«ԱՐԺԱ­ՆԱ­ՊԱՏ­ՎՈՒ­ԹՅԱՆ ՀԵ­ՂԱ­ՓՈ­ԽՈՒ­ԹՅՈՒՆ» ԼԻ­ՆԵ­ԼՈ՞Ւ Է

Սեպ­տեմ­բե­րի 2-ի հան­րա­հա­վա­քը թե­և պաշ­տո­նա­պես կոչ­վում էր «SOS Ար­ցախ», սա­կայն Ֆեյս­բուք սո­ցի­ա­լա­կան ցան­ցում հան­րա­հա­վա­քի հրա­վի­րող մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից (իվենթ­նե­րից) մե­կը կոչ­վում էր «Արժա­նա­պատ­վու­թյան հե­ղա­փո­խու­թյուն»: Հե­ղա­փո­խու­թյուն կո­չե­լը թե­րևս փոքր-ինչ վաղ է, սա­կայն ի­րա­վա­պաշտ­պան Ռու­բեն Մե­լի­քյա­նի ար­ձա­նագր­մամբ, «Հայ ազ­գա­յին օ­րա­կար­գը, մեր ա­զա­տա­սեր նախ­նի­նե­րի սուրբ պատ­գա­մը ՈՂՋ է Ա­զա­տու­թյան հրա­պա­րա­կում կանգ­նած մարդ­կանց սրտե­րում ու շատ ու­րիշ մարդ­կանց սրտե­րում, որ դեռ այս­տեղ չեն»: Հի­շեց­նենք, որ «Մեր ա­զա­տա­սեր նախ­նի­նե­րի պատ­գա­մը» բա­նա­ձև­ումն ուղ­ղա­կի­ո­րեն մեջ­բե­րում է Սահ­մա­նադ­րու­թյան նա­խա­բա­նում տեղ գտած Ան­կա­խու­թյան հռչա­կագ­րից:

ԻՍԿ «ԸՆՏՐԱՐ­ՇԱՎ­ՆԵՐՆ» ԱՅՆ­ՏԵՂ ԽԱ­ՂԱՂ ՉԷ­ԻՆ

Սա­կայն ե­թե պա­տաս­խա­նա­տու քա­ղա­քա­ցի­ներն ինչ­պես Ե­րև­ա­նում ու Ստե­փա­նա­կեր­տում, այն­պես էլ սփյուռ­քում մտա­հոգ­ված են Ար­ցա­խի օր­հա­սով, ա­պա քիչ չեն թի­մերը, ո­րոնց ա­ռաջ­նա­հերթ հե­տաքրք­րում է ընտ­րար­շա­վը: Խոս­քը հատ­կա­պես ՔՊ-ի մա­սին է, և ինչ­պես կա­սեր ռու­սը. «Кто о чём, а вши­вый о ба­не»: Իսկ Տիգ­րան Ա­վի­նյանն իր ընտ­րար­շա­վի ըն­թաց­քում բախ­վում է քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­րա­ճուն ա­տե­լու­թյան:

