«Առանց արվեստի, մշակույթի՝ մենք չենք կարող լինել». ԷՄՄԱ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ

«Ի­րա­վուն­քը» զրու­ցել է Ե­րե­ւա­նի ­Կո­մի­տա­սի ան­վան պե­տա­կան կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի դա­սա­խոս, ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ, երգ­չու­հի ԷՄՄԱ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ հետ:

— Ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք Ե­րե­ւա­նի պե­տա­կան կոն­սեր­վա­տո­րիան «Ա­կա­դե­միա­կան քա­ղաք» տե­ղա­փո­խե­լու նա­խագ­ծի վե­րա­բեր­յալ:

— Ան­կեղծ ա­սած, կոն­սեր­վա­տո­րիան «Ա­կա­դե­միա­կան քա­ղաք» տե­ղա­փո­խե­լու նույ­նիսկ միտքն է ինձ հա­մար խորթ ու զար­հու­րե­լի: ­Սա կա­րող են շա­հար­կել այն մար­դիկ, ով­քեր ար­ժե­հա­մա­կար­գի նժարն են կորց­րել: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ, բնութ­յան ար­հա­վիրք­նե­րը կա­րող են շատ բա­ներ տա­նել մեզ­նից, ինչ­պես 1988 թվա­կա­նի Ս­պի­տա­կի երկ­րա­շար­ժը, երբ հո­ղի տակ ան­ցան հա­զա­րա­վոր մարդ­կա­յին ճա­կա­տագ­րեր, շենք- շի­նութ­յուն­ներ, ին­չի հետ, ցա­վոք սրտի, ու­զես, թե չու­զես հա­մա­ձայն­վում ես: ­Բայց այս դեպ­քում մեզ բնութ­յու­նը չի սպառ­նում: ­Մենք ինք­ներս են­թարկ­վում ենք մի բա­նի, ո­րի տրա­մա­բա­նութ­յու­նը չենք էլ հաս­կա­նում: Ու­սա­նո­ղա­կան քա­ղաք ու­նե­նա­լը լավ գա­ղա­փար է, բայց կար­ծում եմ՝ դա կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի շեն­քի եւ ընդ­հան­րա­պես կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի ե­րե­ւույ­թի հետ ոչ մի առն­չութ­յուն չու­նի: ­Բա­ցի նրա­նից, որ շենքն ու­նի իր պատ­մութ­յու­նը, որ­տեղ մար­դիկ ի­րենց կյանքն են մա­շեց­րել եւ հանձ­նել պատ­մութ­յան է­ջե­րին: Այդ­պես հեշ­տութ­յամբ փա­կել այդ է­ջը ու գնալ նոր կա­ռուց­ված ինչ-որ մի տեղ, ես դա չեմ պատ­կե­րաց­նում:

— ­Կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում այս թե­մա­յի շուրջ տե­ղի ու­նե­ցած փակ հան­դի­պում-քննարկ­մա­նը ներ­կա էիք: Ի՞նչ տպա­վո­րութ­յուն­ներ ստա­ցաք:

— Այն մար­դիկ, ո­րոնք բարձ­րա­ձայ­նում են` շեն­քը պետք է տե­ղա­փոխ­վի, եւ շեն­քի հետ պետք է վեր­ջա­նա ողջ դա­րա­շր­ջա­նը, գու­ցեեւ շատ բան չեն հաս­կա­նում: Եվ այս ա­մե­ն ին­չի մեջ նաեւ մեր­կաց­նում են ի­րենց չի­մա­ցութ­յու­նը: ­Չէ որ, ե­թե մարդ ինչ-որ բան գի­տի, ին­քը գի­տի դրա ար­ժե­քը: Իսկ ե­թե չգի­տի, ու­րեմն՝ չգի­տի նաեւ դրա ար­ժե­քը: Ինձ հա­մար ցա­վա­լի էր, որ ինչ-որ մար­դիկ կա­րող են ա­նար­ժե­ք մտքեր ար­տա­հայ­տել:

— ­Փորձ է ար­վում պատ­մա­կան ար­ժեք ու­նե­ցող այդ շեն­քը դա­տար­կել, եւ պարզ չէ, թե ինչ կլի­նի հե­տո շեն­քի հետ: ­Բայց չէ՞ որ շեն­քը կա­ռու­ցե­լիս ա­մեն ինչ նա­խա­տես­ված էր, որ հենց այդ­տեղ պետք է կա­ռուց­վեր կոն­սեր­վա­տո­րիան:

— ­Շատ ան­գամ եմ շրջա­գա­յել եւ տե­սել եմ ա­ռանց ե­րաժշ­տա­կան ա­կա­դե­միա­յի եւ նաեւ ե­րաժշ­տա­կան ա­կա­դե­միա­յով ու­սա­նո­ղա­կան քա­ղաք­ներ: Երբ «Ու­սա­նո­ղա­կան քա­ղա­քը» կա­ռուց­վի, անց­նի եւս հար­յուր տա­րի, եւ ու­նե­նա այն պատ­մութ­յունը, ին­չի մա­սին մենք այ­սօր խո­սում ենք, կլի­նի այն սե­րուն­դը, ո­րը գու­ցե այդ շեն­քը կար­ժե­ւո­րի, ո­րի մա­սին ար­դեն ին­քը կպատ­մի: ­Բայց այդ շեն­քը ո՞ր պատ­մութ­յու­նից է սկսե­լու, ո՞ր զրո­յից: Ին­չի՞ ենք ե­կել հա­սել... Ե­կել ենք, որ այս ա­մե­նը դարձ­նենք զրո եւ նո­րի՞ց կա­ռու­ցենք: Ի­մաս­տը ո՞րն է: Կոն­սեր­վա­տո­րիան տվել է ա­նուն­ներ` Էդ­վարդ ­Միր­զո­յան, Ա­լեք­սանդր ­Հա­րութ­յուն­յան, ­Գո­հար ­Գաս­պար­յան, Օ­հան ­Դուր­յան, ­Ռու­բեն ­Մա­թե­ւոս­յան, ­Ռո­բերտ Ա­միր­խան­յան, ­Ռու­բիկ Ա­հա­րոն­յան, ինչ­պես նաեւ հայտ­նի դաշ­նա­կա­հար­ներ, դի­րի­ժոր­ներ, ջու­թա­կա­հար­ներ, շատ տա­ղան­դա­վոր ե­րա­ժիշտ­ներ: ­Չեմ կա­րո­ղա­նում սկսել եւ ա­վար­տել այդ ա­նուն­նե­րը, հուզ­մուն­քիցս լե­զուս կապ է ընկ­նում: ­Կոն­սեր­վա­տո­րիան ա­վար­տած ե­րա­ժիշտ­ներն այ­սօր աշ­խար­հում հայտ­նի եւ ա­ռա­ջա­տար բե­մե­րում են հան­դես գա­լիս: ­Մենք պետք է հպար­տա­նանք ի­րեն­ցով եւ ա­նենք ա­մեն ինչ, որ ա­պա­գա սերն­դի ա­նուն­նե­րը նո­րից աշ­խար­հով մեկ հնչի: Ի՞նչ ու­նեն ա­նե­լու, որ այդ­քան հրա­տապ պետք է կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի շենք կա­ռու­ցեն: Ու­զում են կա­ռու­ցել, թող կա­ռու­ցեն Ար­վես­տի ա­կա­դե­միա:

— ­Չե՞ք կար­ծում, որ օպ­տի­մա­լաց­նե­լով եւ ու­նե­նա­լով ըն­դա­մենը 8 պե­տա­կան բուհ՝ երկ­րի սահ­ման­նե­րի պես փոք­րա­նում է նաեւ բու­հա­կան հա­մա­կար­գը:

— ­Ցա­վոք սրտի, ես չգի­տեմ՝ մենք ուր ենք գնում, եւ ինչ պլան է ի կա­տար ած­վում: ­Պատ­մութ­յան նա­խորդ փու­լում կա­տար­ված­նե­րին ես միշտ ա­սում էի` բա ո՞ւր էին, ինչ­պե՞ս հան­դուր­ժե­ցինք, որ կորց­րինք, շագ­րե­նի կա­շու պես փոք­րա­ցանք ու դեռ փոք­րա­նում ենք: Եվ ես հի­մա ուղ­ղա­կի ող­բում եմ, որ լի­նե­լով ներ­կա պատ­մութ­յան այս է­ջին, այս փու­լում այդ հար­ցը ինձ եմ տա­լիս ու չեմ գտնում պա­տաս­խա­նը:

— Երբ ու­նենք տա­րածք­նե­րի կո­րուստ, զո­հեր, գե­րի­ներ, կա նոր պա­տե­րազ­մի վտանգ, ի­մա՞ստ ու­նի հին շի­նութ­յուն­նե­րը նո­րե­րով փո­խա­րի­նե­լու:

— ­Շենք կա­ռու­ցե­լը վատ բան չէ: ­Դա մեր լի­նե­լիութ­յունն է, մեր կյան­քի շա­րու­նա­կութ­յունն է: ­Բայց ե­թե կան ու­սա­նող­ներ, ո­րոնք ի­րենց բու­հե­րում են սո­վո­րում, ու­րեմն՝ մենք ու­նենք այդ բու­հը: Ես ուղ­ղա­կի դրա տրա­մա­բա­նութ­յու­նը չեմ հաս­կա­նում: Այ­սինքն` ե­թե նոր շենք կա­ռու­ցեն, ա­վե­լի լա՞վ մաս­նա­գետ­ներ են այդ­տե­ղից դուրս գա­լու:

— ­Կոն­սեր­վա­տո­րիա­յում ու­սա­նող­ներն ինչ­պե՞ս են ար­ձա­գան­քում «Ա­կա­դե­միա­կան քա­ղաք» տե­ղա­փոխ­վե­լու նա­խագ­ծին:

— Եր­ջա­նիկ եմ, որ ու­նենք գի­տա­կից ու­սա­նող­ներ: Եվ այդ հան­դի­պում-քննարկ­ման օ­րը ես ուղ­ղա­կի փայ­լում էի ո­գեշն­չու­մից, ո­րով­հե­տեւ մեր ու­սա­նող­նե­րը հերթ չէին տա­լիս նույ­նիսկ դա­սա­խոս­նե­րին խո­սե­լու: Ար­ժի ապ­րել սրա հա­մար: Ե­թե այ­սօր­վա ե­րի­տա­սար­դը կա­րող է իր լի­նե­լիութ­յան, իր բու­հի հա­մար կյան­քը դնել, կար­ծում եմ՝ սա հենց պա­տաս­խանն է նրա, որ ինչ­քան է կա­րե­ւոր կոն­սեր­վա­տո­րիան:

— Իսկ ե­թե չլսեն ու­սա­նող­նե­րի, դա­սա­խոս­նե­րի, ե­րա­ժիշտ­նե­րի ձայնն ու տե­ղա­փո­խեն կոն­սեր­վա­տո­րիա՞ն …

— ­Չեմ կորց­նում հա­վատս մեր ար­ժե­հա­մա­կար­գի փայ­փա­յան­քի հան­դեպ: ­Շա­րու­նա­կե­լու եմ հա­վա­տալ ու սպա­սել, որ ա­մեն վայրկ­յան մի բան կփոխ­վի, եւ ինչ-որ մե­կի բե­րա­նից մի կա­րե­ւոր միտք կհնչի: ­Մե­կը կա­սի` «ստոպ...»: Ես նաեւ կու­զե­նա­յի ա­վե­լաց­նել, որ ցա­վա­լի փաստ է եւս` «Գոյ» թատ­րո­նի հետ կապ­ված: ­Ցա­վոք սրտի, տե­ղի ու­նե­ցավ այն, ինչ տե­ղի ու­նե­ցավ: Օր­գա­նիզմ, ո­րն իր ու­րույն ճա­նա­պարհն էր ան­ցել եւ դար­ձել էր շատ կա­րե­ւոր տե­սակ մեր թա­տե­րա­կան աշ­խար­հում, փակ­վեց: ­Կար­ծում եմ՝ ով կա­սի այդ «ստո­պը» կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի հա­մար, կվե­րա­կանգ­նի նաեւ «Գոյ» թատ­րո­նը: Եվ «Գոյ» թատ­րո­նի անձ­նա­կազ­մը կլի­նի պա­հանջ­ված եւ կշա­րու­նա­կի աշ­խա­տել, նո­րա­նոր ու­սա­նող­նե­րի իր գիրկն առ­նել, ո­րով­հե­տեւ ար­վես­տը մեկ ընդ­հա­նուր սիրտ ու­նե­ցող օր­գա­նիզմ է: Ա­ռանց ար­վես­տի, մշա­կույ­թի՝ մենք չենք կա­րող լի­նել: Եվ այն, ինչ-որ մենք ժա­ռան­գութ­յուն ենք ստա­ցել, պետք է պա­հենք ու պահ­պա­նենք:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