Մեծ խաղի ավարտը փետրվարի վերջի՞ն

­Զար­գա­ցում­նե­րը, ո­րոնք վեր­ջին օ­րե­րին տե­ղի ու­նե­ցան Մ­յուն­խե­նում, այս­պես կոչ­ված՝ Եվ­րո­պա­յի անվ­տան­գութ­յան գա­գա­թա­ժո­ղո­վում, ի­հար­կե, կա­րե­լի է մեծ պայթ­յուն հա­մա­րել աշ­խար­հի մասշ­տա­բով: Ընդ ո­րում, այս­տեղ հար­ցը միայն այն չէ, որ հենց այդ գա­գա­թա­ժո­ղո­վի շրջա­նակ­նե­րում լիար­ժե­քո­րեն ա­ռա­ջին պլան մղվեց Ռու­սաս­տա­նի եւ ԱՄՆ-ի մի­ջեւ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի թե­ման, ո­րը, ի դեպ, թիվ 1 օ­րա­կարգ մտավ դրա շե­մին՝ Պու­տի­նի եւ Թ­րամ­փի հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցից հե­տո: Շատ ա­վե­լի լուրջ թե­մա դար­ձան այն մտքե­րը, ո­րոնք Մ­յուն­խե­նում հնչեց­րեց ԱՄՆ փոխ­նա­խա­գահ Վեն­սը՝ ուղղ­ված Եվ­րո­պա­յին:

ԻՆՉՈՒ ԹՐԱՄՓԸ ՆՎԱՍՏԱՑՐԵՑ ԵՎՐՈՊԱՅԻՆ

Ինչ ա­սաց Վեն­սը հենց Եվ­րո­պա­յի ա­ռաջ: Շատ կարճ՝ հե­տեւ­յա­լը: Նախ, որ Եվ­րո­պա­յի թշնա­մին եւ հիմ­նա­կան վտան­գը ոչ թե Ռու­սաս­տանն ու Չի­նաս­տան են, այլ հենց Եվ­րո­պան: Այն է՝ եվ­րո­պա­կան իշ­խող է­լի­տան, ո­րը, ըստ էութ­յան, ու­զուր­պաց­րել է իշ­խա­նութ­յու­նը՝ չու­նե­նա­լով ժո­ղո­վուրդ­նե­րի ա­ջակ­ցութ­յու­նը: Ա­վե­լին, մե­ծա­գույն կեղ­ծիք­նե­րով պա­հում է այդ իշ­խա­նութ­յու­նը, լրիվ շեղ­վել է դե­մոկ­րա­տիա­յից եւ այլն: Եվ վեր­ջում. «Ե­թե դուք վա­խե­նում եք ձեր սե­փա­կան ընտ­րող­նե­րից, ԱՄՆ-ը ձեզ չի օգ­նի»:

Այն, որ Թ­րամ­փը չհա­պա­ղեց իր փոխ­նա­խա­գա­հի ե­լույ­թը հա­մա­րել «փայ­լուն», հիմ­նա­վո­րում է, որ այս ա­մե­նը գա­լիս է ոչ թե պար­զա­պես Վեն­սից, այլ՝ թրամփ­յան թի­մից: Ա­վե­լի կոնկ­րետ՝ սրա­նով ա­մե­րիկ­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը, բա­ցի Եվ­րո­պա­յին ա­նար­գան­քի սյու­նին գա­մե­լուց, նաեւ ցույց տվե­ցին, թե ինչ դիր­քում են նրանց պատ­կե­րաց­նում: Նաեւ, որ կեղծ են հա­մա­րում այն բո­լոր պնդում­նե­րը, թե Ռու­սաս­տա­նը եւ Չի­նաս­տա­նը սպառ­նա­լիք են Ա­րեւ­մուտ­քի հա­մար, ո­րով նախ՝ ի­րենց գոր­ծո­ղութ­յու­ննե­րը բա­ցատ­րում էին ԱՄՆ նախ­կին վար­չա­կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, իսկ հի­մա՝ եվ­րո­պա­ցի­նե­րը: Վեր­ջա­պես, որ ա­վե­լի ցան­կա­լի են հա­մա­րում Եվ­րո­պա­յում ներ­կա լի­բե­րալ­նե­րի փո­խա­րեն ազ­գայ­նա­կան ու­ժե­րի իշ­խա­նութ­յան գա­լը: Սա, ըստ էութ­յան, նշա­նա­կում է եվ­րո­պա­կան լի­բե­րալ­նե­րին պա­տե­րազ­մի հայ­տա­րա­րում: Ու­րեմն, ին­չո՞ւ Վա­շինգ­տո­նը սե­փա­կան դաշ­նակ­ցի նկատ­մամբ գնաց նման կոշտ քայ­լի:

­Նախ, իսկ ի՞նչ են ու­զում Եվ­րո­պա­յի աջ` ազ­գայ­նա­կան ու­ժե­րը, ո­րոնց այս­պես ա­ջակ­ցում է Թ­րամ­փը: Հիմ­նա­կան գա­ղա­փար­նե­րից մե­կը ԵՄ-ի փլու­զումն է եւ իշ­խա­նութ­յունն ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րին վե­րա­դարձ­նե­լը: Կամ առն­վազն խո­րը մո­դեռ­նի­զա­ցու­մը, ո­րով Բր­յու­սե­լին կմնա միայն կազ­մա­կերպ­չա­կան ֆունկ­ցիա: Ի՞նչ կտա դա Թ­րամ­փին. քանդ­ված ԵՄ, եւ որ թե­րեւս ա­մե­նագլ­խա­վորն է, եվ­րո­յի ոչն­չա­ցում: Դ­րա­մա­կան միա­վոր, ո­րը դո­լա­րի հետ կի­սում է շու­կան, եւ երբ դո­լա­րի հա­մաշ­խար­հա­յին ծա­վա­լը նվա­զում է, եվ­րոն ար­դեն ոչ թե պար­զա­պես մրցա­կից է, այլ` շու­կա­յի ո­րո­շա­կի հատ­ված դո­լա­րից խլող գոր­ծոն: Իսկ ե­թե հնա­րա­վոր չէ դո­լա­րի գլո­բալ ծա­վալն ա­վե­լաց­նել (դրա միակ տար­բե­րա­կը 6 հա­զար մի­ջու­կա­յին մար­տագլ­խիկ ու­նե­ցող Ռու­սաս­տա­նի մաս­նա­տումն է եւ չի­նա­կան տնտե­սութ­յան ոչն­չա­ցու­մը), ընդ­հա­կա­ռա­կը` այն նվա­զում է աչ­քի ա­ռաջ, ԱՄՆ-ի պետ­պարտքն էլ միայն նո­րա­նոր ռե­կորդ­ներ է սահ­մա­նում, ու­րեմն մնում է խլել եվ­րո­յի մաս­նա­բա­ժի­նը: Իսկ դրա միակ տար­բե­րա­կը ԵՄ-ն­ եւ եվ­րոն ոչն­չաց­նելն է` փո­խա­րի­նը բե­րե­լով եր­բեմ­նի եվ­րո­պա­կան ազ­գա­յին ար­ժույթ­նե­րը: Դ­րանք սե­փա­կան երկր­նե­րում ինչ-որ ծա­վալ կզբա­ղեց­նեն, բայց չեն ու­նե­նա հա­մաշ­խար­հա­յին ար­ժույ­թա­յին զամբ­յու­ղում մաս­նա­բա­ժին: Ա­սել է թե` եվ­րո­յի մաս­նա­բա­ժի­նը վերց­նե­լու ռեալ շանս կու­նե­նա դո­լա­րը: Կամ այս­պես. ե­թե հնա­րա­վոր չէ Չի­նաս­տա­նին ոչն­չաց­նել, ու­րեմն մնում է ոչն­չաց­նել ԵՄ-ն: Այ­լա­պես մա­հա­ցու վտան­գի տակ կմնա դո­լա­րը: Եվ երբ Թ­րամ­փը բա­ցա­հայտ խո­սում է Ռու­սաս­տա­նի եւ Չի­նաս­տա­նի հետ հա­մա­տեղ գա­գա­թա­ժո­ղո­վից, այն է` նոր «Պոտս­դա­մից», դրա­նից նույն­պես այդ վեր­ջին միտքն է բխում:

­Կարճ ա­սած, այս պա­հին, երբ, ինչ­պես Վա­շինգ­տո­նին է թվում, վեր­ջա­պես այր­վել են Ռու­սաս­տա­նի եւ ԵՄ-ի միջեւ բո­լոր կա­մուրջ­նե­րը, ժա­մա­նակն է վերջ­նա­կան հար­վա­ծը հասց­նել եվ­րո­պա­կան միաս­նութ­յա­նը. իշ­խա­նութ­յան բե­րել հնա­րա­վո­րինս շատ ա­ջա­կողմ­յան կու­սակ­ցութ­յուն­ներ, ո­րից հե­տո հնա­րա­վոր կլի­նի վերջ­նա­կա­նա­պես դուրս գրել ԱՄՆ-ի միակ ի­րա­կան մրցակ­ցին՝ ֆի­նան­սա­կան եւ տեխ­նո­լո­գիա­կան ա­ռու­մով: Ա­մեն դեպ­քում, սա միան­շա­նակ Եվ­րո­պա­յի հետ պա­տե­րազմ սկսե­լու Թ­րամ­փի շար­ժա­ռիթ­նե­րից մեկն է:

­Գանք հար­ցի մյուս կող­մին. իսկ ի՞նչ պա­տաս­խան կա­րող են տալ եվ­րա­լի­դեր­նե­րը, երբ Թ­րամ­փը նրանց բո­լո­րին աշ­խար­հի աչ­քի ա­ռաջ այդ­պես ստո­րաց­րեց: Միակ սցե­նա­րը, ո­րի շրջա­նակ­նե­րում Եվ­րո­պա­յում ներ­կա­յումս կա­րո­ղա­նում են մտա­ծել, դա ա­մեն մի վտան­գի «Պու­տի­նի գոր­ծա­կալ» կնքելն է` դրա­նով ա­մեն ին­չում մե­ղադ­րե­լով «ռու­սա­կան քա­րոզ­չութ­յա­նը»: Ու, դա­տե­լով Վան­սի ե­լույ­թին հա­ջոր­դած զար­գա­ցում­նե­րից, Մ­յուն­խե­նում հիմ­նա­կան ակ­ցեն­տը դար­ձավ կոշտ հա­կա­ռու­սա­կա­նութ­յու­նը: Բայց դա լու­ծում չէ. եվ­րո­պա­կան լի­դեր­նե­րը հի­մա պետք է կա´մ­ այս պաշ­տո­նա­կան նվաս­տա­ցու­մից հե­տո նույն­պես պաշ­տո­նա­պես Թ­րամ­փին հռչա­կեն «Պու­տի­նի գոր­ծա­կալ»: Բ­նա­կա­նա­բար, հաշ­վի առ­նե­լով, որ ան­մի­ջա­պես էլ պետք է խզեն բո­լոր կա­պե­րը «Պու­տի­նի գոր­ծա­կա­լի» ղե­կա­վա­րած պե­տութ­յան հետ, գո­նե մին­չեւ այն­տեղ այլ ա­ռաջ­նորդ կգա: Նաեւ ըն­դու­նե­լով, որ Պու­տի­նը մեծ է եւ­ ա­վե­լի սա­ռը ա­ռաջ­նորդ է, քան Ա­րեւ­մուտ­քում բո­լո­րը միա­սին վերց­րած, քա­նի որ կա­րո­ղա­ցել է երկ­րորդ ան­գամ «իր գոր­ծա­կա­լին» նստեց­նել աշ­խար­հի ա­մե­նահ­զոր պե­տութ­յան ղե­կին: Կա´մ­ եվ­րո­պա­ցի քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րին կմնա հա­կաթ­րամփ­յան թե­մա­տի­կա­յով լռել` դրա­նով ըն­դու­նե­լով, որ Վան­սի բո­լոր մե­ղադ­րանք­նե­րը տե­ղին են, ի­րենք բո­լո­րը դա­տարկ խո­սող­ներ, ստա­խոս­ներ են, ա­ռա­վել եւս` ընտ­րութ­յուն­ներ կեղ­ծող եւ իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը խլող հան­ցա­գործ­ներ: Իսկ այդ դեպ­քում ի՞նչ են ա­նե­լու ար­դեն իսկ եվ­րո­պա­կան երկր­նե­րում սկսված ընտ­րութ­յու­ննե­րի շա­րա­նի հետ` ա­ջե­րի դեմ պայ­քա­րում, ե­թե ողջ եվ­րո­պա­կան հան­րութ­յու­նը ներ­կա եվ­րա­լի­դեր­նե­րի մեջ տես­նի սո­վո­րա­կան հան­ցա­գործ­նե­րի...

