Նիկոլը նորից Հայաստանը դարձրեց ՌԴ-ԱՄՆ կատաղի բախման թատերաբեմ

Ար­ցա­խի կորս­տի հա­մար պա­տաս­խա­նա­տու է ամ­բողջ հայ ժո­ղո­վուրդը  եւ, ա­ռա­ջին հեր­թին, ի­հար­կե, ար­ցա­խա­հա­յութ­յու­նը: Ա­հա այս «հան­ճա­րեղ» միտքն են սկսել ա­ռաջ տա­նել իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը, բնա­կա­նա­բար, այս ան­գամ եւս ա­ռա­ջին պլան մղե­լով այն­պի­սի դեմ­քե­րի, ինչ­պի­սին է Հո­վիկ Ա­ղա­զար­յա­նը:

ԿԱՐԵՎՈՐՆ ԱՂԱԶԱՐՅԱՆԸ ՉԷ

Այն, ին­չով փոր­ձում է հիմ­նա­վո­րել Ա­ղա­զար­յանն իր գլուխ­գոր­ծո­ցը, ի­հար­կե, շատ հեշտ է ջար­դուփ­շուր ա­նել: Ար­ցա­խի ղե­կա­վա­րութ­յու­նը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­ներ է ստա­ցել, այդ դեպ­քում ին­չո՞ւ Ջաբ­րա­յի­լի ուղ­ղութ­յամբ երկ­րորդ գիծ, ​​պաշտ­պա­նութ­յան եր­րորդ գիծ չստեղ­ծե­ցին: Այս­պես է հա­մո­զում նա, ե­րե­ւի լավ չհաս­կա­նա­լով, թե ի­րա­կա­նում ում ֆունկ­ցիան էր Ջաբ­րայի­լի պաշտ­պա­նութ­յու­նը, որ­տեղ, հի­շեց­նենք, հիմ­նա­կա­նում Հա­յաս­տա­նից զո­րա­կոչ­ված­ներն ու սպա­ներն էին, ովքեր պետք է նա­խա­ձեռ­նեին ամ­բող­ջա­կան պաշտ­պա­նա­կան հա­մա­կար­գի ստեղ­ծու­մը, ով էր ի­րեն Գե­րա­գույ­նի տեղ դրել, ում ցու­ցում­նե­րով էր ըն­թա­նում պա­տերազ­մը եւ, վեր­ջա­պես, ով էր նույն Ջաբ­րայի­լի ուղ­ղութ­յամբ գործ­ող հրա­մա­նա­տա­րութ­յա­նը ճոխ պար­գեւ­ներ տա­լիս` հենց այդ խայ­տա­ռակ պար­տութ­յուն­նե­րի հա­մար: Ու վեր­ջում Հո­վի­կը հին տա­փակ միտքն է ա­ռաջ տա­նում, թե. «Ինչ­պե՞ս կա­րող է Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րութ­յու­նը միայ­նակ պայ­քա­րել Թուր­քիա­յի, Ադր­բե­ջա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի դեմ։ Սա անհ­նար է…»:

­Պատ­մութ­յու­նը, ինչ­պես ա­սում են, հաղ­թող­ներն են գրում: Այ­սինքն, ե­թե Նիկո­լը հաղ­թեց եւ Հա­յաս­տա­նը վե­րա­ծեց վի­լա­յե­թի, հա­վա­տա­ցեք, այն, ին­չի մա­սին խո­սում է Ա­ղա­զար­յա­նը, կվե­րած­վի պատ­մութ­յան` Նի­կո­լը` հե­րոս, որ միայ­նակ «պայ­քա­րում էր» «Թուր­քիա­յի, Ադր­բե­ջա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի դեմ», մնա­ցած ողջ հայ ժո­ղո­վուրդն էլ` դա­վա­ճան, որ պարտ­վեց, կորց­րեց «պատ­մա­կան Հա­յաս­տա­նը», ու­րեմն` թող ապ­րի նի­կոլ­յան «ի­րա­կան Հա­յաս­տա­նում»:

­Բայց այն, որ Ա­ղա­զար­յա­նը նո­րից ա­ռաջ է մղում ռուս-թուր­քա­կան «դա­վադ­րութ­յան» թե­ման, թե` Նի­կո­լը «պայ­քա­րում» էր «Թուր­քիա­յի, Ադր­բե­ջա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի դեմ», հա­զիվ թե պա­տա­հա­կան է աս­ված: Եվ ո­չինչ, որ սկսած 2020թ. դեկ­տեմ­բե­րից, վեր­ջաց­րած ներ­կա փու­լով, նույն Նի­կո­լը հա­վե­սով Հա­յաս­տա­նի հո­ղե­րը Ա­լիե­ւին է նվի­րում` ողջ ժո­ղովր­դին «վա­խեց­նե­լով» նոր պա­տե­րազ­մով: Չէ, մեկ է, «մե­ղա­վո­րը» ռուս­ներն են, եւ այն, որ այդ մա­սին Ա­ղա­զար­յա­նը խո­սում է, կրկնենք, պա­տա­հա­կան չէ: Ըն­դա­մե­նը մի քա­նի օր ա­ռաջ Նի­կոլն այդ կար­գի հայ­տա­րա­րութ­յուն հնչեց­րեց ԱԺ ամբ­իո­նից: Ճիշտ է, մատ­նան­շե­լով Բե­լա­ռու­սին եւ «ՀԱՊԿ ան­դամ մեկ այլ պե­տութ­յան»` ակն­հայ­տո­րեն հաս­կաց­նե­լով Ռու­սաս­տա­նին: Եվ երբ դրան գու­մար­վեց Ա­ղա­զար­յա­նը, շատ ա­վե­լի հստակ դար­ձավ տպա­վո­րութ­յու­նը, որ սա հեր­թա­կան խաղն է, ո­րը «պա­տա­հա­բար» սկսվեց ա­մե­րիկ­յան ԿՀՎ-ի փոխտ­նօ­րե­նի Հա­յաս­տան գա­լուն պես:

Ն­ման է, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին մի թե­թեւ մտա­հո­գել էր, որ Նի­կո­լը ՌԴ ԳՇ-ում պահ­վող ԽՍՀՄ-ի քար­տեզ­նե­րով է Ա­լիե­ւի հետ սահ­մա­նա­զա­տում ա­նում, մի­գու­ցե մտա­ծել էին, որ ի­րենց «գցում» է. հրա­պա­րա­կավ հայ­հո­յում է Մոսկ­վա­յին, բայց տա­լիս, ըստ ա­մե­նայ­նի, դի­մել եւ ստա­ցել են այդ քար­տեզ­նե­րը, եւ ռուս­ներն էլ հա­զիվ թե հենց այն­պես դրանք տա­յին: Ա­մեն դեպ­քում` հի­շեց­նենք, որ ՌԴ ԳՇ-ում պահվող ԽՍՀՄ-ի հին եւ բա­ցա­ռիկ քար­տեզ­նե­րով սահ­մա­նա­զա­տում ա­նելու փաս­տը Նի­կոլն ար­դեն սկսել է ցու­ցադ­րա­բար ա­ռաջ տա­նել, այդ թվում` ԱԺ-ում օ­րերս ճո­ճե­լով նման քար­տեզ եւ ա­սե­լով. «Ս­րանք 1976 թվա­կա­նի գլխա­վոր շտա­բի կող­մից օգ­տա­գործ­վող եւ Խորհր­դա­յին Միութ­յան լիա­զոր մարմ­նի կող­մից վերս­տուգ­ված հաս­տատ­ված քար­տեզ­ներն են՝ հիմն­ված 1969 թվա­կա­նի սահ­մա­նա­զատ­ման արդ­յունք­նե­րի հի­ման վրա»:

Ով ի­մա­նա, մի­գու­ցե այդ­պես էլ կա, եւ նման խաղ է հի­մա Նի­կո­լը շա­րու­նա­կում: Միայն թե, զու­գա­հե­ռա­բար ԱԺ ամ­բիո­նից մե­ղադ­րե­լով Բե­լա­ռու­սին եւ ակ­նար­կե­լով ռուս­նե­րի մա­սին, Նի­կո­լը, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, մեկ վրի­պակ ա­րեց: Մեկ բան հաս­տատ է` Ա­լիե­ւի հետ Լու­կա­շեն­կո­յից էլ, Պու­տի­նից էլ շատ ա­վե­լի սերտ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի մեջ է Տո­կաե­ւը: Հենց Ղա­զախս­տանն է Ադր­բե­ջա­նի եւ Թուր­քիա­յի հետ Թ­յուր­քա­կան պե­տութ­յուն­նե­րի կազ­մա­կեր­պութ­յան ան­դամ, Հենց Ղա­զախս­տանն է, որ բո­լո­րից էլ շատ է շա­հագրգռ­ված Հա­յաս­տա­նում թյուր­քա­կան մի­ջանցք բա­ցե­լու, ըստ այդմ, ժա­մա­նա­կին մտա­հոգ­ված էր Ար­ցախն Ա­լիե­ւին հանձ­նե­լու հար­ցում: Վեր­ջա­պես, հենց Ղա­զախս­տա­նի ղե­կա­վա­րութ­յունն է, որ վեր­ջերս սկսեց բա­ցա­հայտ խո­սել «Մի­ջին մի­ջանց­քի», այն է` «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» բաց­ման մա­սին, դրա հա­մար հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հար­թակ դառ­նա­լու պատր­աս­տա­կա­մութ­յուն հայտ­նե­լով, ո­րից ա­րա­գո­րեն կող­մերն օգտ­վե­ցին: Ու ա­հա Նի­կո­լը, մե­ղադ­րե­լով Մոսկ­վա­յին եւ Մինս­կին եւ մեծ հա­ճո­յութ­յամբ ըն­դու­նե­լով Տո­կաե­ւին, ցույց է տա­լիս, որ Աս­տա­նա­յի հետ, որ­պօես ՀԱՊԿ ան­դամ, ո­րե­ւէ խնդիր չի տես­նում: Իսկ դա, գու­մա­րած ներ­կա «ա­փալ-թա­փալ» սահ­մա­նա­զա­տում կոչ­վա­ծը, ա­վե­լի ու ա­վե­լի է խո­սում «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» օգ­տին հա­յաս­տան­յան ներ­կա իշ­խա­նա­վոր­նե­րի խա­ղի մեծ հա­վա­նա­կա­նութ­յան օգ­տին:

ԻՆՉՈՒ ՄՈՍԿՎԱ ԿԱՆՉԵՑԻՆ ԴԵՍՊԱՆԻՆ

Այ­սինքն ի՞նչ է, պատ­րաստ­վում են վերջ­նա­կա­նա­պես «գցել» ռուս­նե­րին` հա­նուն Հա­յաս­տա­նի վի­լա­յե­թաց­ման: Ա­մեն դեպ­քում, որ ռուս­նե­րը ա­մե­նա­քի­չը նման կաս­կած­ներ ու­նեն, ցույց տվեց այն, որ ՀՀ-ում Ռու­սաս­տա­նի դես­պան Սեր­գեյ Կո­պիր­կի­նին կան­չե­ցին Մոսկ­վա` խորհր­դակ­ցութ­յան: Դա­տե­լով ԶԼՄ-նե­րի պնդում­նե­րից` «Անս­պա­սե­լի են կան­չել` ա­ռանց տե­ղե­կաց­նե­լու նպա­տա­կի մա­սին»: Այն­քան հրա­տապ, որ աղ­մուկ բարձ­րա­ցավ, թե Ռու­սաս­տանն առ­հա­սա­րակ դես­պա­նին հետ է կան­չում, եւ Լավ­րո­վը ստիպ­ված ե­ղավ հա­տուկ պար­զա­բա­նում տալ, որ այդ­պես չէ: Բայց, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, դես­պա­նին կան­չել են, իսկ դա նշա­նա­կում է, որ հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յամբ ՌԴ քա­ղա­քա­կա­նութ­յան հար­ցում լուրջ քննար­կում­նե­րի, լու­ծում­նե­րի խնդիր Մոսկ­վան տես­նում է: Իսկ դա առն­վազն նման հե­տե­ւութ­յուն­նե­րի տե­ղիք տա­լիս է:

Ա­ռա­ջի­նը, որ որ­քան էլ Նի­կոլն ԱԺ-ում թա­փա­հա­րի ՌԴ ԳՇ-ում պահ­վող քար­տեզ­նե­րը` ակ­նար­կե­լով, թե դրանք ստա­ցել են ու­ղիղ Մոսկ­վա­յից, մեկ է, շատ ա­վե­լի նման է, որ Հա­յաս­տանն ակ­տի­վո­րեն շարժ­վում է «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» ուղ­ղութ­յամբ:

Երկ­րոր­դը, ԿՀՎ-ի փոխտ­նօ­րեի այ­ցը գա­լիս է ակ­նար­կե­լու, որ խաղն ա­ռաջ են տա­նում ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը: Ճիշտ է, վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս այս ա­մե­նի թի­կուն­քից հիմ­նա­կա­նում զգաց­վում էր MI6-ի ա­կանջ­նե­րը, բայց ե­րե­ւի բրի­տա­նա­ցի­նե­րը հի­մա շատ ա­վե­լի զբաղ­ված են ի­րենց ընտ­րութ­յուն­նե­րով, կամ մի­գու­ցե ԿՀՎ-ում մտա­ծում են, թե ի­րենց «փոքր եղ­բայ­րը» լավ չի աշ­խա­տում, եւ ո­րո­շել են ան­ձամբ գոր­ծի գլուխ կանգ­նել: Ա­մեն դեպ­քում, այս մա­սին է պնդում նաեւ հայտ­նի քա­ղա­քա­գետ Գա­գիկ Համ­բար­յա­նը, թե. «Ա­րեւ­մուտ­քը մեզ շատ պարզ հաս­կաց­նում է, որ տա­րա­ծաշր­ջա­նը եւ կոնկ­րետ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տութ­յու­նը մաք­րում է ռուս­նե­րից՝ թուր­քե­րին նվի­րե­լու հա­մար»:

Ե­րրոր­դը. այս ի­րա­վի­ճա­կում ռուս­նե­րին եր­կու տար­բե­րակ է մնում: Կա´մ­ առ­հա­սա­րակ հրա­ժար­վել հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յու­նից, ո­րը խոս­տա­նում է լրջա­գույն խնդիր­ներ նաեւ Ի­րա­նի ստրա­տե­գիա­կան ուղ­ղութ­յամբ: Կա´մ պետք է էա­պես վե­րա­փո­խեն հա­յաս­տան­յան հար­թա­կում քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը, եւ դես­պա­նին Մոսկ­վա կան­չե­լը, թե­րեւս, հենց այս տար­բե­րա­կի մա­սին է խո­սում:

Այ­սինքն, ա­մեն բան խո­սում է, որ Նի­կո­լը հեր­թա­կան ան­գամ Հա­յաս­տա­նը դարձ­րեց ռուս-ա­մե­րիկ­յան կա­տա­ղի բախ­ման թա­տե­րա­բեմ: Ընդ ո­րում, ան­կախ այն բա­նից, թե այս պայ­քա­րում ով կհաղ­թի, նման թա­տե­րա­բեմ լի­նելն ար­դեն իսկ ա­ռա­ջի­կա ա­միս­նե­րին, ե­թե ոչ` շա­բաթ­նե­րին ծան­րա­գույն զար­գա­ցում­ներ է խոս­տա­նում մեր երկ­րին: Ա­ռա­վել եւս, որ այս կռվին, միան­շա­նակ, խառն­ված են Թուր­քիան եւ Ի­րա­նը:

ՆՈՐ ՍՐԱՑՈՒՄՆԵՐԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ

Ի­րա­նի մա­սով կար­ծես թե վի­ճա­կը պարզ է: Թեհ­րա­նը Նի­կո­լի վեր­ջին «հե­տա­խու­զա­կան» այ­ցի ժա­մա­նակ պարզ ցույց տվեց, որ չնա­յած Ռաի­սիի սպա­նութ­յա­նը, չնա­յած սպաս­վող նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րին, Ի­րանն իր հայտ­նի «կար­միր գծե­րը» ա­մեն կերպ կպահ­պա­նի, քա­նի որ հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յու­նը հա­մա­րում են երկ­րի անվ­տան­գութ­յան լրջա­գույն հարց: Այ­սինքն, որ Ի­րա­նը կեն­թարկ­վի հար­ձակ­ման հենց այն պա­հին, երբ Ա­րեւ­մուտ­քը սկու­տե­ղի վրա Հա­յաս­տա­նը կմա­տու­ցի ՆԱՏՕ-ա­կան Թուր­քիա­յին, Թեհ­րա­նի հա­մար ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան սցե­նար­նե­րից է: Ու շատ ա­վե­լի հեշտ է դի­մագ­րա­վել այդ հանձ­նման գոր­ծըն­թա­ցին, քան դրա­նից հե­տո սպաս­վող հար­վա­ծին:

Ինչ վե­րա­բե­րում է Մոսկ­վա­յին, ա­պա այն, որ այս­տեղ նոր կա­ռա­վա­րութ­յան ձե­ւա­վո­րու­մից հե­տո ա­պաս­վում էր կտրուկ փո­փո­խութ­յուն­ներ նախ ռազ­մա­կան, ա­պա` ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յան մեջ, քա­նիցս են­թադ­րե­լու ա­ռիթ ու­նե­ցել ենք: Այն, ինչ կա­տար­վում է ներ­կա պա­հին ռազ­մա­կան գե­րա­տես­չութ­յու­նում, որ­տեղ մի շարք ա­մե­նա­բարձ­րաս­տի­ճան գե­նե­րալ­ներ նա­խընտ­րե­ցին կա­մա­վոր հե­ռա­նալ, ո­րոշ­նե­րին` հե­ռաց­րին, ո­րոշ­նե­րին` բանտ ու­ղար­կե­ցին, ար­դեն իսկ վկա­յում է մեր այդ են­թադ­րութ­յան օգ­տին: Չա­փա­զանց լուրջ կոշ­տա­ցում­ներ նկատ­վում է նաեւ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յան մեջ, ին­չին, թե­րեւս, պետք է ա­ռան­ձին անդ­րա­դառ­նալ: Իսկ մինչ այդ, նկա­տենք, որ հա­յաս­տան­յան դես­պա­նին Մոսկ­վա կան­չե­լը, շատ նման է, որ այդ կոշ­տաց­ման ար­տա­հայ­տութ­յուն­նե­րից մեկն է: Իսկ թե ինչ տես­քով, դա կե­րե­ւա ա­մե­նա­մոտ ժա­մա­նակ­ներս:

Ա­մեն դեպ­քում, դես­պա­նին խորհր­դակ­ցութ­յուն­նե­րի կան­չե­լը հա­զիվ թե Նի­կո­լի ինչ-որ հայ­տա­րա­րութ­յու­ննե­րի հա­մար էր. նա այդ կա­լիբր­նե­րի մեջ չէ: Սա ա­վե­լի շուտ ԿՀՎ-ի փոխտ­նօ­րենի այ­ցի ռեակ­ցիան է, ա­վե­լի շուտ ակ­նարկ, որ մար­տահ­րա­վերն ըն­դուն­ված է: