«Դեր ունեմ, պետք է անպայման վերադառնամ Արցախ».ՌՈՒԶԱՆ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆ
ՄշակութայինԱդրբեջանի կողմից շուրջ երկու ամսից ավելի Արցախի շրջափակման պատճառով մի շարք խոչընդոտներ են առաջացել բնակչության բնականոն կյանքի կազմակերպման համար: Տասնյակ հազարավոր ընտանիքներ զրկված են լույսից, գազից, սննդից: Չնայած այդ ամենին՝ արցախցին շարունակում է պայքարել եւ չհուսահատվել: Այս մասին «Իրավունքը» զրուցել է Ստեփանակերտի Վահրամ Փափազյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի դերասանուհի, Արցախի Այաների ակումբի անդամ ՌՈՒԶԱՆ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆԻ հետ:
— Տիկին Գասպարյան, ներկա պահին ո՞ր ներկայացման մեջ եք ներգրավված:
— Ներկա պահին ես Երեւանում եմ: Ռուսաստանում թոռնիկս ծնվեց, գնացի, ու այդ նույն օրն էլ ճանապարհները փակվեցին: Մի ամիս մնացի Ռուսաստանում, հետո վերադարձա Երեւան:
— Երեւանում հարազատների մո՞տ եք:
— 44-օրյա պատերազմից հետո աղջիկս տուն է վարձել եւ ընտանիքով ապրում է Երեւանում: Հիմա ամուսնուս հետ աղջկաս մոտ եմ ժամանակավոր ապրում: Սպասում եմ ճանապարհները բացվեն, վերադառնամ հայրենի Արցախ:
— Արցախցիների հետ կապի մե՞ջ եք, ի՞նչ իրավիճակ է այնտեղ:
— Այո, իհարկե, կապի մեջ եմ… Մի օր գազը չկա, մյուս օրը՝ լույսը… Երկու տղաներիս հետ էլ ամեն օր խոսում եմ: Մեկը՝ Մարտակերտում է, հրամանատար է, մյուսը՝ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ վիրավորվել էր, չորս անգամ վիրահատություն է տարել, իսկ այժմ շարունակում է ծառայությունն անվտանգությունում:
— 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Դուք Երեւանո՞ւմ էիք:
— Այո, մենք Երեւանում էինք, տղաներս՝ Արցախում: Տղաս ասաց՝ գնացեք, որ մենք կարողանանք կռվել: Ի՞նչ իմանայինք, որ մենք «հաղթելու ենք» ասելով՝ պարտվելու ենք: Ասում էինք՝ հաղթում ենք, հաղթում ենք, բայց վերջում պարտվեցինք:
— Չնայած որ «հաղթելու ենք» ասելով՝ պարտվեցինք, հավատո՞ւմ եք հրաշքների:
— Իմ տղան 44-օրյա պատերազմի ժամանակ ծանր վիրավորված է եղել եւ իր ընկերների պատմածով՝ հրաշքով է փրկվել: Այն, որ ասում են հրաշքներ լինում են, դրան շատ եմ հավատում: Եվ ես անձամբ վերապրել եմ դա: Ես ու քույրս շատ էինք սիրում Թումանյանին: «Գիքորն» անգիր գիտեի: Հիշում եմ՝ 4-րդ դասարանում էի, ես ու քույրս մեր թթի ծառերի տակ նստած՝ արտասանում էինք: Մեկ էլ մի ակնթարթ մեզ երեւաց տեսիլք, հետո վայրկենապես չքացավ: Ես ու քույրս միասին ասացինք՝ Թումանյանն է: Դրանից հետո սկսվեցին իմ ստեղծագործական ընդունակությունները: Թումանյանի բոլոր պոեմներն ու բալլադները ծայրից ծայր հեշտությամբ էի անգիր անում ու արտասանում: Հետո մանկության իմ երազանքն էր՝ ԱՄՆ գնալ: Արդեն 60 տարեկան եմ, դեռ չեմ գնացել, տեսնենք ամռանը կհաջողվի՞ գնալ: Կարինե Քոչարյանի՝ «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ» ներկայացմամբ անցյալ տարի հյուրախաղերով Ստեփանակերտի Վահրամ Փափազյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի կոլեկտիվի հետ մի շարք երկրներում ենք եղել: Ամռանն էլ պետք է ԱՄՆ գնանք… Առանց հրաշքներին հավատալու՝ կյանքն անհետաքրքիր կլինի: Պետք է հավատալ հրաշքների, որպեսզի այն կատարվի: Վերջերս էլ Հադրութի շրջանի արցախցի անվանի գործիչների մասին գիրք է տպագրվել: Ես Հադրութի շրջանից եմ, որտեղ կա նաեւ իմ մասին պատմող էջ:
— Արցախը հիշելիս՝ ամենաշատն ի՞նչն եք կարոտում:
— Ապրում ենք պետական շենքում, բայց շենքի առջեւ մի փոքրիկ այգի ունենք: Իմ այգին եմ հիշում ու կարոտում: Այգիս փոքր է, բայց մի քանի տարվա ընթացքում շատ ծառեր եմ տնկել: Ես Արցախի Այաների ակումբի անդամ եմ եւ կապ ունեմ Արցախի այաների հետ: Միջոցառումներից հետո հավաքվում էինք մեր այգում: Կարոտով եմ հիշում նաեւ իմ կոլեկտիվին:
— Ճանապարհները բացվելուն պես Ստեփանակերտ կգնա՞ք, թե՞ վերջին դեպքերի հետ կապված՝ կմնաք Երեւանում:
— Այո, պետք է իմ հայրենի օջախ վերադառնամ: Արդեն Կարմիր խաչին դիմել եմ: Հերթագրված ենք, որ ինձ օգնեն, գնամ Արցախ: Բացի դրանից, թատրոնում «Բակում չար շուն կա» ներկայացման մեջ եմ ներգրավված: Ներկայացման ռեժիսորը Քաջիկ Հարությունյանն է: Այնպես որ, դեր ունեմ, պետք է անպայման գնամ հասնեմ իմ դերին:
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