Ինչպե՞ս կարող ես անասուններին բացատրել՝ ով է Այվազովսկին. Մարդոյանի կոշտ արձագանքը՝ հրեշավոր վանդալիզմին

«Ուժեղ Հայաստան Ռուսաստանի հետ. հանուն նոր Միության» շարժման գործադիր կոմիտեի անդամ, Ղրիմի Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, աշխարհազորային գնդի լեգենդար հրամանատար ԱՐՄԵՆ (ՍԱՄՎԵԼ) ՄԱՐԴՈՅԱՆՆ «Իրավունք»-ի հետ զրույցում անդրադարձել է Արցախում Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից, ծնունդով Ղրիմից, ազգությամբ հայ ծովանկարիչ Հովհաննես Այվազովսկու հուշարձանի ապամոնտաժմանը:

— Պարոն Մարդոյան, ի՞նչ կասեք տեղի ունեցածի մասին, Ղրիմի իշխանություններն ինչպե՞ս են արձագանքում կատարվածին:

— Սա վանդալիզմ է, դրան ուրիշ գնահատական չկա: Ոչ միայն Ղրիմում, այլ ամբողջ աշխարհում է կատարվածը լայն արձագանք գտել: Երեւի, այդ բարբարոս ցեղերը չգիտեն, որ Այվազովսկին ծագումով հայ է, բայց պատկանել է ամբողջ աշխարհին: Թեպետ նույնն է, որ հիմա գնաս մի ինչ-որ անասնագոմում բացատրես, թե ով է Այվազովսկին կամ ընդհանրապես արվեստի եւ մնացած բնագավառների հանճարների (ոչ միայն հայ) անունները տաս: Ինչպե՞ս կարող ես անասուններին բան բացատրել, եթե նրանց հետաքրքրում է միայն իրենց ստամոքսի կուշտ լինելը, մեկ էլ իրենց տեղի տաքությունը:

— Կարելի՞ է ասել, որ սա Ադրբեջանի կողմից նաեւ հստակ հերթական հակառուսական քայլն էր՝ նկատի ունենալով Այվազովսկու համբավը ոչ միայն Ղրիմում, այլ ամբողջ Ռուսաստանում:

— Միանշանակ, հատկապես, որ այդ արձանը տեղադրված է եղել ոչ միայն Արցախի ժողովրդի, այլեւ ռուս խաղաղապահների կողմից: Այնպես որ, ի գիտություն ադրբեջանական կառավարության՝ ասեմ, որ Այվազովսկին ոչ թե ներկայացվում է որպես հայ ծովանկարիչ, այլ՝ համաշխարհային՝ որպես ռուս ազգի ներկայացուցիչ, Ռուսաստանի բնակիչ, Ցարական Ռուսաստանի պատվավոր ծովակալ:

— Հատկանշական է, որ Ռուսաստանից տեղի ունեցածի վերաբերյալ ավելի բարձր մակարդակով եւ առավել խիստ եղան արձագանքներ, քան հայաստանյան իշխանությունից…

— Այսքանից հետո՝ ի՞նչ ասենք մեր թշնամիներին, եթե յուրայիններն են մեր սրբությունները ոտնահարում: Այստեղ արդեն, ինչպես ասում են, մեկնաբանություններն ավելորդ են: Մենք՝ հայերս, մանավանդ սփյուռքի հայերս, արդեն պատրաստ ենք ամեն տեսակի այլանդակություն, այլասերվածություն լսելու, նույնիսկ մեր հանդեպ: Ցավոք սրտի, Հայաստանի ներկա կառավարությունն՝ իր ճղճղան ձայնով ղեկավարով, ասում է՝ մենք պատասխան չենք տալիս Սփյուռքի հայերի համար... Իսկ դուք ներկայացնո՞ւմ եք հայերին ու Հայաստանը: Սրիկայի՛ վաստակ, ինչպես կարող ես պատասխան չտալ Սփյուռքի հայերի համար: Դու ներկայացնում ես մի ազգ, որը բնօրրան է ունեցել՝ ի շնորհիվ Ռուսաստանի կայսրության: Մեր մեծ հայրենիքից ռուսը հետ է վերադարձրել մի փոքր հողի կտոր, որը հիմա մանր-մանր հանձնում ես: Հիշեցի «Իվան Վասիլեւիչը» խորհրդային կինոկատակերգությունը, որտեղ երբ ժամանակի մեքենայով հետ են գնում, ասում է. «Да ты что, самозванец, земли разбазариваешь?»: 

