ՍՐԱՆՔ ՄԵ­ԼԻՔ ՖՐԱՆ­ԳՅՈՒ­ԼԻՆ Ե­ՐԱ­ՆԻ ԵՆ ՏԱ­ԼՈՒ

Լրագ­րող­նե­րը բա­վա­կա­նին նեղն է­ին գցել գլխա­վոր գե­րա­գույն դա­վա­ճա­նին վեր­ջի­նիս ա­սու­լի­սի ժա­մա­նակ: Հնչե­ցին զու­գա­հեռ­ներ պատ­մա­կան դա­վա­ճան մե­լիք Ֆրան­գյու­լի հետ, նա­և հարց հղվեց` կա­պի­տու­լյան­տը երբ որ մեռ­նի, նրա մա­հը բա­ցի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րից ու Հո­վիկ Ա­ղա­զա­րյա­նից սգա­ցող­ներ կլի­նե՞ն: Ան­շուշտ կլի­նեն, բայց դրանք հա­յեր չեն լի­նի: Օ­րի­նակ` Էր­դո­ղա­նի և Ա­լի­և­ի հա­մար դա հաս­տատ ող­բեր­գու­թյուն կլի­նի: Մի­գու­ցե գտնվեն սգա­ցող­ներ նա­և «յան» ազ­գա­նու­նով չհայ տար­րե­րի մեջ, չնա­յած այդ կոն­տին­գեն­տը Լու­լո­ւի պես մի բան է, տեր է փնտրե­լու, որ դե­մը խո­նարհ­վի...

ԻՆՉ­ՊԵՍ Է ՆԻ­ԿՈ­ԼԸ ՓՈՐ­ՁՈՒՄ ՀԱ­ՎԵՐ­ԺԱՑ­ՆԵԼ ԻՐ Ա­ԹՈ­ՌԸ

Կա­պի­տու­լյանտն իր ա­սու­լի­սին փոր­ձում էր ի­րեն «սու­պեր­դե­մոկ­րա­տի» տեղ դնել, սա­կայն հա­ջորդ օ­րը սկսվե­ցին հար­ձա­կում­ներ խոս­քի ա­զա­տու­թյան դեմ: Ինչ­պես ար­ձա­նագ­րում է Ժուռ­նա­լիստ­նե­րի մի­ու­թյու­նը. «Փա­շի­նյա­նի՝ ժա­մեր տև­ած ա­սու­լի­սից հե­տո, ո­րի ըն­թաց­քում լրագ­րո­ղա­կան հա­մայնքն իր հար­ցե­րով ան­հար­մար ի­րա­վի­ճա­կում դրեց նրան՝ փաս­տարկ­ված հա­կա­դար­ձե­լով և զու­գա­հեռ­ներ անց­կաց­նե­լով մինչ 2018թ. հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, պաշ­տո­նա­վար­ման ըն­թաց­քում և այժմ նրա կող­մից հնչեց­ված հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի մի­ջև՝ հար­ցեր հնչեց­նե­լով նա­և ար­ցախ­ցի­նե­րի, 44-օրյա պա­տե­րազ­մում զոհ­ված­նե­րի ծնող­նե­րի և շար­քա­յին քա­ղա­քա­ցի­նե­րի կող­մից, իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի, իշ­խա­նա­մերձ շրջա­նակ­նե­րի, այս­պես կոչ­ված՝ կա­ռա­վա­րա­կան «ֆեյ­քե­րի ՊՈ­ԱԿ»-ի, կեղծ օգ­տա­տե­րե­րի, ինչ­պես նա­և իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին հա­րող տար­բեր խմբե­րի, մեր­ձիշ­խա­նա­կան ֆեյք «լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի» (որոնք ան­գամ խմբագ­րա­կազմ չու­նեն)  ու ա­ռան­ձին ան­հատ­նե­րի կող­մից թի­րա­խա­վոր­վել են ա­սու­լի­սին մաս­նակ­ցած ո­րոշ լրագ­րող­ներ և մաս­նա­վո­րա­պես՝ New­Day.am կայ­քի հիմ­նա­դիր, լրագ­րող Ա­նի Գև­որ­գյանն ու Ara­vot.am կայ­քի լրագ­րող Հռիփ­սի­մե Ջե­բե­ջյա­նը: Տա­րա­տե­սակ սոց­ցան­ցա­յին է­ջե­րում տե­ղադր­վում են անգ­րա­գետ, սպառ­նա­լիք­նե­րով լե­ցուն գրա­ռում­ներ, այդ թվում՝ նրանց ըն­տա­նիք­նե­րին ուղղ­ված, իսկ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի խոս­նակ Նա­զե­լի Բաղ­դա­սա­րյանն էլ չի թաքց­նում, որ ի­րեն հանձ­նա­րար­ված է ա­մեն կերպ Հռիփ­սի­մե Ջե­բե­ջյա­նից ճշտել վեր­ջի­նիս ազ­գա­կա­նի հա­մա­րը, ո­րի ա­սե­լի­քը փո­խան­ցել էր լրագ­րո­ղը»:

Ինչ­պես կա­սեր ռու­սը` «Вот те­бе, ба­бушк­а, и Юрь­ев день», ընդ­հան­րա­պես խուն­տան հե­տև­ո­ղա­կա­նո­րեն փոր­ձում է օ­րենսդ­րա­կան մա­կար­դա­կով, քննչա­կան և դա­տա­կան ճնշում­նե­րով լռեց­նել լրագ­րող­նե­րին և լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րին: Իսկ հի­մա ան­ցան ուղ­ղա­կի հաշ­վե­հար­դար­նե­րի սպառ­նա­լիք­նե­րի: Ժուռ­նա­լիստ­նե­րի մի­ու­թյունն ար­դա­րա­ցի­ո­րեն ար­ձա­նագ­րում է, որ. «Այս ա­մե­նի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը բա­ցա­ռա­պես կրում են իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, մաս­նա­վո­րա­պես՝ ան­ձամբ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը: Դա­դա­րեց­րե՛ք ուղ­ղորդ­ված հե­տապն­դում­նե­րը, լրագ­րող­նե­րին և լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րին թի­րա­խա­վո­րե­լը, կա­ռա­վա­րե՛ք ձեր բնազդ­նե­րը, վա­խե­րը, դա­դա­րեց­րե՛ք խմբա­կա­յին հար­ձա­կում­նե­րը լրագ­րող­նե­րի նկատ­մամբ. եր­բև­է ո­րև­է իշ­խա­նու­թյան չի հա­ջող­վել ու չի հա­ջող­վե­լու լռեց­նել ա­զատ խոս­քը»:

Սա­կայն սրանք իշ­խա­նու­թյուն չեն, այլ իշ­խա­նա­զավթ են, և 2018-ին ա­մեն ինչ ա­րել են, որ­պես­զի ձև­ա­վո­րեն ադր­բե­ջա­նա­թուր­քա­կան օ­կու­պա­ցի­ոն վար­չա­կարգ: Ժուռ­նա­լիստ­նե­րի մի­ու­թյու­նը նա­և կոչ է ա­նում հա­սա­րա­կու­թյա­նը՝ չտրվել նպա­տա­կա­ուղղ­ված սադ­րանք­նե­րին, գի­տակ­ցել պա­հի լրջու­թյու­նը և սա­տար կանգ­նել լրագ­րո­ղա­կան հա­մայն­քին, պե­տու­թյա­նը, տեր կանգ­նել տե­ղե­կաց­ված լի­նե­լու ի­րենց ի­րա­վուն­քին: Դա ա­ռա­վել քան կա­րև­որ է, քան­զի խուն­տան ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի դեմ ինչ­պես ՀՀ-ում, այն­պես էլ Ար­ցա­խում վա­րում են իս­կա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան-հո­գե­բա­նա­կան պա­տե­րազմ, կի­րա­ռե­լով մար­տա­կան քա­րոզ­չու­թյան բո­լոր հնարք­նե­րը: Սրանք քա­ղա­քա­ցուն պա­տե­րազ­մով ա­վե­լի շատ են վա­խեց­նում, քան նույ­նիսկ Ադր­բե­ջանն ու Թու­րքի­ան, և դա հաս­կա­նա­լի է` ըն­դա­մե­նը 11% վար­կա­նիշ ու­նե­ցող կա­ռա­վա­րիչ­նե­րի մի­ակ ա­պա­վե­նը վա­խի և հու­սա­հա­տու­թյան տա­րա­ծումն է: Կան նա­և հան­րա­յին հո­գե­բա­նու­թյան ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­ներ, ո­րոնք խան­գա­րում են հան­րա­յին ընդվզ­մա­նը:  Վեր­լու­ծե­լով, թե ինչ­պես են ազ­գերն ընկ­նում ի­րենց նա­խա­պա­շար­մունք­նե­րի և քա­րոզ­չու­թյան ծու­ղա­կը, իր «Ամբոխ­նե­րի դա­րաշր­ջա­նը» գրքում ֆրան­սի­ա­ցի հո­գե­բան և սո­ցի­ա­լա­կան պատ­կե­րա­ցում­նե­րի տե­սու­թյան հե­ղի­նակ Սերժ Մոս­կո­վի­սին գրել է. «Տոք­սիկ պո­զի­տի­վիզ­մը են­թադ­րում է ռե­ալ խնդիր­նե­րի ան­տե­սում այն­քան ժա­մա­նակ, մին­չև այդ խնդիր­նե­րը դառ­նում են ա­ղետ: Ա­ղետ­նե­րի հա­մա­տեքս­տում նման մո­տե­ցու­մը կա­րող է հան­գեց­նել սպառ­նա­լիք­նե­րին կամ ռիս­կե­րին ոչ ա­դեկ­վատ ար­ձա­գանք­ման, ինչ­պես նա­և հնա­րա­վոր բա­ցա­սա­կան ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ան­բա­վա­րար նա­խա­պատ­րաստ­մա­նը»: Որ­քան շատ մար­դիկ ան­տե­սեն սպառ­նա­լիք­նե­րը, այն­քան ա­վե­լի ա­րագ են նրանք ա­ճում. որ­քան մեծ է ա­ռօ­րյա կյան­քի վտան­գը, այն­քան զանգ­ված­ներն ա­վե­լի կու­րա­նում են դրա հան­դեպ: Ստեղծ­վում է մի ա­րա­տա­վոր շրջան, որն ան­խու­սա­փե­լի­ո­րեն հան­գեց­նում է սո­ցի­ա­լա­կան ա­ղե­տի:

Իսկ դե­պի ա­ղետ տա­նող ան­տես­վող հան­գա­մանք­նե­րի մեջ կա­պի­տու­լյան­տի ա­րա­տա­վոր ձգտումն է բա­վա­րա­րել Բաք­վի այն պա­հան­ջը, որ պի­տի ե­րաշ­խա­վոր­վի ա­զե­րի­նե­րի վե­րա­դար­ձը ՀՀ: Ա­լի­և­ի ա­խոր­ժա­կը 400 հա­զար է, և Նի­կո­լի թրքահ­պա­տակ խուն­տան Բաք­վից ոչ պա­կաս շա­հագր­գիռ պաշտ­պա­նում է դա Բրյու­սե­լում, Վա­շինգ­տո­նում և Մոսկ­վա­յում: Ու նման է, որ հենց «Օմե­գա» Ա­րա­բատ Միր­զո­յա­նի ան­դուլ ջան­քե­րով են Լավ­րո­վի խո­սույ­թում հայտն­վել վտան­գա­վոր բա­ներ և, ըստ Ար­ցա­խի ԱԳՆ-ի. «Ստե­փա­նա­կեր­տի և Բաք­վի մի­ջև երկ­խո­սու­թյան ռու­սա­կան կող­մի ա­ռա­ջար­կած տես­լա­կա­նը ար­տա­ցո­լում է մի­այն Ադր­բե­ջա­նի տե­սա­կե­տը: Նման մո­տե­ցու­մը կան­խո­րո­շում է հնա­րա­վոր երկ­խո­սու­թյան ար­դյուն­քը»: Նի­կո­լին շատ ձեռն­տու է ա­զե­րի­նե­րի բնա­կե­ցու­մը ՀՀ-ում, որ­պես լրա­ցու­ցիչ ընտ­րա­զանգ­վա­ծի` ե­թե ե­ղած զոմ­բի­ա­ցած ժե­խին գու­մար­վի 400 հա­զար ա­զե­րի­ա­կան քվե, ա­պա կստաց­վի Նի­կո­լի իշ­խա­նու­թյան հա­վեր­ժաց­ման բա­նա­ձև:

ԽՈՒՆ­ՏԱ­ՅԻ ՎԱ­ԽԸ «ՆԱԽ­ԿԻՆ­ՆԵ­ՐԻՑ» ԴԱՐ­ՁԵԼ Է ԽՈՒ­ՃԱ­ՊԱ­ՅԻՆ

Իր ա­ռա­ջին մաս­նա­գի­տու­թյամբ հեր­ձող բժիշկ Ար­մեն Ա­շո­տյա­նին կա­լա­նա­վո­րե­լով, քաղ­բան­տար­կյալ և օ­կու­պա­ցի­ոն ռե­ժի­մի ռազ­մա­գե­րի դարձ­նե­լով` խուն­տան չկա­րո­ղա­ցավ նրան լռեց­նել, ընդ­հա­կա­ռա­կը` բան­տախ­ցից նրա ձայնն ա­վե­լի բարձր է հնչում: ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գա­հը շա­րու­նա­կում է «հեր­ձել» Նի­կո­լի ստե­րը, «հեր­ձեց» նա­և վեր­ջին ա­սու­լի­սը «Նի­կո­լը. տե­ղա­կան «շուստ­րին», գլո­բալ «լո­խը» և պրծած մար­դը» հոդ­վա­ծով: Ա­շո­տյա­նը գրել է. «Մի­ան­գա­մից ա­սեմ, որ վեր­նագ­րի մեջ տեղ գտած ժար­գո­նա­յին բնո­րո­շում­նե­րը կապ­ված չեն ոչ այն վայ­րի յու­րա­հատ­կու­թյուն­նե­րի հետ, որ­տեղ հի­մա գտնվում եմ, ոչ էլ նպա­տակ ու­նեմ ա­վե­լի վի­րա­վո­րել Փա­շի­նյա­նին, այլ ըն­դա­մենն ա­սե­լի­քիս բո­վան­դա­կու­թյունն ա­ռա­վել ցայ­տուն նկա­րա­զար­դե­լու ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան հնարք են: Նի­կո­լի հեր­թա­կան ա­սու­լի­սը ոչ մի­այն ա­վան­դա­կան կեղ­ծիք­նե­րի, վա­խե­րի, ստե­րի և բա­րո­յազր­կու­թյան, լրբու­թյան շա­րան է­ին, այ­լև ա­ռա­վել ցայ­տուն դարձ­րե­ցին այն վար­քա­կա­նո­նա­յին և քա­րոզ­չա­կան տրի­ա­դան, ո­րով Փա­շի­նյա­նը ներ­կա­յա­նում է հայ հա­սա­րա­կու­թյա­նը: Այդ տեխ­նո­լո­գի­ա­կան ե­ռյակն իր մեջ նե­րա­ռում է հե­տև­յալ 3 ուղ­ղու­թյուն­նե­րը` սվա­ղել ներ­քին խնդիր­նե­րը, «ду­ра­чок» ձև­ա­նալ ար­տա­քին հար­ցե­րում և հո­գու խոր­քում լի­նել ա­վարտ­ված, պրծած մարդ»: Այդ բո­լոր ե­րեք ուղ­ղու­թյուն­նե­րը ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գա­հը «հեր­ձել» է 16 կե­տե­րով` ճիշտ այն­պես, ինչ­պես ա­նում էր «լայ­վե­րով», սա­կայն այժմ դա թղթով և գրչով է: Ըն­դա­մե­նը մեկ կետ մեջ­բե­րենք. «Տա­րա­ծաշր­ջա­նում ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան Կա­մա­սուտ­րա­յի գու­րուն չի կա­րո­ղա­նում հո­դա­բաշխ բա­ցատ­րու­թյուն տալ, թե ին­չո՞ւ «քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հը» պար­բե­րա­բար շո­յում է նրա դե­մոկ­րա­տա­կան է­ռո­գեն զո­նա­նե­րը, բայց այդ­պես էլ գոր­ծուն և հստակ քայ­լե­րով մի­ջոց­ներ չի ձեռ­նար­կում այդ դե­մոք­րը­սի­ի սեքս-սիմ­վո­լին բռնա­բար Ա­լի­և­ից պաշտ­պա­նե­լու հա­մար: Լրիվ «Не ви­но­ва­тая я, он сам при­шёл» վի­ճակն է»:

Նման է, որ Սերժ Սարգ­սյա­նի բաց նա­մակն էլ սրանց ա­հա­վոր վա­խեց­րել է: Ու դա­տե­լով այդ վա­խե­րից` և՛ ար­տա­քին, և՛ ներ­քին հաս­ցե­ա­տե­րե­րին ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հի մե­սիջ­նե­րը լավ էլ հա­սել են: Այ­լա­պես ին­չո՞ւ հա­մա­ցան­ցում ՔՊ-ի ֆեյ­քե­րի «կի­բեր­բա­նա­կը» և ար­տա­քին ա­գեն­տու­րա­նե­րի ռե­սուրս­նե­րը գրե­թե ա­մեն­ժա­մյա ռե­ժի­մով հիս­թե­րիկ վար­կա­բեկ­ման և զրպար­տու­թյան ար­շավ են ա­նում` դա հա­մե­մե­լով հայ­հո­յանք­նե­րով ու ա­նեծք­նե­րով: Ռսի ա­սած. «Либо крестик снимите, либо трусы оденьте», ար­դեն հասց­րել են մո­գո­նել ֆան­տաս­տիկ դա­վադ­րա­պաշ­տա­կան վար­կած­ներ: Դա­վադ­րա­պաշտ­նե­րին կա­րե­լի է խոր­հուրդ տալ ադ­րե­նոք­րո­մի նե­րար­կում­նե­րով ձեռք բե­րել նոր ե­րի­տա­սար­դու­թյուն: Ո՛չ, այդ նյու­թի մեկ գրա­մը 1,5 մի­լի­ոն դո­լար չէ, և այն ստա­նա­լու հա­մար ա­րյու­նոտ ծե­սեր պետք չեն, պար­զա­պես դե­ղատ­նից գնում եք ադ­րե­նա­լին, «Վեր­նի­սա­ժից» էլ` ո­րոշ քի­մի­ա­կան ռե­ակ­տիվ­ներ, և դե­ղա­գոր­ծա­կան ֆա­կուլ­տե­տի ցան­կա­ցած ու­սա­նող էլ ձեզ կբա­ցատ­րի, ինչ­պես ստա­նալ այդ «առաս­պե­լա­կան» նյու­թը ձեր խո­հա­նո­ցում կամ ավ­տոտ­նա­կում: Ֆեյք բա­ժա­նորդ­ներ և ֆեյք դի­տում­ներ գնե­լու վրա ձեր ծախ­սած փողն էլ նույ­նիսկ ՔՊ-ական պրե­մի­ա­նե­րից էլ ա­նար­դյու­նա­վետ է...

Հա, մեկ էլ հայտ­նի դար­ձավ, թե ու­մից է ըն­դօ­րի­նա­կել Է­ռա­տոն Էնշ­տեյ­նի նկա­րով և մեջ­բե­րու­մով շա­պի­կը, որն ակ­նար­կում է 120 հա­զար ար­ցախ­ցի­նե­րին գաղ­թա­կան դարձ­նե­լու սա­տա­նա­յա­կան փա­փա­գը: Դա կապկ­վել է Չե­խի­ա­յի դես­պան Պետր Պի­րուն­չիկին: Նույն շա­պիկ­ներն են, նույն մա­կագ­րու­թյամբ. «Իրե­րի փա­թե­թը մի­ակ բա­նը չէ, որ փախս­տա­կա­նը բե­րում է իր նոր եր­կիր»: Դուք նոր եր­կիր չեք կա­րո­ղա­նա­լու մեկ­նել, դուք պատժ­վե­լու եք ձեր բո­լոր չա­րա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի հա­մար: Նա­խան­ձե­լու եք` ան­գամ մե­լիք Ֆրան­գյու­լին...

ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱ­ԼԱ­ՋՅԱՆ