Եվ ե­թե մինչ այդ պար­զա­պես լո­ւա­մուտ­նե­րից է­ին գո­ռում «դա­վա­ճան» և «ռադ­ներդ քա­շեք», կամ դու­ռը փա­կում թեկ­նա­ծո­ւի դեմ­քին, ա­պա այս եր­կու­շաբ­թի Ա­վի­նյա­նին և թի­մին մի­ջա­դե­պե­րը հե­տապն­դում է­ին ա­մե­նու­րեք: Իսկ երբ ԱԺԲ-ի ի­րա­զեկ­ման ակ­ցի­ա ի­րա­կա­նաց­նող­նե­րը վան­կար­կե­ցին «դա­վա­ճան», բա­նը հա­սավ տու­րուդմ­փո­ցի, ո­րի մա­սին ԱԺԲ-ն հան­դես ե­կավ հայ­տա­րա­րու­թյամբ. «Երև­ան քա­ղա­քի Մա­լա­թի­ա-Սե­բաս­տի­ա վար­չա­կան շրջա­նում, ժա­մը 18:30-ի սահ­ման­նե­րում, Քա­ղա­քա­ցի­ա­կան պայ­մա­նա­գիր կու­սակ­ցու­թյան նա­խընտ­րա­կան շտա­բի մոտ, շտա­բի ան­դամ­նե­րը և ՔՊ-ի հա­մա­կիր­նե­րը հար­ձակ­վել են Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի հե­ռաց­ման շարժ­ման ան­դամ­նե­րի վրա, ով­քեր ի­րա­կա­նաց­նում է­ին սեպ­տեմ­բե­րի 7-ին սպաս­վող հան­րա­հա­վա­քի Ի­ՐԱ­ԶԵ­ԿՈՒՄ: Տև­ա­կան ժա­մա­նակ մի­ջա­դե­պի վայ­րում չեն ե­ղել ոս­տի­կան­ներ կամ այլ ի­րա­վա­պահ­ներ, և ՔՊ-ական­նե­րին և նրանց հա­մա­կիր­նե­րին հա­ջող­վել է ֆի­զի­կա­կան ու հո­գե­բա­նա­կան բռնու­թյուն գոր­ծադ­րել Փա­շի­նյա­նի հե­ռաց­ման շարժ­ման ան­դամ­նե­րի նկատ­մամբ»:

Հայ­տա­րա­րու­թյու­նում նշվում է, որ բռնի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը կա­տար­վել են «տե­սախ­ցիկ­նե­րի ա­ռաջ՝ ու­ղիղ ե­թե­րում և ցու­ցադ­րա­բար», իսկ երբ ժա­մա­նե­ցին ոս­տի­կան­նե­րը, բեր­ման են­թար­կե­ցին ոչ թե ՔՊ-ական­նե­րին, այլ ԱԺԲ-ի ակ­ցի­ա­յի «բո­լոր մաս­նա­կից­նե­րին (նե­րա­ռյալ՝ տրանս­պոր­տա­յին մի­ջոց­նե­րը), ո­րով փաս­տա­ցի ծա­ռա­յու­թյուն են մա­տու­ցել ան­ձամբ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին»:

Դե ինչ, սեպ­տեմ­բե­րի 2-ի հան­րա­հա­վա­քից հե­տո ո­րոշ ԱԺԲ-ական­ներ գրում է­ին. «Ուզում եք Նի­կո­լի՞ն հե­ռաց­նեք: Ա­ռը­հա՛ ձեզ, մենք ենք հե­ռաց­նե­լու»: Դե որ ի­րենք ի­րենց հռչա­կել են «հիմ­նա­կան հե­ռաց­նող­ներ», թող չզար­մա­նան ո՛չ ֆի­զի­կա­կան հար­ձա­կու­մից, ո՛չ էլ ոս­տի­կան­նե­րի վար­քագ­ծից: Ինչ է, նո՞ր հաս­կա­ցաք, որ «փա­շի­նյա­նա­կան հա­կա­հայ ռե­ժի­մը հա­կա­պե­տա­կան է ոչ մի­այն ար­տա­քին, այլ նա­և ներ­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ»:

Բայց չբա­ցա­ռենք նա­և, որ այդ­պի­սի ցու­ցադ­րա­կան բռնու­թյու­նով պար­զա­պես ար­հես­տա­կա­նո­րեն բարձ­րաց­նում են ծայ­րա­հեղ ա­րևմ­տահ­պա­տակ ԱԺԲ-ի վար­կա­նի­շը: Չէ՞ որ, ինչ­պես ար­տա­հայտ­վել էր «Իշխա­նու­թյուն» ֆիլ­մի հե­րո­սու­հի Ա­լի­սան. «Քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը պոռն­կու­թյուն է, երբ դրա­նով զբաղ­վում են պոռ­նիկ­նե­րը»:

Ի դեպ, ար­դեն բա­վա­կա­նին շատ են ար­տա­հոս­քե­րը, որ Հայկ Մա­րու­թյա­նը, Մա­նե Թան­դի­լյա­նը և Վիկ­տոր Մնա­ցա­կա­նյա­նը չհռչակ­ված կո­ա­լի­ցի­ա են կազ­մել ու ար­դեն ի­րար մեջ են բա­ժա­նել քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նու­թյան պաշ­տոն­նե­րը: Հարկ է նշել, որ «սու­պեր­մա­մա» Հայ­կո­յի օգ­տին Ֆեյս­բու­քում և Տե­լեգ­րա­մում քա­րոզ­չու­թյուն են ծա­վա­լում ա­րևմ­տա­մետ­նե­րի մեծ մա­սը, ու­ստի նրա` ա­ռա­ջին տե­ղի հա­վակ­նու­թյուն­ներն այն­քան էլ ան­հիմն չեն: Եվ այդ ա­մե­նը` ան­խառն պո­պու­լիզ­մով, ո­րին պարզ չէ, թե ո՞ր ող­ջա­միտ ընտ­րո­ղը կհա­վա­տա…

Ի դեպ, նույն Վիկ­տոր Մնա­ցա­կա­նյա­նը և նույ­նիսկ Տիգ­րան Ար­զա­քան­ցյա­նը ե­կել է­ին «ներ­կա» ստա­նա­լու սեպ­տեմ­բե­րի 2-ի հան­րա­հա­վա­քին: Իսկ քա­ղա­քա­պե­տի թեկ­նա­ծու Անդ­րա­նիկ Թև­ա­նյա­նը նա­և հան­րա­հա­վա­քի հար­թակն օգ­տա­գոր­ծեց իր քա­րո­զար­շա­վի հա­մար... Բայց ար­դյո՞ք իշ­խա­նա­փո­խու­թյան օ­րա­կար­գով ընտ­րար­շա­վող նրա դա­շին­քը հե­տընտ­րա­կան փո­ղո­ցա­յին գոր­ծըն­թաց­ներ կա­նի, թե՞ կլի­նի ինչ­պես 2021-ի ամ­ռա­նը: Հու­սանք, որ շա­բաթն ուր­բա­թից շուտ կգա, ԿԸՀ-ի հաշ­վա­ծը ար­դեն կա­րև­որ չի լի­նի:

ՔՊ-Ն ԱՐ­ԴԵՆ ԽՈՒ­ՃԱ­ՊԻ՞ Է ՄԱՏՆ­ՎՈՒՄ

Դեռ մին­չև սեպ­տեմ­բե­րի 2-ի հան­րա­հա­վա­քը ար­դեն ար­տա­հոս­քեր են ե­ղել խուն­տա­յի կու­լիս­նե­րից, որ պե­տա­կան ծա­ռա­յող­նե­րի լուրջ ար­տա­հոսք կա, և կա­պի­տու­լյան­տը մեծ դժվա­րու­թյուն­ներ ու­նի նրանց փո­խա­րեն պի­տա­նի նոր կադ­րեր ներգ­րա­վե­լու: Չի­նով­նի­կա­կան դա­սը, ո­րը հա­վերժ է և քիչ փո­փոխ­վող ցան­կա­ցած իշ­խա­նու­թյան օ­րոք, կար­ծես թե չի ու­զում աշ­խա­տել սրանց հետ և կի­սել դա­վա­ճա­նա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը: Ե­թե բյու­րոկ­րա­տի­ան է այդ­պես ի­րեն պա­հում, ա­պա դա լուրջ է: Դա առ­նե­տա­վազ­քից 5 պա­կաս է:

Սա­կայն խնդիրն այն է, որ ՔՊ-ի զգա­լի մասն այն­քան է թա­թախ­վել Նի­կո­լի հետ հան­ցակ­ցու­թյան մեջ, որ առ­նե­տա­վազ­քի էլ պի­տա­նի չէ, այլ են­թա­կա է դա­տու­դա­տաս­տա­նի պե­տա­կա­նու­թյան դեմ գոր­ծած լրջա­գույն հան­ցանք­նե­րի հա­մար: Ու թե­րևս դա էր պատ­ճառ­նե­րից մե­կը, որ ՔՊ-ում սկսվեց իս­կա­կան հիս­տե­րի­ա հան­րա­հա­վա­քից հե­տո: Այն­պիսի հիս­տե­րի­ա, որ նման է` ոչ մի­այն կա­պի­տու­լյան­տը դե­ղե­րի կա­րիք ու­նի:

Նախ` մաս­նա­կից­նե­րի քա­նա­կը: Հան­րա­հաք­նե­րի մաս­նա­կից­նե­րի քա­նա­կը միշտ հօ­գուտ խուն­տա­յի հաշ­վող Դան­չիկ Ի­ո­ան­նի­սյա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ մաս­նակ­ցում է­ին 10.500 հո­գի` չհաշ­ված ծա­ռե­րի տակ կանգ­նած­նե­րին, ում չի կա­րող­ա­ցել հաշ­վել: Դե հի­մա եզ­րա­կաց­րեք` ինչ­քան մարդ կար: Թիվ չենք ա­սի, բայց ըն­դա­մե­նը կնշենք, որ  հան­րա­հա­վա­քին ըն­դա­ռաջ Ե­րև­ա­նում տաք­սի­նե­րի խիստ դե­ֆի­ցիտ կար, իսկ այն ավ­տո­բուս­նե­րը, ո­րոնց եր­թու­ղին անց­նում է կենտ­րո­նով, գրե­թե ամ­բող­ջո­վին դա­տարկ­վում է­ին Ա­զա­տու­թյան հրա­պա­րա­կի մա­տույց­նե­րում: Ճիշտ է, ե­լույթ ու­նե­ցող­նե­րի ցան­կը և բուն ե­լույթ­ներն այն­պես չէ, որ բո­լոր մի­տին­գա­վոր­նե­րի և հե­ռար­ձա­կու­մը նա­յող­նե­րի սրտով լի­ներ, սա­կայն հան­րա­հա­վա­քը ցու­ցադ­րեց, որ հան­րու­թյու­նը, մեղմ ա­սած, հո­ժար չէ Ար­ցախն Ադր­բե­ջա­նի կազմ մտցնե­լու մտքին: Ու պա­տե­րազ­մով վա­խեց­նե­լու նի­կո­լա­կան փոր­ձերն էլ կար­ծես թե չեն աշ­խա­տում, և բա­վա­կա­նին շա­տե­րը հակ­ված են կար­ծե­լու, որ Բա­քուն հենց Նի­կո­լի խնդրան­քով է հրահ­րել վեր­ջին սահ­մա­նա­յին մի­ջա­դե­պե­րը:

Խուն­տա­յին խու­ճա­պի մատ­նող ևս մի հան­գա­մանք` ժո­ղովր­դի մեջ հան­գիստ կանգ­նած նա­խա­գահ­ներ Սերժ Սարգ­սյա­նը և Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը քա­րու­քանդ ա­րե­ցին նի­կո­լա­կան­նե­րի և ո­րոշ իբր ընդ­դի­մա­դիր, բայց ա­նազ­նիվ շրջա­նակ­նե­րի կող­մից կուլ­տի­վաց­վող մի­ֆը, իբր ժո­ղո­վուրդն ա­տում է «նախ­կին­նե­րին»: Ժե­խը` մի­գու­ցե, բայց ժո­ղո­վուր­դը` ոչ, և մի­ֆը հեր­քող ֆո­տո­ա­պա­ցույց­նե­րը լե­ցուն են հա­մա­ցան­ցում:

Իսկ նա­խա­գահ­նե­րի պա­տաս­խաննե­րը լրագ­րող­նե­րի հար­ցերին լա­կո­նիկ է­ին: Ըստ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի` ինչ վե­րա­բե­րում է քայ­լե­րին. «Ժա­մա­նա­կը կգա` կա­սեմ»: Ըստ Սերժ Սարգ­սյա­նի` ինքն ա­մեն ինչ ա­սել է իր` Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան հռչակ­ման օր­վա­նը նվիր­ված ու­ղեր­ձում: Իսկ հար­ցե­րին ի պա­տաս­խան հա­կիրճ բա­նա­ձև­ում­ներ հնչե­ցին. «Ուրախ եմ, որ Շառլ Մի­շելն Ար­ցա­խից խի­զա­խու­թյուն է պա­հան­ջում. Կար­ծում եմ՝ ար­ցախ­ցի­ներն ի­րեն հու­սա­խաբ չեն ա­նի», «Բե­կում, ի­հար­կե՛, լի­նե­լու է», «Հռե­տո­րա­կան հար­ցեր եք տա­լիս, ին­քը (կա­պի­տու­լյան­տը-խմբ.) չի ու­զում, մենք ու­զում ենք, տես­նենք՝ ում ցան­կու­թյու­նը կի­րա­կա­նա­նա»: Ինչ վե­րա­բե­րում է «երբ»-ին, ա­պա. «Երբ ըն­թաց­քը կլի­նի, ես ձեզ ա­ռա­ջար­կում եմ գալ ու այդ ըն­թաց­քը լու­սա­բա­նել»:

Ինչ վե­րա­բե­րում է ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հի ու­ղեր­ձին, ա­պա հիմ­նա­կան ա­սե­լի­քը սա է. «Ելքը ի­րա­վի­ճա­կից, ինչ­պես բազ­միցս եմ նշել, ա­ռա­ջին հեր­թին ա­պազ­գա­յին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին հե­ռաց­նելն է, և չա­փա­զանց ծանր, բայց ոչ ան­հու­սա­լի այս  ի­րա­վի­ճա­կում հայ ժո­ղովր­դի մի­աս­նա­կան ջան­քե­րով Հայ­րե­նի­քի ար­ժա­նա­պա­տիվ պաշտ­պա­նու­թյու­նը՝ զու­գա­հեռ պատ­շաճ աշ­խա­տանք ի­րա­կա­նաց­նե­լով դի­վա­նա­գի­տա­կան ճա­կա­տում:

Ան­կա­խու­թյան պայ­քա­րի ճա­նա­պար­հին ան­տար­բե­րու­թյու­նը, հու­սա­հա­տու­թյու­նը, հար­մար­վո­ղա­կա­նու­թյունն ու թու­լա­մոր­թու­թյու­նը չեն կա­րող ըն­կեր լի­նել:

Վճռա­կա­նու­թյուն, ա­րի­ու­թյուն, կամք ու պատ­վախնդ­րու­թյուն՝ ա­հա պայ­քա­րի ան­դա­վա­ճան ըն­կեր­նե­րը, ո­րոնց պետք է ա­պա­վի­նել»:

Ի դեպ, քաղ­տեխ­նո­լոգ­նե­րը բա­վա­կա­նին ու­շագ­րավ բան են նկա­տել` նա­և լրիվ նոր մար­դիկ է­ին ե­կել հրա­պա­րակ, ով­քեր մինչ այդ չէ­ին գա­լիս ակ­ցի­ա­նե­րի: Իսկ Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի «մար­շը նվա­գե­լուց» հե­տո նույ­նը  Ե­րև­ա­նում է լի­նե­լու, Նի­կո­լը ու­զի-չու­զի, նի­կո­լա­կան­նե­րը դի­մադ­րեն թե չդի­մադ­րեն, կա­պի­տու­լյան­տը «от­ра­бо­тан­ный ма­те­ри­ал» է: Ո­րին չեն հա­վա­տում ո՛չ ռուս­նե­րը, ո՛չ հա­վա­քա­կան Ա­րև­մուտ­քը: Բո­լոր ա­ռար­կա­նե­րը պի­տա­նի­ու­թյան ժամ­կետ ու­նեն, և Նի­կո­լը բա­ցա­ռու­թյուն չի:

ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱ­ԼԱ­ՋՅԱՆ