ԿԱ­ՊԻ­ՏՈՒ­ԼՅԱՆՏ­ՆԵ­ՐԸ ՇՏԱ­ՊՈՒՄ ԵՆ ԱՐ­ՑԱ­ԽԻ ԴԱ­ՀԻՃ ԴԱՌ­ՆԱԼ

Էր­դո­ղա­նը գլխա­վոր գե­րա­գույն դա­վա­ճա­նին մեկ ա­միս է տվել` կա­պի­տու­լյա­ցի­ա ստո­րագ­րե­լու: Իսկ Ադր­բե­ջա­նի ԱԳ նա­խա­րա­րը սպառ­նա­լիք է հնչեցրել: Բո­լո­րը, և ա­ռա­ջին հեր­թին Հա­յաս­տա­նը, պետք է հաս­կա­նան, որ ոչ մի սադ­րանք ան­պա­տաս­խան չի մնա, և այդ պա­տաս­խա­նը կտրվի ա­մե­նա­կոշտ ձև­ով, ա­սել է Ադր­բե­ջա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար Ջեյ­հուն Բայ­րա­մո­վը: Նա նշել է, որ էլ ա­վե­լի մեծ լար­վա­ծու­թյան ստեղ­ծու­մը բա­ցա­սա­բար է անդ­րա­դառ­նում խա­ղաղ գոր­ծըն­թա­ցի վրա, հա­ղոր­դում են տե­ղա­կան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը: Ճիշտ է, Բայ­րա­մո­վը «մո­ռա­ցել» էր պար­զա­բա­նել, որ Ար­ցա­խում և Հա­յաս­տա­նի սահ­մա­նին ան­վերջ սադ­րանք­նե­րի նա­խա­ձեռ­նո­ղը Ադր­բե­ջանն է:

ՄԱՀ­ՎԱՆ ԴԱ­ՏԱՎ­ՃԻ­ՌԸ ԳՐԵ­ԹԵ ՊԱՏ­ՐԱ՞ՍՏ Է

 Ի­րա­դար­ձու­թյուն­ներն ա­րա­գա­նում են. ստո­րև` հա­մա­ռոտ ժա­մա­նա­կագ­րու­թյու­նը:

Հու­լի­սի 11-ին ԱՄՆ պետ­քար­տու­ղար Բլին­կե­նը խո­սում է Փա­շի­նյա­նի հետ և շտապ պա­հան­ջում, որ Անվ­տան­գու­թյան խորհր­դի քար­տու­ղար Գրի­գո­րյա­նին ու­ղար­կեն ա­ռե­րես խորհր­դակ­ցու­թյուն­նե­րի:

Հու­լի­սի 12-ին Գրի­գո­րյա­նը Պետ­դե­պար­տա­մեն­տում հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան խոս­տում­ներ է ստա­նում ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան, է­ներ­գե­տիկ ո­լորտ­նե­րում և հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի գծով: Ան­շուշտ, Ա­լի­և­ի կամ Էր­դո­ղա­նի ո­րև­է ներ­կա­յա­ցու­ցիչ այդ­տեղ ե­ղել է մի­ա­ժա­մա­նակ: Հա­յաս­տան-Ադրբե­ջան երկ­կողմ հա­մա­ձայ­նագ­րի տեքս­տի շուրջ, ի­հար­կե, բա­նակ­ցու­թյուն­ներ են ե­ղել:

Հու­լի­սի 12-ին ԱԽՔ Գրի­գո­րյա­նը հան­կարծ հայ­տա­րա­րում է, որ հու­լի­սի 21-ին Բրյու­սե­լում նա­խա­տես­ված Փա­շի­նյան-Ալի­եւ հան­դի­պու­մը կա­րող է ա­վե­լի վաղ կա­յա­նալ:

Հու­լի­սի 13-ին Բլին­կե­նը զան­գա­հա­րում է Ա­լի­և­ին.

