Տրոյական ձիե՞ր, օտարերկրա գործակալնե՞ր, թե՞ ՀԿ սեկտոր. Լիլիթ Գալստյան

Վրաստանի խորհրդարանում տեղի ունեցած ձեռնամարտ-բախմանը շատերը վերաբերվեցին որպես շարքային արկածախնդրության։ Շատերը համեմատություններ անցկացրին բռնության, ատելության խոսքի, մանիպուլյացիաների եւ ձեռնամարտի ավանդույթներով «հարուստ» մեր ներկա խորհրդարանի հետ։

Բայց, իրականում, Վրաստանի խորհրդարանում տեղի ունեցածը խորքային, լուրջ պատճառ ունի․ արժեքային եւ գաղափարական առճակատում է, ուր դիրքավորվել են ազգային պետականություն պաշտպանողները, երկրի թուլացող իմունիտետը կասեցնելու կողմնակիցները, ազգային շահերի եւ անվտանգության պաշտպանները, մյուս կողմում, ըստ էության, հակառակ թեւն է՝ հակառակ մտածողությունը, գունավոր կամ «Վարդերի հեղափոխության» առաջամարտիկներն ու շահառուները…

Առերեւույթ է միայն բախումը FARA/ Foreign Agent's Registration Act/-ի՝ «Օտարերկրյա գործակալների գրանցման մասին» օրենքի նախագծի շուրջ: Իրականում սա ազգային պետականությունը պահելու պայքար է, արեւելումի պայքար, աշխարհաքաղաքական նոր ճարտարապետության մեջ տեղավորվելու եւ ապագա ճշտելու պայքար։

Ըստ էության, այս նախագծով որպես օտարերկրյա գործակալներ պետք է ճանաչվեն եւ գրանցվեն դրսի՝ օտարերկրյա ծագում ունեցող հիմնադրամներից սնվող կազմակերպությունները՝ լրատվամիջոցներ, եւ հատկապես՝ ՀԿ-ները։ Պետությունը եւ հասարակությունը բավարար տեղեկատվություն պետք է ստանան սեփական երկրում նրանց գործունեության ոլորտներից, նպատակներից, շահառուներից, ֆինանսական միջոցների աղբյուրներից եւ ծախսերից։

Իմ խորին համոզմամբ՝ միանգամայն խելամիտ եւ համարժեք դիրքորոշում, որը բխում է ցանկացած երկրի անվտանգային, ռազմավարական շահերից։

Նախագծի դեմ արտահայտվողները, իսկ այսօր նաեւ փողոցային անհնազանդության ակցիաներ կազմակերպողները, մեղադրում են հեղինակներին, նրանց պիտակավորում Պուտինին ծառայելու մեջ։

Ռուսաստանն, իրականում, «Օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքն» ընդունել է դեռեւս 2012թվականին, իսկ 2022-ի դեկտեմբերից ուժի մեջ է մտել Օրենքի լրամշակված տարբերակը։

Սակայն FARA/ Foreign Agents Registration Act/-ի՝ «Օտարերկրյա գործակալների գրանցման մասին» օրենքի նախահայրն, ըստ էության, Ամերիկայի Միացյալ նահանգներն են։ ԱՄՆ-ը օրենքն ընդունել է դեռեւս 1938-ին, եւ նպատակը օտար աղբյուրներից սնվող անհատներին եւ իրավաբանական անձանց հասարակության եւ պետության առջեւ հաշվետու, նրանց գործունեությունը թափանցիկ եւ վերահսկելի դարձնելն է։

Որքան ուսումնասիրել եմ, օտարերկրա գործակալ ճանաչված անձինք եւ կազմակերպությունները հաշվետվության լուրջ ընթացակարգերով են անցնում, ինչը բնական է եւ հասկանալի։

Ազգային անվտանգության նպատակներով թելադրված՝ համապատասխան օրենքներ եւ կարգավորումներ ունեն Չինաստանը, Հնդկաստանը, Հունգարիան, Ավստրիան, Եգիպտոսը եւ մի շարք այլ երկրներ։

Քաղաքագիտական միջազգային գրականության մեջ դրսից սնվող ՀԿ- ներին հաճախ են «Տրոյակամ Ձիեր» անվանում։ Այս երեւույթը դրսեւորվել է հետխորհրդային մի շարք երկրներում՝ Ղրզստանում, Վրաստանում, Ուկրաինայում, Ռուսաստանում, Հայաստանում ամենուր ակնհայտ նույն օրակարգով, գունավոր հեղափոխությունների օազիսների, տրամադրությունների, ազդեցության գործակալների ցանցի ստեղծում։

Ի դեպ, տարիներ առաջ Սորոսի հիմնադրամի գործունեությունն արգելվեց Հունգարիայում (նրա ծննդավայր), Ավստրիայում, Ֆրանսիայում եւ մի շարք այլ երկրներում՝ ներառյալ ԱՄՆ-ն։ Վրաստանում հիմա հասկացել են…

Ցավոք, տարիներ շարունակ բնապահպանական, մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության, քաղաքացիական հասարակության հնչեղ քողի տակ Հայաստանում «գործող» ՀԿ սեկտորի մեծ մասը վարձկաններ էին, իրական գործակալներ, որոնք լռեցին եւ շարունակում են լռել մեր օրերում տեղի ունեցող ժողովրդավարության բռնաբարության, բնապահպանական աղետների, երկրում խորացող կոռուպցիայի, թե քաղաքական հալածանքների պարագայում։

Նրանց ներկայացուցիչների մի մասն ԱԺ-ում է, եւ շարունակում է լռել… սա շատ ակնհայտ է։

Ակնհայտ է, նաեւ, որ ազգային անվտանգության, երկրի կայունության, հանրային համերաշխության եւ մեր պետության հետագա կենսունակության շահը պահանջում է, որպեսզի մենք եւս լիարժեք վերահսկողության եւ թափանցիկության դաշտ բերենք օտար ֆինանսական աղբյուրներից սնվող կազմակերպություններին եւ ՀԿ-ներին։ Հասկականք, թե որքանով են դրանք ծառայում մեր պետության եւ ազգի շահին։

Մենք եւս, ինչպես եւ Վրաստանը, աշխարհաքաղաքական նոր ճարտարապետության մեջ տեղավորվելու, մեր ապագան ճշտելու օրհասական խնդրի առջեւ ենք կանգնած։ Ազգային պետականությունն ու ինքնությունը չկորցնելու այս ծանր պայքարում պարտավոր ենք գիտակցել եւ չեզոքացնել բոլոր սպառնալիքները։

Պատրաստ եմ այս խնդրի շուրջ քննարկումներ կազմակերպել, տեսակետներ լսել, համախոհաբար լուծումներ գտնել։ Քանի դեռ ուշ չէ…

Հ․Գ Երբեք չեմ նսեմացնում առհասարակ հասարակական կազմակերպությունների դերակատարությունը, բայց, միաժամանակ, ազգային, անվտանգությունն ու պետական շահը վեր են ամեն բանից։

ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր

ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Այս թեմայով Լարված իրավիճակ․ Սեմյոն Բաբայանի հարցը շփոթեցրեց Լևոն Զուրաբյանին Նիկոլը սեփականության իրավունքով անհատույց կարող է հանձնել Ադրբեջանին, բայց ոչ երբեք՝ Հայ առաքելական եկեղեցին 2025-ը՝ ճգնաժամի, ճակատային պայքարի եւ ներքաղաքական բեւեռացման տարի Կայացավ ՍԻՄ կուսակցության Ներկայացուցիչների խորհրդի տարեվերջյան նիստը «Իրավունք». «Փաշինյանը չուզեց, ուրեմն՝ վսյո, ոչ մեկի խոսքը չի անցնում»