ԶԵԼԵՆՍԿԻՆ՝ ԽՈՐԸ ՑԱՅՏՆՈՏՈՒՄ

Ի­րա­կա­նում, ի­հար­կե, Ռու­սաս­տա­նի հա­մար Թ­րամ­փը հա­րա­զատ եղ­բայր կամ գո­նե մո­րաք­րոջ տղա չէ: Մոսկ­վա­յի հա­մար նա շատ ա­վե­լի վտան­գա­վոր  հա­կա­ռա­կորդ է, քան բա­ցա­հայտ ռու­սա­ֆոբն ու մա­ռազ­մա­տիկ Բայ­դե­նը։ Բայց նաեւ` այս պա­հին Թ­րամփն ու Մոսկ­վան ու­նեն ընդ­հա­նուր թշնա­մի` ուլտ­րա­լի­բե­րա­լիզ­մը, ո­րը, չսխալ­վենք, դեռ միան­գա­մայն հզոր է: Իսկ ընդ­հա­նուր թշնա­մի ու­նե­նա­լը` Թ­րամ­փի եւ Մոսկ­վա­յի հա­մար փոխ­զի­ջում­նե­րի բա­վա­կա­նին ըն­դար­ձակ դաշտ է բա­ցում, ո­րը պետք է օգ­տա­գոր­ծել: Ու քա­նի դեռ Թ­րամ­փը աչ­քի ա­ռաջ դառ­նում է ուլտ­րա­լի­բե­րա­լիզ­մի թիվ 1 թշնա­մի, եւ այդ թե­ւե­րը սկսում են ի­րար ու­տել, Մոսկ­վան ստա­նում է ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը` ժա­մա­նակ: Ինչ­քա­նով կկա­րո­ղա­նա դա տե­ղին օգ­տա­գոր­ծել, կտես­նենք:

Ա­հա այս ֆոնին, պա­տա­հա­կան չէր նաեւ Եվ­րո­պա­յին հասց­ված Թ­րամ­փի երկ­րորդ հար­վա­ծը: Այն է, Ռու­սաս­տա­նի հետ սկսում է ու­ղիղ բա­նակ­ցութ­յուն­ներ, այդ թվում՝ ուկ­րաի­նա­կան թե­մա­տի­կա­յով: Իսկ Ուկ­րաի­նան եւ Եվ­րո­պան այդ գոր­ծըն­թա­ցին կա­րող են հե­տո միա­նալ: Ա­վե­լի ճիշտ՝ երբ կթույ­լատր­վի:

Ս­րա պա­տաս­խա­նը կա­րե­լի էր հա­մա­րել այն մեծ աղ­մու­կը, որն ա­ռա­ջա­ցավ Մ­յուն­խե­նում, թե ո´չ մի դեպ­քում, ա­ռանց Եվ­րո­պա­յի եւ Ուկ­րաի­նա­յի ո´չ մի պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն: Զե­լենս­կին եւս ոչ պա­կաս բարձր տո­նե­րով հա­վաս­տիաց­նում էր, թե չի էլ մտա­ծում Սաուդ­յան Ա­րա­բիա մեկ­նել, մին­չեւ նա­խա­տես­վող պայ­մա­նա­գի­րը ԱՄՆ-ն կան­խավ Եվ­րո­պա­յի եւ Ուկ­րաի­նա­յի հետ չհստա­կեց­նի, հե­տո միայն այն կա­րող է ներ­կա­յաց­վել Ռու­սաս­տա­նին: Փոր­ձա­գի­տա­կան դաշ­տում էլ հիմ­նա­կա­նում այն թեզն էր շրջա­նառ­վում, որ դրա­նով Զե­լենս­կին կգնա խա­ղա­ղութ­յան ա­մեն մի գոր­ծըն­թա­ցի ձա­խող­ման, ո­րով կփոր­ձի փաս­տի ա­ռաջ կանգ­նեց­նել ԱՄՆ-ին: Ընդ ո­րում, հույ­սը դնե­լով Եվ­րո­պա­յի վրա, որ­տեղ, բնա­կան է, նո­րից ու նո­րից այս ա­մե­նի թի­կուն­քում պարզ ե­րե­ւում էին բրի­տա­նա­կան «ա­կանջ­նե­րը»:

­Միայն թե այդ բո­լոր ճա­ռե­րից հե­տո Զե­լենս­կին մեկ­նեց Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւելք: Ճիշտ է, ոչ թե Սաուդ­յան Ա­րա­բիա, այլ՝ Է­մի­րատ­ներ, սա­կայն հենց ուկ­րաի­նա­կան աղբ­յուր­ներն են մատ­նան­շում, որ այս այ­ցը մեկ բա­նի մա­սին է վկա­յում. «Զե­լենս­կին այդ­պես էլ Եվ­րո­պա­յից չստա­ցավ ո­րե­ւէ ռեալ, շո­շա­փե­լի ծրա­գիր, ո­րը կա­րող է այս ի­րա­վի­ճա­կում գոր­ծար­կել: Հիմ­նա­կան ա­ռա­ջարկն է՝ չըն­դու­նել Թ­րամ­փի պա­հան­ջը: Բայց այդ դեպ­քում ի՞նչ կա­րող է ա­նել. ռեալ տար­բե­րակ ոչ մե­կը չի հու­շում»:

Ա­վե­լին, ուկ­րաի­նա­կան միան­գա­մայն տե­ղե­կաց­ված աղբ­յուր­նե­րը վստահ են, որ սա ան­ձամբ Զե­լենս­կու հա­մար խո­րը ցայտ­նոտ է: Հա­մա­ձայ­նել Թ­րամ­փի պա­հանջ­նե­րին, նշա­նա­կում է նաեւ գնալ ընտ­րութ­յուն­նե­րի, որ­տեղ ոչ մե­կը թույլ չի տա­լու նրան հաղ­թել: Չ­հա­մա­ձայն­ել, ա­պա Թ­րամփն ա­մե­նա­քի­չը եր­կու խո­շոր հաղ­թա­թուղթ ու­նի: Նախ, Զե­լենս­կուն ոչ լե­գի­տիմ նա­խա­գահ ճա­նա­չե­լը՝ նաեւ մե­ղադ­րե­լով բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րը տա­պա­լե­լու մեջ: Երկ­րոր­դը, լիո­վին ռազ­մա­կան, քա­ղա­քա­կան եւ ֆի­նան­սա­կան օգ­նութ­յու­նը կանգ­նեց­նե­լը: Ե­թե Եվ­րո­պան ու­զում է, թող ին­քը օգ­նի, բայց Եվ­րո­պան հա­զիվ թե ու­զե­նա՝ ա­ռանց ԱՄՆ-ի: Կարճ ա­սած, Զե­լենս­կին մե­նակ կմնա ռու­սա­կան բա­նա­կի դի­մաց, ո­րը նրա վատ­թա­րա­գույն մղձա­վանջն է:

ՈՐՊԵՍ ՎԵՐՋԱԲԱՆ

Իսկ ա­մե­նա­վա­տը Զե­լենս­կու հա­մար այն է, որ կգնա Սաուդ­յան Ա­րա­բիա, թե չի գնա, կար­ծես թե Վա­շինգ­տո­նին եւ Մոսկ­վա­յին ա­ռանձ­նա­պես չի էլ հու­զում: Ն­րանք սկսում են երկ­կողմ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րը, ո­րոնց հիմ­նա­կան թե­զե­րը, թե­րեւս, ար­դեն հա­մա­ձայ­նեց­ված են: Ըստ այդմ էլ, պատ­րաս­տում են փաս­տաթղ­թեր, ո­րոնք ար­դեն այս ամս­վա վեր­ջե­րին կա­րող են ստո­րագր­վել Պու­տին-Թ­րամփ հան­դիպ­ման շրջա­նակ­նե­րում:

Դ­րա­նից հե­տո ար­դեն պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րը կներ­կա­յաց­վեն Ուկ­րաի­նա­յին, Եվ­րո­պա­յին եւ, առ­հա­սա­րակ, աշ­խար­հին: Ու կցան­կա­նա՞ դրա­նից հե­տո ո­րե­ւէ մե­կը դեմ գնալ…

Այս թեմայով Հոլիվուդյան զույգի ավարտը․ Մայքլ Դուգլասը բաժանվում է Քեթրին Զետա-Ջոնսից Համակարգչային խաղի ոճով հետապնդում` ամերիկյան ոստիկանությունից փախչելիս (Տեսանյութ) Վերջի տարիների ընտրություններում պարտվում են սովորաբար միայն ընտրողները, ուստի հուսանք, որ այս ընտրություններում կհաղթի ամենաանխոցելի թեկնածուն ԲԿ, որտեղ հիվանդը իր ոտքով մտել էր գեղեցիկը ընդգծելու, բայց դուրս են բերել մահամերձ Եգիպտոսը ողջունում է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների ավարտը