրված արցախցիների նկատմամբ:

- Ասում էին` Արցախը տանք, հանգիստ ապրենք: Արցախը հանձնվեց թշնամուն, լա՞վ ապրեցինք:

- Հիմա մի քիչ վեկտորը փոխել են` Տավուշի պահով են ասում: Արցախյան «սցենարը» կարծես թե շարունակվում է...

- Երբ տեսնում եք, որ այն ամենը, ինչ կատարվում է մեր երկրում, ի՞նչ եք կանխատեսում:

- Հայաստանը գնում է կործանման: Եթե այսպես շարունակվի, Հայաստանը կկիսի մեր ճակատագիրը` կմնան անտուն, անհայրենիք:

- Միգուցե մի հրաշք լինի՞:

- Հրաշքների չեմ հավատում: Ես ռեալիստ եմ և իմ մեջ անընդհատ վերլուծում եմ այն, ինչ տեսնում եմ: Դատարկ ու գեղեցիկ խոսակցություններն ինձ հետաքրքիր չեն: Ինձ հետաքրքիր է` գեղեցիկ խոսելուց հետո, թե ինչ է տեղի ունենում: Եթե անընդհատ Հայաստանի քաղաքացիներին ասում է` պետք է Արցախը տանք, որ պատերազմ չլինի, տալիս է, բայց նորից պատերազմի վտանգը կա, մեկ էլ ասում է` Տավուշը պետք է տանք, որ պատերազմ չլինի, ինքներդ մտածեք, թե սա ուր է տանում: Մարդիկ չե՞ն տեսնում, որ Տավուշից հետո էլ մի ուրիշ տարածք կտա: Չե՞ն հասկանում, թե՞ սպասում են, որ թշնամին իրենց դռանը հասնի, նոր հասկանան: Եթե մարդն իր կամքով ուզում է ոչնչանա, ի՞նչ կարող ես անել: Մի այսպիսի խոսք կա. «Եթե հիվանդը չի ուզում բժշկվի, բժշկությունն անզոր է»: Եթե մարդիկ գիտակցաբար, թե անգիտակցաբար, զոմբիացված ինքնաոչնչացման են գնում, ոչինչ չես կարող անել: Կամ ասում են` ավելի լավ է թուրքը գա, քան նախկինները: Դա հայի ասած խո՞սք է: Ո՞նց կարող է հայը տեսախցիկի առջև նման բան ասել:

- Շատ են խոսում նախկինների թալանի մասին և չեն ներում դա: Միգուցե դա՞ է պատճառը:

- Տեսե՞լ եք, թե Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ինչ վիճակով է հանձնել Հայաստանը, և հետո ոնց զարգացավ: Ի՞նչն են թալանել, այդ քարուքանդ եղած երկի՞րը: Ես էլ կարող եմ շատ բան ասել, բայց հո ասելով չի: Կան երկրի զարգացման կոնկրետ թվեր, փաստեր:

- Թատրոնի հետ կապված` ի՞նչ ծրագրեր ունեք:

- Ապրիլին պատրաստվում ենք հյուրախաղերով մեկնել Լիբանան: Այնտեղ երկու ներկայացում ենք խաղալու: Դրանից բացի, փորձում եմ թատրոնի համար հովանավորներ գտնել, որ թատրոնն աշխատի, կարողանանք դերասաններին աշխատավարձով ապահովել: Եթե աշխատավարձի հարց լուծվի, մենք մնացած ծախսերն արդեն ինքնուրույն կանենք: Այսինքն` նոր բեմական զգեստների, դեկորների ծախսերը մենք արդեն կհոգանք մեր տոմսերի վաճառքի եկամուտից ստացած գումարի շնորհիվ:

- Փորձե՞լ եք դիմել ԿԳՄՍ նախարարություն:

- Այո, հենց եկել ենք Հայաստան, դիմել ենք ԿԳՄՍ նախարարություն, որ մեր գործունեությունն այստեղ շարունակենք: Սկզբից խոստացան օգնել, հետո մենք հյուրախաղերով մեկնեցինք Ամերիկա, երբ հետ եկանք, ասացին, որ քաղաքական որոշում է Արցախի մշակութային և ոչ մշակութային բոլոր ՊՈԱԿ-ները պետք է փակվեն:

-ԿԳՄՍ նախարարությո՞ւնն է փակել:

-Չեն ասում, որ իրենք են փակել: Ասում են` Արցախի նախագահն է հրաման տվել: Նախագահին էլ հարցնում ենք, ասում է` դուք տեսե՞լ եք այդ հրամանը: Կամ եթե նախագահը հրաման է տվել, թող իրենք բացեն:

-Փաստորեն, մեկը մյուսի վրա՞ է գցում:

-Այո, արդյունքում տուժում է մեր մշակույթը:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Փաշինյանը եւ իր աշխատակազմում վեր ընկածները տխրում են, քանի որ... Բաբկեն Հարությունյան Բեկել իշխանությունների սանձազերծած սահմանազատման եւ սահմանագծման սպառնալի գործընթացը կամ՝ ոչ հռետորական հարցադրումներ գործող իշխանությանը Բոլորն էլ հասկանում են, թե ի՞նչ է կատարվում՝ դավաճանություն, թշնամություն, խայտառակություն. Հարությունյան Տարածքների նվիրումն Ադրբեջանին հանցավոր գործողություն է, որը կբերի նաեւ էներգետիկ եւ լոգիստիկ վտանգների. Մանվելյան Ինչքա՞ն կարելի է մեր ազգին բզել, վերջը այդ պայթյունը լինելու է, վստահ եմ. Դավիթ Մկրտչյան