Թատրոնի շինարարությունը, այսպես թե այնպես, մի օր կավարտվի, շատ ավելի կարեւոր է՝ մեր երկրի վիճակը կարգավորվի. ԺԻՐԱՅՐ ԴԱԴԱՍՅԱՆ

«Իրավունքը» զրուցել է Երեւանի մնջախաղի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ ԺԻՐԱՅՐ ԴԱԴԱՍՅԱՆԻ հետ:

— Երեւանի մնջախաղի պետական թատրոնում ի՞նչ նոր ներկայացումներով եք հանդես գալիս:

— Նոյեմբերին նոր ներկայացման պրեմիերա ունեցանք, կոչվում է «Բալանս», որը բեմադրել էին մեր թատրոնի դերասանուհիներ` Նաիրա Եդիգարյանն ու Շուշան Սարգսյանը, եւ իրենք էլ խաղում էին: Բավականին անսովոր, հետաքրքիր ներկայացում էր, որտեղ խոսվում էր հոգեւոր, ֆիզիկական հավասարակշռության մասին: Բացի դրանից, ընթացքի մեջ է մի նոր աշխատանք, որի հանձնումը փորձում ենք անել՝ մինչեւ տարեվերջ: Հետո կորոշենք, թե որտեղ պետք է խաղանք, որովհետեւ նոյեմբերի 30-ին Պատանի հանդիսատեսի թատրոնում եղավ մեր վերջին ներկայացումը: Դա մանկական ներկայացում էր եւ կոչվում է «Ալիսի երազում»: Ի դեպ, այդ ներկայացումն այս տարի ճանաչվեց լավագույն մանկական ներկայացում, ստացավ «Արտավազդ» մրցանակ: Հիմա պետք է որոշենք, թե որտեղ մեր ցուցադրությունները կազմակերպենք, որովհետեւ, ըստ էության, դեկտեմբեր ամսին դեռեւս Պատանի հանդիսատեսի թատրոնում կխաղան Նոր տարվա ներկայացումները, իսկ 2024թ. հունվարից շինարարություն է սկսվելու, եւ շենքում հնարավոր չի լինելու ներկայացումներ խաղալ:

— Ի՞նչ եք մտադիր անել, որտե՞ղ եք խաղալու ներկայացումները:

— Մենք որոշել ենք տեղափոխել մեր տարածքը, որտեղ արդեն 5-րդ տարին է` շինարարություն է գնում: Այն դեռ չի ավարտվել, բայց ավարտված է ադմինիստրատիվ հատվածը: Այսինքն` որպես բազա, կարող ենք տեղափոխել մեր իրերը, դեկորները, կոստյումները՝ այն, ինչը թատրոնինն է: Եվ մեր փորձասենյակում կարող ենք կազմակերպել ընթացիկ աշխատանքները, իսկ խաղալու համար պետք է արդեն փորձենք տարբեր հարթակներ փնտրել: Դեկտեմբեր ամսվա համար արդեն պայմանավորվել ենք եւ խաղալու ենք Ստանիսլավսկու անվան ռուսական դրամատիկական թատրոնի փոքր դահլիճում՝ մեր փոքր ֆորմատի ներկայացումները ցուցադրելու համար: Այսպիսով՝ դեկտեմբերի մեր ցուցադրություններն այնտեղ կշարունակվեն, իսկ հունվարից արդեն կորոշենք, թե ինչպես ենք առաջ շարժվում:

— Ինչո՞ւ հինգ տարի չեն կարողանում ավարտին հասցնել թատրոնի շինարարությունը:

— Հասկանալի է, որ, ըստ էության, այդ հինգ տարիները դժվար տարիներ էին: Անընդհատ պրոբլեմներ կային, բայց ամեն անգամ հավաստիացնում են, որ դեռ ընթացքի մեջ է: Իհարկե, այստեղ մի խնդիր էլ կա` շենքը համարվում է պատմամշակութային հուշարձան: Եվ այնտեղ շատ զգուշորեն պետք է վերականգնվի իր վերջնական տեսքն այդ ռեկոնստրուկցիայի արդյունքում, որովհետեւ ամրակայում է արվում: Հատկապես ինձ համար շատ կարեւոր էր այդ ամրակայումը, որովհետեւ հանդիսատես պետք է գա ու գնա: Իսկ դա հին շենք է, եւ շատ կարեւոր էր, որպեսզի այն անվտանգության համար ամուր լինի: Այդ իմաստով հասկանալի է: Բայց առհասարակ մի քիչ երկար ձգվեց... Համենայն դեպս, մինչեւ տարեվերջ ինչ-որ մի փուլ կավարտվի, գոնե տանիքը կծածկեն: Ու հետո արդեն ներսի աշխատաքները կշարունակվեն:

— Մյուս տարի Երեւանի մնջախաղի պետական թատրոնի 50-ամյակն է: Գոնե այդ հոբելյանական տարում կավարտե՞ն շինարարությունը:

— Այո, մյուս տարի մեր թատրնի 50-ամյակն է: Ես մեծ հույսեր ունեի, որ գոնե այդ ժամանակ կտեղափոխվենք, բայց, ցավոք, կարծես թե, անհնար կլինի թատրոնը բացելը: Նորոգումից հետո նախ անհրաժեշտ կլինի կահավորել, լուսաձայնային տեխնիկա ունենալ: Այդ ամենը նշանակում է նորից հատկացում, նորից տենդերներ, նորից սպասել… Իսկ այդ ամբողջ պրոցեսը բավականին ժամանակատար է: Շատ հույսեր չունեմ, որ մյուս տարի կավարտվի: Չնայած ո՞վ գիտի… Լավ կլիներ, որ գոնե մեր 50-ամյակին կարողանայինք բացել թատրոնը:

— Թատրոնի 50-ամյակին նվիրված ի՞նչ նոր ծրագրեր ունեք:

— Մեր թատրնի 50-ամյակին նվիրված միջոցառումների նոր ծրագիր ենք առաջարկել ԿԳՄՍ նախարարությանը: Հույս ունեմ, որ կաջակցեն եւ կիրականացնենք: Այդ ծրագրերի թվում է նաեւ Ծաղկաձորի Լեոնիդ Ենգիբարյանի անվան մնջախաղի միջազգային փառատոնի վերականգնումը: Բայց չգիտեմ, թե դա ինչպես կարձագանքվի: Բացի դրանից, նախատեսվում են նոր ներկայացումներ: Մյուս տարի Փարաջանովի 100-ամյակն է, մեր 50-ամյակն է: Նաեւ նախատեսվում է համատեղ Փարաջանովի թանգարանի հետ մի ծրագիր իրականացնել: Այդ հայտն էլ եմ ներկայացրել ԿԳՄՍ նախարարություն, դեռեւս արձագանք չունեմ: Այսինքն` ծրագրեր շատ կան՝ կապված 50-ամյակի հետ, որի համար իհարկե, նաեւ աջակցություն է հարկավոր, որը եւ ակնկալում ենք:

— Դեկտեմբերին հյուրախաղեր լինելո՞ւ են:

— Հյուրախաղեր չեն լինի, բայց, ըստ էության, երբ մենք արդեն սկսենք հարթակների որոնումները նաեւ ակտիվացնելու ենք մարզերում, մեր մյուս քաղաքներում ցուցադրությունները: Դա էլ մի հետաքրքիր հնարավորութուն է ստեղծում, խթան է դառնում, որպեսզի գնանք նաեւ մարզերի թատրոններում ցուցադրություններ անենք: Այս ընթացքում ցուցադրություններ եղան Արտաշատում: Նոյեմբերի 1-ից մինչեւ 7-ն այնտեղ անցկացվեց Հանրապետական թատերական փառատոն՝ նվիրված Արտաշատի Ամո Խարազյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի՝ պետական կարգավիճակ ստանալու 90 եւ շենքի կառուցման 80-ամյակներին: Ամռանը ցուցադրություն ունեցանք Զվարթնոցի տաճարի տարածքում՝ Եվրոպական ժառանգության օրերի շրջանակներում: Նաեւ նախագծեր ենք անում Հայաստանից դուրս:

— Ամանորյա ներկայացումներ կլինե՞ն:

— Դրա համար տարածք է պետք, որպեսզի ցուցադրվի: Ոչ մեկը Նոր տարվա նախաշեմին իր տարածքը չի տա, քանի որ իրենք էլ են այդ ներկայացումներն անում: Մենք երբեք չենք արել ամանորյա ներկայացումներ՝ միայն այն պատճառով, որ չենք ունեցել մեր տանիքը, մեր տարածքը: Երբ թատրոնը պատրաստ լինի, նոր արդեն կունենանք մեր ամանորյա մանկական ներկայացումները:

— Թատրոնի վերանորոգումը 5տարի է` ավարտին չեն հասցնում, բայց Դուք չեք ընկճվում ու լավատեսորեն եք տրամադրված…

— Ես լավատես եմ այն առումով, որ, այնուամենայնիվ, այդ շինարարությունը եթե սկսվել է, այդքան ծավալի աշխատանք կատարված է, ուրեմն՝ պետք է մի օր ավարտվի: Շատ չեմ շտապեցնում՝ մտածելով, որ ավելի լավ է դանդաղ, բայց որակով աշխատեն: Միշտ շինարարների հետ խոսում ենք այդ թեմայով: Այն ծավալի աշխատանքը, որն արդեն կատարված է, բավականին որակով է արված: Մնացածը կուզենայի, որ նույն ձեւով շարունակվի: Իհարկե, շտապում ես, ուզում ես, որ շուտ ավարտվի: Այնքան ծրագրեր կար, բայց դե ինչ արած, հիմա այս վիճակում ենք: Մեր վիճակը առաջնային չէ, երկրի վիճակը շատ ավելի բարդ է: Թատրոնի շինարարությունը, այսպես թե այնպես, մի օր կավարտվի, շատ ավելի կարեւոր է, որ մեր երկրի վիճակը կարգավորվի:

— Այսքան չարության մեջ այդքան դրական էներգիա Ձեզ որտեղի՞ց:

— Ես այս ընթացքում ամբողջովին վերափոխեցի իմ մոտեցումները: Հիմա նաեւ շատ եմ աշխատում Երեւանի թատրոնի եւ կինոյի պետական ինստիտուտում, որովհետեւ ղեկավարում եմ դերասանի վարպետության եւ ռեժիսուրայի ամբիոնը: Ամեն օր շատ եմ շփվում ուսանողների հետ: Պետք է ասեմ, որ այդ լավատեսությունը ստանում եմ նաեւ իրենցից: Եվ դա միակ բանն է, որն այս իրավիճակը բալանսի է բերում:

— Ձեր դրական լիցքերը նաեւ ինձ փոխանցվեցին…

— Շատ ուրախ եմ: Մեր մասնագիտությունն այնպիսին է, որ միշտ պետք է փորձել իրավիճակին տարբեր կողմերից նայել ու փորձել բալանսը, այնուամենայնիվ, պահպանել, որովհետեւ հիմա իմ կենտրոնացումն ավելի շատ երիտասարդների վրա է ուղղված՝ այն պատճառով, որովհետեւ կարծում եմ՝ այսպես թե այնպես այս խոչընդոտները, դժվարությունները կհաղթահարվեն: Ու երբ գան լավ ժամանակներ, մեզ լավ մասնագետներ են պետք լինելու: Հենց դրա համար հիմա է պետք պատրաստել այդ մասնագետներին, որ այդ ժամանակ իրենք արդեն սկսեն գործել: Եվ հատկապես այս պարագայում շատ եմ կարեւորում իմ մանկավարժական գործունեությունը:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով «60-ամյակս հետաքրքիր ձեւով նշեցին թատրոնում». ԺԻՐԱՅՐ ԴԱԴԱՍՅԱՆ ՌԴ դպրոցներում պարտադիր է դառնում թատերական խմբակներ ունենալը, ՀՀ-ում` թատրոն են փակում Չեմ զգում, որ 90 տարեկան եմ՝ լիքն է հոգիս եւ միտքս աշխատում է. կյանքից հեռացել է Ռուբեն Մարուխյանը Փրկենք Ծաղկաձորը. մտավորականներն ահազանգում են ԱԺԲ-ականներին զոհվածների ծնողները թույլ չտվեցին միանալ իրենց ակցիային