Եվ հու­լի­սի 13-ին հայտ­նի է դառ­նում Ա­լի­և-Փա­շի­նյան հան­դիպ­ման նոր օ­րը՝ հու­լի­սի 15-ը: Կա­պի­տու­լյան­տը խո­սում է «առա­ջըն­թա­ցի հույ­սի» մա­սին:

Ա­մեն ինչ հու­շում է, որ Նի­կո­լը ԱԽՔ-ի մի­ջո­ցով բա­նակ­ցել է Պետ­դե­պար­տա­մեն­տի հետ, և հու­լի­սի 15-ին, ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ, Ա­լի­և­ը կստա­նա Ար­ցա­խի մա­հա­պատ­ժի եր­կար սպաս­ված ստո­րագ­րու­թյու­նը: Կա­րող եք չկաս­կա­ծել` Նի­կո­լին հաս­կաց­րած կլի­նեն, որ ե­թե չե­ղավ ստո­րագ­րու­թյուն, ա­պա ա­րագ կզրկվի իշ­խա­նու­թյու­նից, և տե­ղը կփոր­ձեն դնել ստո­րագ­րող մե­կին, ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ` ԱԽՔ Ար­մեն Գրի­գո­րյա­նին: Այս օ­րե­րին նա­և քա­ղա­քա­կան և փոր­ձա­գի­տա­կան կու­լիս­նե­րում հայտն­վել է դիս­կուրս, թե ով է չա­րյաց փոք­րա­գույ­նը` Նի­կո՞լը, թե՞ ԱԽՔ-ը: Պարզ ող­ջամ­տու­թյու­նը հու­շում է` ոչ մե­կը: Չկա չա­րյաց փոք­րա­գույ­նը, եր­կուսն էլ բա­ցար­ձակ չա­րիք են: Ա­ռա­վե­լևս, որ հենց հի­մա ա­ճել է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան տուր­բու­լեն­տու­թյու­նը և՛ աշ­խար­հում, և՛ մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում: Ե­րև­ի պա­տա­հա­կան չէ նա­և, որ է­զո­թե­րիկ­նե­րը հու­լի­սի 17-ը հա­մա­րում են հնա­րա­վոր ճա­կա­տագ­րա­կան շրջա­դար­ձե­րի ամ­սա­թիվ... Քա­ղա­քա­գետ Ա­րա Պո­ղո­սյանն ար­ձա­նագ­րում է. «Իսկ հո­րի­զո­նում նշմար­վում են ռուս-թուր­քա­կան նոր դի­մա­կա­յու­թյան սաղ­մեր: Այս ան­գամ ևս այդ դի­մա­կա­յու­թյունն ան­պայ­ման շո­շա­փե­լու է Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սը, մաս­նա­վո­րա­պես Հա­յաս­տանն ու Ադր­բե­ջա­նը` չե­րաշ­խա­վոր­ված ել­քե­րով, հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րով ու կո­րուստ­նե­րով, ո­րին դի­մա­կա­յե­լու և հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներն օգ­տա­գոր­ծե­լու կա­րո­ղու­թյու­նը ցու­ցիչ է` կա­յա­ցած պե­տու­թյուն և պե­տա­կան ինս­տի­տուտ­ներ կա՞ն, թե վերջ­նա­կա­նա­պես «ձա­խող­ված պե­տու­թյան» ցու­ցա­նակ պետք է փակց­նել երկ­րի մուտ­քի ու ել­քի վրա»:

Կա­պի­տու­լյան­տը ստույգ տա­նում է դե­պի «ձա­խող­ված պե­տու­թյուն», ա­վե­լի ճիշտ` պե­տու­թյան վախ­ճան: Իսկ այն, ինչ ե­փել են կա­պի­տու­լյան­տը և ԱԽՔ-ը Ար­ցա­խի հա­մար, հու­շում է` ե­թե ի­րենց նա­խագ­ծա­ծը ի­րա­գործ­վի, ա­պա ար­ցա­խի 120 հա­զար ներ­կա­յիս բնա­կիչ­նե­րից յու­րա­քան­չյու­րը օ­բյեկ­տի­վո­րեն նրանց հա­մար դի­տարկ­վե­լու է որ­պես մա­հա­ցու սպառ­նա­լիք: Սպառ­նա­լիք, ո­րը նրանք չէ­ին ու­զե­նա տես­նել Ե­րև­ա­նում, հե­տև­ա­բար սպառ­նա­լիք դի­տար­կեն թե­րևս ան­գամ Ար­ցա­խի բնակ­չու­թյան է­վա­կո­ւա­ցի­ան: Եվ ի­րե­րի զար­գա­ցու­մը նրանց տա­նում է Ար­ցա­խի դա­հիճ դառ­նա­լու ճա­նա­պար­հով: Ռուս քա­ղա­քա­գետ Սեր­գեյ Մար­կե­դո­նո­վը նշում է. «Ի վեր­ջո, ո՛չ Վա­շինգ­տո­նը, ո՛չ Մոսկ­վան, ո՛չ Փա­րի­զը մի­ան­շա­նակ չեն կի­սում Լա­չի­նի հար­ցում Բաք­վի դիր­քո­րո­շում­նե­րը: Խո­շոր տե­րու­թյուն­նե­րից յու­րա­քան­չյուրն ա­ջակ­ցում է Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյա­նը: Բայց հե­տո, ինչ­պես հայտ­նի ա­նեկ­դո­տում, նյո­ւանս­ներ են հայտն­վում»: Գեր­տե­րու­թյուն­նե­րը չեն կի­սում Ա­լի­և­ի տե­սա­կե­տը, բայց գլխա­վոր գե­րա­գույն դա­վա­ճա­նը և նրա ԱԽՔ-ը լավ էլ կի­սում են: Եվ սրանք Բաք­վի բռնա­պե­տի հա­մար թե­րևս նույ­նիսկ Ան­կա­րա­յից ա­վե­լի շա­հագր­գիռ դաշ­նա­կից են:

1988 ԹՎԱ­ԿԱՆ 2.0

Հ1-ի լրատ­վա­կան կայ­քը՝ 1lurer.am-ը, ար­դեն մոտ մեկ շա­բաթ է՝ Ար­ցա­խին վե­րա­բե­րող գրե­թե բո­լոր լու­րե­րում, Ար­ցախ կամ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյուն բա­ռե­րի փո­խա­րեն գրում է Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բաղ: Կայքն ու­սում­նա­սի­րե­լիս նկատ­վում է, որ վեր­ջին շրջա­նում Ար­ցա­խի փո­խա­րեն կի­րա­ռում են ԼՂ տար­բե­րա­կը ոչ մի­այն ի­րենց ձև­ա­կեր­պում­նե­րում, այ­լև խմբագ­րում են տար­բեր հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­ներ՝ փո­խե­լով նույ­նիսկ ար­ցախ­ցի պաշ­տո­նյա­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը: Այ­սինքն` կա­պի­տու­լյանտ­նե­րը հե­տև­ո­ղա­կա­նո­րեն ադր­բե­ջա­նա­կա­նաց­նում են Ար­ցա­խը նա­և լրատ­վա­կան տա­րած­քում: Մինչ­դեռ թշնա­մին ա­ռանց կաշ­կանդ­վե­լու ՀՀ ամ­բողջ տա­րած­քը կո­չում է «Արևմ­տյան Ադր­բե­ջան»:

Տո­տալ կա­պի­տու­լյա­ցի­ա­յի կուր­սի տե­սա­կե­տից ան­հան­դուր­ժե­լի են հա­մար­վում ան­գամ ա­մե­նա­մեղմ շտկում­նե­րի ա­մե­նա­կա­ռու­ցո­ղա­կան ա­ռա­ջար­կու­թյուն­նե­րը: Վար­դան Օս­կա­նյա­նի ա­ռա­ջար­կու­թյա­նը կա­տա­ղի հա­կազ­դե­ցու­թյու­նը ձեզ պարզ օ­րի­նակ... Իսկ այն բա­նից հե­տո, երբ Սերժ Սարգ­սյանն իր ճե­պազ­րույ­ցում դրա­կան գնա­հա­տեց Օս­կա­նյա­նի ա­ռա­ջար­կու­թյու­նը, հա­մա­ցան­ցա­յին տի­րույ­թում տո­տալ տե­ղե­կատ­վա­կան-հո­գե­բա­նա­կան  հարձակում սան­ձա­զերծվեց Սերժ Սարգ­սյա­նի և ՀՀԿ-ի դեմ: Ըստ ա­մե­նայ­նի, խուն­տան բնազ­դա­բար վտանգ է զգում, որ Օս­կա­նյա­նի ա­ռա­ջար­կու­թյանն այդ ֆո­նի վրա հա­մա­ձայ­նու­թյուն տա­լը կհան­գեց­նի իշ­խա­նու­թյա զու­գա­հեռ օ­ղա­կի ձև­ա­վոր­մա­նը...

Իսկ Ար­ցա­խում այ­սօր` հու­լի­սի 14-ին, հենց Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մեկ­նար­կում են նոր Ար­ցա­խյան շար­ժում, և զու­գա­հեռ­նե­րը 1988-ի հետ բա­վա­կա­նին ակ­նա­ռու են: ԱՀ նա­խա­գա­հի խորհր­դա­կան Դա­վիթ Բա­բա­յա­նը գրում է. «Թան­կա­գի՛ն հայ­րե­նա­կից­ներ, բա­րե­կամ­ներ, կու­սա­կից­ներ: Բո­լո­րին խնդրում եմ վա­ղը ժա­մը 09:00 լի­նել Ստե­փա­նա­կեր­տի կենտ­րո­նա­կան հրա­պա­րա­կում: Ժո­ղո­վուրդն ու եր­կի­րը վտան­գի տակ են: Անհ­րա­ժեշտ է, որ ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դը կազ­մա­կերպ­ված, պե­տա­կան մա­կար­դա­կով պայ­քա­րի իր ի­րա­վունք­նե­րի ու ա­պա­գա­յի հա­մար, պայ­քա­րի ար­ժա­նա­պատ­վո­րեն, ա­ռանց հիս­տե­րի­ա­յի, ինչ­պես պետք է գոր­ծի իս­կա­կան հա­յը, ար­ցախ­ցին, հայ­րե­նա­սե­րը»:

Իսկ պետ­նա­խա­րար Գուր­գեն Ներ­սի­սյա­նը իր ըն­դար­ձակ ու­ղեր­ձով մո­բի­լի­զա­ցի­ա­յի կոչ է ա­րել նա­և ՀՀ բ­նակ­չու­թյա­նը և սփյուռ­քին. «Եվ հի­մա, երբ այ­լևս Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դը կանգ­նած է ծան­րա­գույն վտանգ­նե­րի առ­ջև, երբ մեր ժո­ղովր­դի ֆի­զի­կա­կան անվ­տան­գու­թյու­նը ոչ մի­այն ե­րաշ­խա­վոր­ված չէ, այ­լև ու­նենք ֆի­զի­կա­կան ոչն­չաց­ման օր­հա­սա­կան վտանգ, պետք է ոտ­քի կանգ­նել, սկսել հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան շար­ժում: Նախ­քան մեր հե­տա­գա քայ­լե­րի մա­սին խո­սե­լը, նախ ու­զում եմ դի­մել Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան ժո­ղովր­դին: Սի­րե­լի՛ հայ­րե­նա­կից­ներ, Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան ժո­ղովր­դի կյանքն ու անվ­տան­գու­թյու­նը լրջո­րեն վտանգ­ված են»:

Պետ­նա­խա­րա­րը հոր­դո­րում է. «Հի­մա ի­րա­վի­ճակն օր­հա­սա­կան է ա­ռա­վել քան եր­բև­է, ար­ցախ­ցի­նե­րը կանգ­նած են լրջա­գույն խնդիր­նե­րի ա­ռաջ և պետք է օր ա­ռաջ կանգ­նեց­նել այս ա­ղե­տի ըն­թաց­քը: Ար­ցա­խը բա­ցա­ռիկ նշա­նա­կու­թյուն ու­նի հայ ժո­ղովր­դի ու հա­յոց պե­տա­կա­նու­թյան հա­մար, Ար­ցա­խը մի­այն ար­ցախ­ցի­նե­րի­նը չէ: Ուս­տի, բո­լորս մի­ա­սին պետք է լծվենք ար­ցա­խա­պահ­պան այս սուրբ ա­ռա­քե­լու­թյա­նը: Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան սի­րե­լի՛ հայ­րե­նա­կից­ներ, լուռ մի՛ գտնվեք, մաս դար­ձե՛ք Ար­ցա­խում սկսվող հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան շարժ­մա­նը, գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ ձեռ­նար­կեք Հա­յաս­տա­նի ժո­ղովր­դի ու իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի, Հա­յաս­տա­նում ներ­կա­յաց­ված մի­ջազ­գա­յին դե­րա­կա­տար­նե­րի առ­ջև Ար­ցա­խի ժո­ղովր­դին պա­տու­հա­սած ա­ղե­տի մա­սին բարձ­րա­ձայ­նե­լու և գործ­նա­կան քայ­լե­րի մղե­լու ուղ­ղու­թյամբ»:

Նման է, որ կրկնվում է 1988-ի պատ­մու­թյու­նը: Շար­ժում է սկսվում Ստե­փա­նա­կեր­տում, և հե­տո դրան մի­ա­նում է Ե­րև­ա­նը, իսկ հե­տո ակն­կալ­վում է սփյուռ­քի մի­ա­նա­լը: Ստաց­վում է «1988 թվա­կան 2.0» տար­բե­րակ: Որ­պես­զի այն հա­ջո­ղու­թյուն ու­նե­նա, կեն­սա­կա­նո­րեն անհ­րա­ժեշտ է, որ­պես­զի ա­ռաջ­նա­հերթ հե­ռաց­վի կա­պի­տու­լյանտն իր ամ­բողջ բո­լու­կով, զի նա ա­մե­նա­իս­կա­կան ադր­բե­ջա­նա­թուր­քա­կան կա­մա­կա­տար է: 1988-ի փետր­վա­րին Ար­ցա­խից փա­խել էր Բաք­վի կա­մա­կա­տար Կև­որ­կո­վը, իսկ հի­մա հարկ է նույն, բայց ա­վե­լի կոշտ ե­ղա­նա­կով լու­ծել Նի­կո­լի խուն­տա­յի հար­ցը: Ի դեպ, ե­թե 1980-ական­նե­րին Կև­որ­կովն իր մանկ­լա­վիկ­նե­րով ա­մեն ձև­ով խո­չըն­դո­տում էր Հա­յաս­տա­նին մի­ա­նա­լու ստո­րագ­րա­հա­վաք­նե­րին, ա­պա նույ­նը հի­մա ա­նում է ՔՊ-ն Հա­յաք­վե­ի հան­դեպ: Ար­դեն ֆի­զի­կա­կան հար­ձա­կում­ներ են ե­ղել Հա­յաք­վե­ի ակ­տի­վիստ­նե­րի դեմ Մար­տու­նի­ում ու Հրազ­դա­նում` նի­կո­լա­կան բան­դա­նե­րի կող­մից... Իսկ ըն­դա­մե­նը 5 տա­րի ա­ռաջ նույ­նիսկ ա­մե­նա­վատ ե­րա­զում հնա­րա­վոր չէր տես­նել, որ Հա­յաս­տա­նում ծե­ծեն Ար­ցա­խի հա­մար ստո­րագ­րու­թյուն հա­վա­քող­նե­րին...

ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱ­ԼԱ­ՋՅԱՆ