Առաջիկա ընտրություններում, հազիվ թե, հաղթի Էրդողանը. Հակոբ Չաքրյան

«Իրավունքը» զրուցել է թուրքագետ ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆԻ հետ՝ Թուրքիայում վերջին օրերին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժի, հազարավոր զոհերի եւ տնտեսական անկման մասին։

- Թուրքիայում տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժ, կան հազարավոր զոհեր… Ի՞նչ կասեք այս մասին։ Արդյո՞ք ճիշտ է թշնամուն թուլացնելու համար հույսը դնել միայն բնական աղետների վրա։

- Այսօր երկրաշարժի երրորդ օրն է։ Մինչեւ հիմա մարդիկ նույնիսկ խմելու ջուր եւ հաց չունեն։ Մի քանի երեխա երկրաշարժից փրկվել են, սակայն մահացել են ցրտից։ Ամենաշատը տուժել է Անտիոքը, Ալեքսանդրիաթը եւ Հատայը։ Հատայի նահանգապետը ընդդիմադիր ժողովրդահանրապետական կուսակցության ներկայացուցիչ է։ Էրդողանը երբեմն նման կերպ վրեժխնդիր է լինում, եթե իր կուսակցությունից չէ տվյալ քաղաքի քաղաքապետը։ Կամ, օրինակ, երկու օր առաջ երեկոյան ընդդիմադիր կայանից Ադանայի քաղաքապետը ով եւս ընդդիմադիր է, կապ հաստատեց եւ ասաց, որ Ադանայի համար, որը 3 միլիոն բնակչություն ունի, ուղարկվել է փրկարարական ընդամենը 8 հոգանոց ջոկատ։ Այսինքն՝ ուղարկել է եւ չեն կարող բողոքել։ Իսկ ինչ վերաբերում է հույսը դնել աղետների վրա, դա արդեն ճղճիմ մտածողության արդյունք կարող է լինել։ Բնական աղետներին ապավինելու փոխարեն՝ իշխանությունը պետք է մտածի մեր երկրի մասին, մանավանդ այն դեպքում, երբ կա միջազգային աջակցություն։

- Տնտեսապես որքա՞ն կորուստ կկրի Թուրքիան՝ այս ամենի հետեւանքով:

- Թուրքիայի գանձարանը դափ-դատարկ է։ Պահեստային ֆոնդը մինուս 47 մլրդ դոլար է, ինչու մինուս, քանի որ այդ 47 մլրդի մի մասը Քաթարն է տվել, մի մասը՝ Սաուդյան Արաբիան, մի քիչ էլ ԱՄԷ-ն է տվել՝ փոխառության կարգով, որ մնա Թուրքիայի Կենտրոնական բանկում։ Խորը ճգնաժամի մեջ է Թուրքիան։ Կա գնաճ,  որը ընդհանուր առմամբ՝ կազմում է 220%։ Նույնիսկ մարդիկ ձեթը գնում են բաժակով, գումար չունենալու պատճառով։

- Պարոն Չաքրյան, այսինքն՝ կարելի՞ է ասել, որ Թուրքիայի տնտեսությունը թուլացե՞լ է։

- Թուրքիայի տնտեսությունը միշտ էլ թույլ է եղել, բայց հիմա խայտառակ վիճակ է։  Միջին խավ չկա, կան աղքատներ եւ հարուստներ։ Ինչքան աղքատ լինեն, այդքան տգետ կլինեն, Էրդողանն էլ երեւի ուզում է ցմահ մնալ։ Վերջին տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում Հանրապետական կուսակցությունը շահեց, խոշորագույն քաղաքներում՝  Ադանայում, Ստամբուլում, Անկարայում նաեւ Միջերկրականի ու Էգեյանի մյուս առափնյա քաղաքներում։ Բայց առաջիկա ընտրություններում, հազիվ թե, հաղթի Էրդողանը։ Դե ինքն էլ գիտի, որ տգետ մասսա է. 6 տարեկան աղջկան կնության են տալիս։

- Տնտեսական Թուրքիայի այս թուլացումը կանդրադառնա՞ այս կամ այն կերպ հարեւան երկրների վրա։

- Տնտեսապես կախում պետք է ունենա տվյալ երկիրը, որ անդրադառնա։ Թուրքիայից ո՞վ կախում ունի, որ անդրադառնա։ Օրինակ, Ռուսաստանի այս վիճակը Թուրքիայի վրա անդրադառնում է, քանի որ Արեւմուտքը պատժամիջոցներ է կիրառում եւ Ռուսաստանն այլեւս ակտիվ գործարքների մեջ չի կարող մտնել։

ԼԻԼԻԹ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

Այս թեմայով Ուկրաինայից Թուրքիա բեռներ տեղափոխող թուրքական նավը գրոհել է կամիկաձե անօդաչուն (Տեսանյութ) Երկրաշարժ Կասպից ծովում Ադրբեջանական բենզինի թաքնված ականները. Մեկնաբանում են տնտեսագետները Ոստիկանություն են տեղափոխվել Հակոբ Հակոբյանի՝ «Լեդի Հակոբի» ազգականները Ս. Հակոբ Մծբնա հայրապետի, Մարուգե ճգնավորի և Մելիտոս եպիսկոպոսի հիշատակության օրն է