«ՈՒՐ Է ԱՆԳԼՈՒԽԸ, ՔԱՂԱՔԱԳԼՈՒԽԸ...»

Ոչ բա­րով-խե­րով «ալ­կաշ ակ­բար» Ռու­բեն Հախ­վերդ­յա­նի եր­գի այս բա­ռե­րը վե­րա­բե­րում են բո­լոր ան­հա­ջող քա­ղա­քա­պետ­նե­րին: Սա­կայն Ա­վին­յան Տի­կոն սոսկ ան­հա­ջող քա­ղա­քա­պետ չէ, նա կա­պի­տուլ­յանտ­նե­րի, պե­տա­կան դա­վա­ճան­նե­րի, ազ­գա­դավ­նե­րի թի­մի ան­դամ է, ո­րը տի­րա­ցավ մայ­րա­քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նութ­յա­նը: Համ էլ չենք մո­ռա­ցել նրա կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին պա­րե­տութ­յու­նը, ո­րի ըն­թաց­քում բո­լո­րիս գժի տեղ էին դրել (ան­ցաթղ­թե­րը, ո­րոնք լրաց­նում էինք տնից դուրս գա­լուց ա­ռաջ, ժո­ղո­վուր­դը հենց «գժի թուղթ» էլ կո­չել էր) և տու­գա­նում դեմք­նե­րիս ա­նի­մաստ լա­թի կտոր­նե­րը չկրե­լու հա­մար: Իսկ ա­մե­նա­կար­ևո­րը` նա Եր­ևա­նի քվեն չստա­ցած, բայց քա­ղա­քա­պե­տի ա­թո­ռին բազ­մած ա­ռա­ջին քա­ղա­քա­պետն է: Եր­ևան­ցի ընտ­րող­նե­րի 9% քվեով, այն էլ` կաս­կա­ծա­հա­րույց քվեով:

«ՓԱՇԻՆՅԱՆԻ ԻՆՆՈՑԸ»

9% քվեի ի­րո­ղութ­յունն էլ քա­ղա­քա­գետ Սու­րեն Սու­րեն­յան­ցին դրդեց տալ այդ բա­նաձ­ևու­մը` «Փա­շին­յա­նի ին­նո­ցը` վեց­նո­ցի ի­մաս­տով»: Չ­գի­տենք` մի­գու­ցե 1–2 բա­ժակ ա­վել էր գցել, որ այդ­պի­սի դի­պուկ ձևա­կեր­պում տվեց, սա­կայն Ա­վին­յա­նի պյու­ռոս­յան հաղ­թա­նա­կով և՛ Եր­ևա­նին, և՛ երկ­րին սպաս­վում է մի վի­ճակ, որ ռսի ա­սած «без пол­лит­ры не раз­бе­рёшь­ся», և դա լա­վա­գույն դեպ­քում: 

Ինչ­պես ար­ձա­նագ­րում է նախ­կի­նում Ե­րե­ւա­նի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի աշ­խա­տա­կազ­մի ան­շարժ գույ­քի կա­ռա­վար­ման վար­չութ­յան մաս­նա­գետ, ՀՀԿ ԵԿ եր­ևա­նի կա­ռույ­ցի ղե­կա­վար Նա­րեկ Թադ­ևոս­յա­նը. «Եր­ևա­նը հա­մայնք ձևա­վոր­վե­լուց հե­տո, պատ­մութ­յան մեջ ա­ռա­ջին ան­գամ կու­նե­նա եր­ևան­ցի­նե­րի կող­մից չընտր­ված քա­ղա­քա­պետ»: Նա հեգ­նան­քով հի­շեց­նում է նի­կո­լա­կան­նե­րի 2018–ի բա­նաձ­ևը, ո­րը սա­զա­կան է և Ա­վին­յա­նին քա­ղա­քա­պետ կար­գե­լուն. «Քայլ 1. Ձե­ւա­վո­րել կա­մա­վո­րա­կան ա­վա­գա­նու կազմ (նվա­զա­գույ­նը 24 հո­գի): 

­Քայլ 2. Ընտ­րել քա­ղա­քա­պետ: 

­Քայլ 3. Դի­մել քա­ղա­քա­պե­տի բնա­կութ­յան վայ­րի քա­ղա­քա­պե­տա­րան: 

­Քայլ 4. Քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նում անց­նել ներ­դաշ­նա­կում, պատ­րաս­տում: 

­Քայլ 5. Հաղ­թել»:

­Բայց խո­շոր հաշ­վով, Ա­վին­յա­նի և ՔՊ խմբակ­ցութ­յան լե­գի­տի­մութ­յունն այն­քան ցածր է, որ ա­մոթ բան չէ մտա­ծել քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նութ­յանը զու­գա­հեռ մար­մին ձևա­վո­րե­լու մա­սին: Նույ­նը վե­րա­բե­րում է և ՔՊ­–ին ամ­բողջ երկ­րի մասշ­տա­բով` միայն նի­կո­լա­կան լպիր­շութ­յուն ու­նե­ցո­ղը կհանդգ­նի խո­սել «ժո­ղովր­դի քվե ու­նե­նա­լու» մա­սին, մեկ էլ այն ար­տա­քին ու­ժե­րը, ո­րոնց ձեռն­տու է Նի­կո­լին պա­հելն ու օգ­տա­գոր­ծե­լը:

Իսկ ի՞ն­չը նպաս­տեց 9% քվեով քա­ղա­քա­պետ կարգ­վե­լուն: Ե­թե մի կողմ դնենք Նի­կո­լի գրպա­նա­յին կու­սակ­ցութ­յուն­նե­րը, ա­պա կտես­նենք, որ ընտ­րար­շա­վին մաս­նակ­ցած ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը ստա­ցած քվեն որ­պես սա­կար­կութ­յան, վա­ճառ­քի ա­ռար­կա էին դի­տար­կում` ի վեր­ջո տար­բե­րութ­յուն չկա, սա­կար­կես նի­կոլ Ա­վին­յա­նի՞, թե՞ ոչ  պա­կաս նի­կոլ Հայ­կո­յի հետ, ո­րի խղճին է 2018–ի ազ­գը սևե­րի և ս­պի­տակ­նե­րի բա­ժա­նե­լու գար­շե­լի ո­ճի­րը: Ն­շենք, որ Հայ­կո­յին` ընդ­դի­մա­դի­րի (հետևա­բար ժո­ղովր­դին` հի­մա­րի) տեղ դնելն էր, որ չար կա­տակ խա­ղաց Անդ­րա­նիկ Թ­ևան­յա­նի հետ, երբ նա ստանձ­նեց ժո­ղովր­դա­կան ընդվ­զու­մը ղե­կա­վա­րող Ազ­գա­յին կո­մի­տեի ան­դա­մի կար­գա­վի­ճա­կը: Ա­յո՛, քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը սպի­տակ ձեռ­նոց­նե­րով չի ար­վում, բայց գո­նե հի­գիե­նա­յի կա­նոն­նե­րը պա­հե­լը և­ ա­պազ­գա­յին­նե­րի հետ չխա­ղա­լը կար­ևոր է: Ինչ­պես ար­ձա­նագ­րում է @­Կանչ Տե­լեգ­րամ ա­լի­քը. «Տիգ­րան Ա­վին­յա­նին քա­ղա­քա­պե­տի ա­թո­ռին նստեց­րեց ոչ թե ժո­ղո­վուր­դը, այլ իշ­խա­նութ­յուն կի­սել չկա­րո­ղա­ցող ընդ­դի­մութ­յու­նը։ Կամ ընդ­դի­մութ­յան այն հատ­վա­ծը, ո­րը մաս­նակ­ցեց քա­ղա­քա­պե­տի ընտ­րութ­յուն­նե­րին և հայտն­վեց ա­վա­գա­նի­նե­րի կազ­մում»։

­Հա, մի հե­տաքր­քիր վի­ճա­կագ­րութ­յուն էլ: Ա­վա­գա­նի­նե­րի մեկ քա­ռոր­դը գոր­ծա­զուրկ են, այ­սինքն` շա­րու­նակ­վեց 2018–ի «ա­վան­դույ­թը»` պարտ­քով գա­րե­ջուր խմող­նե­րին «հա­ցի տեր» դարձ­նե­լը: Մեկ էլ հե­տաքր­քիր է, որ ան­կու­սակ­ցա­կան­նե­րը կու­սակ­ցա­կան­նե­րից շատ են, ին­չը «մայ­րա­քա­ղա­քա­յին պառ­լա­մեն­տում» առն­վազն տա­րօ­րի­նակ է...

«ՏԵՂԱՀԱՆՎԱԾ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԸ

­Սա­կայն Եր­ևա­նի ա­վա­գա­նու ճղճիմ ե­ղա­նա­կով քա­ղա­քա­պետ կարգ­ված Ա­վին­յա­նը չէ գլխա­վոր օ­րա­կար­գը, թեև Ա­վին­յա­նի գոր­ծո­նը կա­րող է լրա­ցու­ցիչ դա­վա­ճա­նա­կան նե­րուժ տալ թրքա­լեզ կա­պի­տուլ­յանտ­նե­րին: Շատ կար­ևոր է ար­ցախ­ցի­նե­րի հար­ցը` բարձր պա­սիո­նա­րութ­յամբ  օժտ­ված և­ ար­յան մեջ պե­տա­կա­նութ­յան զգա­ցո­ղութ­յու­նը կրող բարձ­րա­կարգ հայ­կա­կան մարդ­կա­յին ռե­սուրս: Նի­կո­լը ձգտեց նրանց ցրել մար­զե­րով, որ­պես­զի Եր­ևա­նում չդառ­նան ընդվզ­ման օ­ջախ, սա­կայն «խի­յա­րը թարս բուս­նեց», և հի­մա մար­զերն էլ կա­րող են այդ­պի­սի օ­ջախ­ներ դառ­նալ: Խուն­տան մի­տում­նա­վոր սա­բո­տա­ժի է են­թար­կում ար­ցախ­ցի­նե­րի հար­ցե­րը, որ­պես­զի նրանք ար­տա­գաղ­թեն: Իսկ «հա­յաս­տան­ցի–­ղա­րա­բաղ­ցի» հա­կադ­րութ­յանն ի լրումն կա­պի­տուլ­յանտ­նե­րը փոր­ձում են «ղա­րա­բաղ­ցի–­ղա­րա­բաղ­ցի» հա­կադ­րութ­յուն­ներ գե­նե­րաց­նել: Նաև կան­խա­տե­սե­լիո­րեն Ար­ցա­խի առ­կա և նախ­կին նա­խա­գահ­նե­րի վրա փոր­ձում են «սա­ղաց­նել» դա­վա­ճա­նութ­յան թե­ման: Այս­պես, վեր­լու­ծա­բան Ար­մեն Հո­վա­սափ­յա­նի դի­տարկ­մամբ. «Ամ­բողջ կյան­քը մու­տի­տի վրա փող աշ­խա­տող մի հեր­թա­կան հա­կա­հայ, ով ի­րա գի­տա­կից կյան­քում (ե­թե ի­հար­կե գի­տա­կից կյանք կա­րե­լի է հա­մա­րել դրա ապ­րա­ծը), դա­սա­կան դա­վա­ճա­նութ­յան սիմ­վոլն է, դա­վա­ճա­նութ­յու­նից ու ինչ­–որ կոնս­պի­րո­լո­գիա­նե­րի մա­սին է բար­բա­ջում։ Ամ­բող­ջո­վին նի­կո­լի հա­մա­պա­տաս­խան տե­ղը մտած եր­ևույ­թը դեռ հա­մար­ձակ­վում է բա­րո­յա­կա­նութ­յան դա­սեր տալ ու քա­ղա­քա­կան գնա­հա­տակն­ներ հնչեց­նել ՀՀ նա­խա­գահ­նե­րի ու Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հի հաս­ցեին ու ակն­հայտ հա­կաար­ցախ­յան ա­լիք բոր­բո­քում։ Են­թադ­րում եմ, որ էս հրա­մանը ե­կել է ուղ­իղ նի­կո­լից, որ­պես­զի թե­ման աս­տի­ճա­նա­բար բա­ցի ու հե­տա­գա գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի հա­մար ի­րենց հա­մար ֆրոնտ ստա­նա»:

Իսկ քաղ­բան­տարկ­յալ Ար­մեն Ա­շոտ­յա­նը կոն­ցեպ­տո­ւալ մո­տե­ցում է դրսևո­րում ար­ցախ­ցի­նե­րի խնդրի վե­րա­բեր­յալ և հան­դես է ե­կել «Ար­ցախ՝ տե­ղա­հան­ված պե­տութ­յուն. Ո՞ւմ են պետք ար­ցա­խա­հա­յե­րը» հոդ­վա­ծով, ի­րա­վա­ցիո­րեն շեշ­տե­լով, որ ար­ցա­խա­հա­յութ­յան ներ­կա­յիս հիմ­նախն­դի­րը, սա­կայն, չի չե­զո­քաց­նում նրանց՝ քա­ղա­քա­կան գոր­ծոն և նե­րուժ ու­նե­ցող հան­րույթ լի­նե­լու հան­գա­ման­քը. «Հայ­կա­կան Ար­ցա­խի է­ջը շրջված հա­մա­րելն ան­թույ­լատ­րե­լի է, ուս­տի հույժ կար­ևոր է դառ­նում այդ է­ջի ա­ռաջ­նա­յին տե­րե­րի՝ ար­ցա­խա­հա­յութ­յան պահ­պա­նու­մը՝ որ­պես հա­վա­քա­կան, կազ­մա­կերպ­ված, պա­հան­ջա­տեր, ամ­բողջ հա­յութ­յան ա­ջակ­ցութ­յու­նը վա­յե­լող գոր­ծոն, ո­րը պետք է պա­հել, պահ­պա­նել, կազ­մա­կեր­պել, խնա­մել և նե­րա­ռել հայ­կա­կան հար­ցի հե­տա­գա ա­ռաջ­խա­ղաց­ման գոր­ծում»:

ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գա­հի կար­ծի­քով, ա­մե­նա­նա­խընտ­րե­լի սցե­նարն է. «Ար­ցա­խա­հա­յութ­յան ին­տեգ­րում Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տութ­յան կյան­քի բո­լոր ո­լորտ­նե­րում՝ ա­ռանց տար­րա­լուծ­ման, և պահ­պա­նե­լով սե­փա­կան քա­ղա­քա­կան հայտն Ար­ցա­խի նկատ­մամբ»: Իսկ խուն­տան ձգտում է այս տար­բե­րա­կի. «Հա­յաս­տա­նը՝ որ­պես մի­ջանկ­յալ օ­ղակ. ար­ցա­խա­հա­յութ­յան մի մա­սը շունչ քա­շե­լուց հե­տո կա­րող է վե­րաար­տա­գաղ­թել այլ երկր­ներ»: Կամ ծայ­րա­հեղ դեպ­քում` այս. «Ար­ցա­խա­հա­յութ­յան ին­տեգ­րում Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տութ­յան կյան­քի բո­լոր ո­լորտ­նե­րում՝ տար­րա­լուծ­վե­լով և զրկ­վե­լով ինք­նու­րույն քա­ղա­քա­կան դիր­քա­վո­րու­մից»: 

Ար­տա­գաղ­թը ձեռն­տու է նաև գեր­տե­րութ­յուն­նե­րին. «Որ­քան էլ ցի­նիկ հնչի, բայց ար­ցա­խա­հա­յե­րի պես բնակ­չութ­յուն ու­նե­նա­լու տար­բե­րակն ի­րենց ձեռն­տու է՝ աշ­խա­տա­սեր, գոր­ծուն­յա, սպի­տա­կա­մաշկ, քրիս­տոն­յա… Հայ­կա­կան շա­հե­րի տե­սա­կե­տից սա ա­նըն­դու­նե­լի է. մենք ինք­ներս պետք է ա­նենք ա­մեն ինչ, որ­պես­զի Ար­ցա­խից բռնի տե­ղա­հան­ված մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րի բո­լոր հիմ­նա­կան սո­ցիա­լա­կան խնդիր­նե­րը լուծ­վեն հենց Հա­յաս­տա­նում և­ ա­ռաջ­նա­յին կար­գով: Հա­կա­ռակ դեպ­քում մենք կզրկվենք նրան­ցից, իսկ Ար­ցա­խը՝ կրկին հայ­կա­կան դառ­նա­լու որ­ևէ հե­ռան­կա­րից»:

Եվ կար­ծես թե օ­րա­կար­գա­յին է դառ­նում Ար­ցա­խի վտա­րան­դի կա­ռա­վա­րութ­յան ստեղ­ծու­մը` նաև բո­լոր հա­մայն­քա­յին օ­ղակ­նե­րը վե­րար­տադ­րե­լով հան­դերձ: Սա­կայն դա ա­ռան­ձին մեծ թե­մա է:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