Աչքերս չեն ուռել, որ ողջ օրը խոսեմ քաղաքականությունից. Սերգեյ Դանիելյան

«Իրավունք»-ի զրուցակիցը դերասան, հաղորդավար ՍԵՐԳԵՅ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆՆ է: Նա նախորդ իշխանությունների ամենաթունդ քննադատներից մեկն էր, այժմ գործող իշխանությանն է քննադատում, որին սատարում էր դեռ 2018-ից: Իսկ թե ինչու է այժմ Միացյալ Նահանգներում, նա փակագծեր է բացել:

«ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՍ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼՈՒ ԵՄ Ե՛Վ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ, Ե՛Վ ԱՄՆ-ՈՒՄ»

— Այս պահին գտնվում եք Միացիալ Նահանգներում՝ Գլենդելում: Կմանրամասնե՞ք, թե ի՞նչ նախագծով:

— Ես ունեմ աշխատանքային հրավեր: Այո, այս պահին գտնվում եմ Գլենդելում: Նպատակս այստեղ թատրոն բացելն էր եւ բացեցի՝ Բրոդվեյ փողոցում: Հավաքել եմ նաեւ Ջազ բենդ ու դրա հետ միասին անում եմ ներկայացումներ՝ թե՛ իմ թատրոնում եւ թե՛ տարբեր վայրերում: Այստեղ ունեցանք ներկայացման առաջնախաղ, որը կոչվում է «Տար ինձ քեզ հետ», իսկ Նոր տարուց հետո «Էն Լոռու ձորն է» ներկայացումը կհանձնենք հանդիսատեսի դատին, որի մասին այստեղ լսել ու սպասում են: Միացյալ Նահանգներ գալուս հիմնական նպատակը եւ հրավերիս մոտիվացիան դա էր: Այսինքն, կոպիտ ասած, պետության հետ պայմանավորվածություն ունեի՝ թատերական գործունեություն ծավալելու:

Պիտի ասեմ, որ Հայաստանում շարունակում եմ խաղալ իմ ներկայացումերը: Վերադառնալու եմ կա՛մ ուշ գարնանը, կա՛մ ամռանը եւ բացելու եմ թատերական շրջանը, որը կտեւի մինչ աշուն: Այսինքն՝ գործունեություս շարունակելու եմ ե՛ւ Հայաստանում, ե՛ւ Միացիալ Նահանգներում: Նպատակ ունեմ ԱՄՆ-ում ջազային իմ գործունեությունն ավելի ընդլայնելու, քանի որ սթենդափը ջազի հետ լավ միքսվում է: Անկեղծ ասած, այդ միտքը այստեղ է ծագել: Ընկերներս մի փոքր օգնեցին եւ ունեցա լավ երաժիշտերի թիմ՝ պրոֆեսիոնալ, Կոնսերվատորիան ավարտած եւ նաեւ այստեղ՝ ամերիկյան համալսարանները ավարտած ու երաժշտական կրթություն ստացած մարդկանցով:

«ՍՏԻՊՎԱԾ ՄՆԱՑԵԼ ԵՆՔ ՀՆԵՐԻ ՈՒ ՆՈՐԵՐԻ ԱՐԱՆՔՈՒՄ, ՈՐԸ ՇԱՏ ՑԱՎԱԼԻ Է»

— Դուք այն արվեստագետներից եք, ով չի վախենում իր կարծիքը հայտնել ներկայիս իշխանության վարած  քաղաքականության վերաբերյալ: Ինչի՞ց եք ամենից շատ դժգոհում:

— Պիտի ասեմ, որ ես մասնակցել եմ հեղափոխությանը՝ այն մոտիվացիայով, որ պետք է լիներ կարդինալ փոփոխություններ: Կարդինալ փոփոխություն ասելով՝ նկատի ունեմ, որ իշխանությունը պետք է դատական համակարգի փոփոխություն կատարեր եւ արդարության վերականգնում իրականացներ: Ինչպես նաեւ ընդիմության հետ կապված շատ հարցեր չարեցին, այսինքն՝ հարմարվեցին եւ սարքեցին հարմար ընդդիմություն: Եվ մենք ստիպված մնացել ենք հների ու նորերի արանքում, որը շատ ցավալի է: Սպասում եմ նոր ուժի ձեւավորմանը, որը կլինի ո՛չ նախկին, ո՛չ ներկա: Դա է հիմնական դժգոհությունս, սակայն չեմ կարող ասել որ ոչինչ չի փոխվել:

Քիչ, թե շատ կա արդար ընտրություններ, կա խոսքի ազատություն, կրկին քիչ թե շատ: Դպրոցներ են կառուցում ու կարծում եմ, որ ներկային իշխանությունը ոչ թե ուտում է այդ փողերը, այլ ուղղակի ոչ արդյունավետ է օգտագործում մեր հարկերը: Ես էլ եմ Հայաստանում հարկատու, այդ պատճառով շատ սրտատրոփ եմ վերաբերվում իմ տված գումարին, քանի որ թատրոնից, գիտենք, որ մեծ գումար չի գալիս, դեռ մի հատ էլ 30 տոկոս մուծում ենք հարկ: Ուստի՝ ցանկանում եմ, որ իմ մուծած հարկերը առավել նպատակային օգտագործվեն:

Առանձնապես տնտեությունից չեմ հասկանում, բայց շատ կցանկանայի, որ մեր հայկական արտադրության ապրանքներն էլ վաճառվեր դրսում, որ Հայաստանում արտասահմանյան գործարաններ հիմնվեին: Այնպես որ, էլի եմ շեշտում՝ դժգոհ եմ կարդինալ փոփոխություն չլինելու պատճառով:

«ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ԱՆԽՈՒՍԱՓԵԼԻ Է ԵՎ ՊԱՏԵՐԱԶՄ ԼԻՆԵԼՈՒ Է»

— Պարոն Դանիելյան, հավատո՞ւմ եք, որ հնարավոր է իրական խաղաղության հաստատում՝ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ:

— Այս պահին կա հրադադար, բայց դա ժամանակավոր է եւ անվտանգության երաշխիք չէ: Մենք լավ գիտակցում ենք, որ պատերազմն անխուսափելի է եւ պատերազմ լինելու է: Պարզապես հիմա աշխարհաքաղաքական վիճակն Ալիեւին ձեռք չի տալիս, որ պատերազմ սկսի, բայց հենց հարմար առիթ լինի, նա առիթավորվելու է:

— Ըստ Ձեզ, արվեստագետների ու մշակութային գործիչների շեշտված պասիվությունը ինչո՞վ է բացատրվում, երբ իրականում երկրում, Ձեր խոսքերով ասած՝ «անհարմար պետություն է ստեղծվել»: Վախենո՞ւմ են ձերբակալություններից:

— Չեմ կարծում, որ արվեստագետները լռում են եւ չեմ համարում, որ արվեստագետները պիտի խոսեն: Ի վերջո, մարդ կարող է չի հասկանում այդ ամենից եւ զբաղված է իր առօրյա գործերով: Դա չի նշանակում, որ անտարբեր է: Ոչ ոք անտարբեր չէ եւ չեմ էլ կարծում, որ խոսեն, ապա իրենց կգան կբռնեն: Բռնում են միայն այն մարդկանց, ովքեր իրենցից վտանգ կարող են ներկայացնել, բռնության կոչեր անել կամ հեղաշրջման կոչեր հնչեցնել: Թյուր կարծիք է, որ արվեստագետը պետք է լինի միշտ ակտիվ՝ փողոցներում կարծիքներ հայտնելուց:

Ովքեր ունեն յութուբյան ալիք, նրանք էլ խոսում են կամ ով էլ չունի խոսում են հարցազրույցից հարցազրույց: Սա կեղծ խոսույթ է, որ արվեստագետները պասիվ են: Ես համարում եմ, որ ավելի լավ է, որ արվեստագետը մի երկու արժեքավոր բան ստեղծի, քան նստի ողջ օրը Նիկոլի ու Քոչարյանի մեջտեղը եւ «դուրս տա»: Ես ունեմ յութուբյան ալիք եւ իմ ողջ գովազդային գործունեությունը, հանդիաստեսի հետ կապը ապահովում եմ տարբեր սոցցանցերով՝ Յութուբ, Ֆեյսբուք, Ինստագրամ: Ու եթե անկեղծ ասեմ, աչքերս չեն ուռել, որ ողջ օրը խոսեմ քաղաքականությունից: Սակայն, դա իմ գործն է, քանի որ ես ինձ համարում եմ պրոֆեսիոնալ բլոգեր, ու դա այդպես է ստացվել: Եվ ես չեմ համարում, որ ես ավելի հայրենասեր եմ, քան մյուսը, ով չի վարում բլոգ, պարզապես ես ունեմ հարթակ:

Կարծում եմ՝ արվեստագետի վրա պետք չէ շատ մեծ հույս դնել: Ի վերջո, հասարակությանը առաջ են տանում ոչ թե արվեստագետներն, այլ իրավաբանները, գիտնականները: Ես համարում եմ, որ մեծ ուշադրություն է պետք դարձնել գիտական եւ կրթական աշխատողներին: Նրանց ձեռքերում է ազգի ապագան: Արվեստագետը կարող է այսօր այլ կերպ լինի, մյուս օրը բոլորովին այլ: Նա ազատ է եւ որեւիցե պարտավորվածություն չունի ազգին կրթելու: Հիմա կարող եք Սովետից օրինակներ բերել, թե մենք ունեինք Սիլվա Կապուտիկյան: Ասեմ, որ այդ օրը, երբ սկսվեց Ղարաբաղյան շարժումը,  մենք ունեցել ենք միայն Սիլվա Կապուտիկյան, իսկ մյուս պոետները ձայն չէին հանում: Մենք ունեցել ենք Վիկտոր Համբարձումյան ու այդ օրերին միայն նա էր, որ ձայն հանեց, բայց մենք ունեցել ենք տասնյակ այլ գիտնականներ, որոնք բոլորը լռել են. գուցե մասնակցել են, բայց չեն խոսել:

«ՄԵԾ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱ՝ ԲԱՑԵԼ ԲԵՐԱՆՍ 6/8-Ի ՎՐԱ ԵՎ ԱՍԵԼ ՍՐՏԻՍ ՈՒԶԱՑԸ»

— Խոսքի ազատությունը Հայաստանի Հանրապետությունում՝ 10 բալային սանդղակով ինչքա՞ն կգնահատեիք:

— 10-ից՝ 8 կգնահատեմ Հայաստանում խոսքի ազատությունը: Բացառիկ դեպքեր կան, իհարկե, եւ ես այդ մասին խոսել եմ, երբ բլոգերներին բռնեցին Սերժ Սարգսյանի հարցազրույցից հետո: Դա շատ ցավալի փաստ է ու շատ վատ: Առհասարակ, խոսքի համար չի կարելի ինչ-որ մեկին բռնել: Դրա համար կան այլ մեթոդներ: Քանի, որ մեր իրավական դաշտը ռեֆորմների չենթարկվեց, հետեւաբար իրենք բացի ձերբակալությունից, այլ բան չգիտեն:

Օրինակ, պետք է օրենքներ ստեղծվեին, որ մարդը երբ մեկին վիրավորում է, երբ անձին են կպնում, ինչպիսի վարչական տուգանքների են ենթարկվելու: Նման բան չկա, եւ դա ունենալու համար, կարծում եմ՝ պիտի լինի առանձին արդարադատություն, որը կզբաղվեր քաղաքացիների պարկեշտությամբ: Չի՛ կարելի մարդուն հայհոյել, չի՛ կարելի ընտանիքին կպնել: Այն դատավորը, որ դատում է քրեական հանցագործին եւ ասենք Սերգեյ Դանիելյանին, ով հայհոյել է, բնականաբար, նախընտրությունը կտա քրեական հանցագործին եւ Դանիելյանի հնչեցրած հայհոյանքը, կարող է մի հինգ տարի ձգվի՝ մինչ հասնեն վերջակետին:

Պետք է լինեն առանձին դատավորներ, որոնք կզբաղվեն համացանցով՝ ափռ-ցփռ խոսողներով, հահոյանք տվողներով: Այ, ռեֆորմը դա կլիներ եւ չարած ռեֆորմների արդյունքները հիմա քաղում ենք: Եթե նման բան լիներ, մի երկու անգամ էլ ինձ կտուգանեին, սակայն ես աշխատում եմ մի քիչ պահպանեմ այն դաստիարակությունը, որը ստացել եմ իմ ընտանիքում, այլ ոչ այն, որը ստացել եմ փողոցում: Չնայած մեծ ցանկություն կա՝ այսօրվա իրադարձությունները տեսնելով՝ բացել բերանս 6/8-ի վրա եւ ասել սրտիս ուզածը, ինչի մասին մտածում եմ: Իսկ ես շատ վատ բաներ եմ մտածում ու կեղտոտ մտքեր ունեմ ու հաճույքով այն կսփռեի համացանցով մեկ: Ուղղակի ես միշտ ինձ զսպում եմ, որպեսզի չափերը չանցնեմ: Այսինքն, ստացվում է, որ հիմա մի բլոգեր, մի «էշություն» է ասում, բռնում տանում են, կարծես մարդասպա՞ն է, բռնաբարո՞ղ է, ի՞նչ է: Չի՛ կարելի, դա խայտառակում է մեր երկիրը այնպես, ինչպես ժամանակին «Ռեսպուբլիկան խայտառակում էր պրոֆեսոր Խաչիկյանը» (կատակում է եւ մեջբերում «Միմինո» ֆիլմից հայտնի խոսքերը, - հեղինակ):

ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Այս թեմայով Առաջիկայում նախատեսում ենք քննարկումներ և կլոր սեղաններ՝ օդի աղտոտվածության խնդրի վերաբերյալ. Դանիելյան Բա՞ն ա փոխվել, ժամանակին գեղեցիկ լոզունգներ էիք ասում ՏԻՄ-երի հասցեին. Դանիելյանը՝ ՔՊ-ականներին Ինչու են Չախալյանին տեղափոխել «կարցեր». Գառնիկ Դանիելյանն՝ ահազանգի հետքերով Պուտինը Կրեմլում «Ոսկե աստղ» մեդալ է հանձնել կապիտան Սերգեյ Թերզիյանին Անչափահասների գծով տեսուչներ կային մի ժամանակ, ու՞ր են, թմրանյութերի տարածումը մեծացել է. Դանիելյան