— Քանի որ հայաստանյան իշխանությունների հետ կապված ամեն ինչ պարզ է, ի՞նչ կարող ենք ակնկալել ռուսաստանյան ղեկավարությունից՝ հակազդելու, վանդալներին զսպելու ուղղությամբ:

— Ի պատասխան քայլեր արդեն իսկ ձեռնարկվում են: Այսպես ասեմ՝ հայերը միայն կարող են մոռանալ ամեն ինչ ու տռճիկ տալ վարդավառներով եւ մյուս տոներով՝ մոռանալով իրենց գերիների մասին, մոռանալով, որ մի ամբողջ ազգի պատիվ ոտնահարվում է Բաքվի դատավարություններում: Էլ չեմ ասում, որ գնում են թուրքի ու ադրբեջանցու կոշիկի տակն են լիզում: Եթե կոշիկի երեսը լիզեին՝ ոչինչ, բայց կոշիկի տակը լիզելով՝ պառկում են թուրքի տակ, թե բա՝ օգուտ կունենանք մի 30 տոկոսով Սյունիքի միջանցքից: Չեն պատկերացնում, որ այդ միջանցքը մի մեծ արհավիրք է Հայաստանի գլխին: Տեղը եկած դեպքում՝ Իրանն էլ պիտի հիշեցնի, Ռուսաստանն էլ, որ իզուր տեղը դուք մի քանի անգամ հովանավորներ եք փնտրել ու չեք գտել, փորձել եք իրենց արհամարել, ինչ-որ քայլեր ձեռնարկել՝ Լեւոնա-Նիկոլա-Գռզոյական այս  խուժան թայֆով: Ասեմ, որ դրա հետեւանքը շատ վատ է լինելու: Պարզ է, նրանք չեն լինելու այլեւս իշխանություն, բայց հայ ժողովուրդը քաշելու է սրանց ներկայիս աննորմալության, հիմարության հետեւանքները։ Շատ ցավալի է, բայց այդպես է:

— Հետեւապես՝ ո՞րն է ելքը:

— Հիմա որոշ տղերք զանգում են ինձ, թե՝ ցավդ տանեմ, ինչի՞ չես գալիս... Ախր մի մարդու համար, որն իր կարողության չափով, որը շատ-շատ է, օգնել է ամեն ինչում` պատերազմից սկսած մինչեւ ներդրումներ եւ այլն, տարել, փակել են, դուք անգամ դուրս չեք գալիս փողոց, որ սրիկաների կույտին ասեք` արա՛, լսե՛ք, դուք վաղը չեք լինելու, այս մարդը լինելու է, իր արածը մնայուն է, իսկ ձեր արածը մենակ դավաճանություն ու ստրկության տալ է մեր ազգին: Դրա փոխարեն՝ դուրս են գալիս փողոց տռճիկ տալով ջրոցի խաղալու: Քյաբաբ ուտեն, փորներին խփեն ու տրնգի պարեն, իրիկունը գնան քնեն. սա է, բայց, կներեք, «за каждый кайф нужно будет отвечать»: Հասկացեք, սիրտս ցավում է, ստիպված եմ այս բառերն ասում: Ոչի՛նչ, կգա մի պահ, որ արդեն ձերբակալություններով էլ չեն կարողանալու մարդկանց լռեցնել: Կգամ ու կսկսենք, ինչպես ասում են՝ ճտերը հաշվել, դա կլինի աշնանը:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Պատմական համերգ, որտեղ կհնչի հավերժական երաժշտություն Շու’տ ապաքինվիր և շարունակի’ր քո հայրենանվեր գործը. Տեր Վրթանեսի կինը գրառում է արել ու լուսանկարներ հրապարակել Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանը վերջին հարցազրույցներից մեկում շնությունը (պոռնկությունն) անվանել է բնական մեղք Համադասարանցիների հերթական ծեծը Երբ Սամվել Կարապետյանը գյուղեր էր բարեկարգում ու Սոքթում տներ վերակառուցում, Փաշինյանն այդ ժամանակ այլ «ներդրում» էր անում