Ի՞նչ են անելու եմ անզեն դիտորդները… տխուր երգե՞ր են երգելու, պարելո՞ւ են. Վրթանեսյան

Հայոց բանակի հիմնադրման օրվան ընդառաջ «Իրավունք TV»-ի տաղավարում զրուցել ենք ռազմական փորձագետ ԿԱՐԵՆ ՎՐԹԱՆԵՍՅԱՆԻ հետ:

«ՓԱՇԻՆՅԱՆԸ ՀԵՏԵՎՈՂԱԿԱՆՈՐԵՆ ՔԱՆԴՈՒՄ Է ԱՐՑԱԽԻ ԴԻՄԱԴՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ»

— Առ այսօր տարբեր վարկածներ են ներկայացվում Գեղարքունիքի Ազատ համայնքում տեղակայված զորանոցի հրդեհի վերաբերյալ, ինչի հետեւանքով ողջակիզվեցին 15 զինծառայող: Սակայն, որքան նոր մանրամասներ են հայտնի դառնում, այնքան ավելի իրարամերժ են դառնում այն հայտարարությունները, որոնք եղել են մինչեւ այսօր: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Այսօր արդեն 8-րդ օրն է այդ ողբերգության, եւ եթե նկատել եք, հենց առաջին ժամերից, ինչ հայտնի դարձավ տեղի ունեցածի մասին, անընդհատ ինչ-որ վարկածներ են քննարկվում դաշտում: Մարդիկ սկսել են զբաղվել սիրողական հետաքննական աշխատանքով: Կարծես սերիալ լինի, ամեն օր ինչ-որ նոր սերիա կա, նոր սյուժեներ են ներկայացվում, նոր վարկածներ, նոր մեղավորներ… Ու նաեւ կան իշխանական օղակներից դաշտ նետվող իրար հաճախ հակասող վարկածներ: Ինչպես հիշում եք, առաջին «գեղարվեստական» վարկածը պատմեց Նիկոլ Փաշինյանը: Իմ կարծիքով` այս ամենն այդքան էլ էական չէ, որովհետեւ սա նետվում է դաշտ, որպեսզի մարդկանց ուշադրությունը շեղեն: Գուցե շատ հետաքրքիր դետալներ կան քննարկելու, ինչպես մարդիկ դետեկտիվ սերիալ են նայում, բայց կարեւոր հարցը, որ պետք է տրվի, այն է, թե ինչու եղավ այս ողբերգությունը: Տեղի ունեցածը ոչ թե դժբախտ պատահար էր, այլ` օրիաչափ ողբերգություն, որը կանխատեսելի էր: Այս մասին բազմիցս խոսել ենք, սա առաջին դեպքը չէ, այս վիճակում զինվորներն ապրում են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո: Այն ժամանակ, երբ պատասխանատուները ճոխ հարսանիքներ են անում, մեքենաներ են գնում` քաղաքում իրենց սպասարկելու համար, զինվորների ծնողները վառարան, բահ ու վրան են ստիպված ուղարկել իրենց երեխաներին: Հիմնական հարցերն այն են, թե ինչպե՞ս հասանք այս վիճակին, արդյոք նման միջադեպեր էլ չեն լինելու ապագայում, հնարավո՞ր է բացառել: Աշխարհի ցանկացած բանակում կարող են միջադեպեր, դժբախտ պատահարներ լինել, բայց այս դեպքում` Հայաստանի բանակն անընդհատ ու հետեւողական ձեւով կազմալուծում են: Պատերազմից հետո առաջին խնդիրը պետք է լիներ միանգանից բանակը վերականգնելը, որովհետեւ բանակի առկայությամբ մենք կարող ենք մեր ինքնիշխանությունը պաշտպանել: Բայց Նիկոլ Փաշինյանն ու իր թիմը, դրոշները թափ տալով, «ինքնիշխանություն» գոռալով, իրենց ասած` 29 հազար 800 քառ.կմ-ն ու Արցախը պաշտպանելու բոլոր մեխանիզմները քանդեցին: Հետեւապես, բացարձակապես զարմանալի չէ, որ այսպիսի միջադեպեր են լինում: Մինչեւ 2018 թվականը երբեք այսպիսի «բարդակ» չի եղել բանակում: Նույնիսկ 90-ականների ծանր շրջանում այսպիսի անպատասխանատվություն չկար:

— Տեղի ունեցած ողբերգությունը ստիպեց լուսանցքում թողնել  47 օր շարունակ շրջափակման մեջ գտնվող Արցախի խնդիրը: Շատ փորձագետներ ընդգծում են, որ եթե չկան բանակցություններ, ապաշրջափակում կարող է լինել միայն ռազմական ճանապարհով: Դեռ ինչքա՞ն կարող է ձգվել այս վիճակը` որքա՞ն կների արցախցիների դիմադրողականությունը:

— Իսկ ինչքա՞ն է ներում արցախցիների դիմադրողականությունը: Հարյուր հազար մարդ չեն կարող առանց սնունդի ապրել: Նիկոլ Փաշինյանն այսօր հետեւողական կերպով քանդում է Արցախի դիմադրողականությունն ու ձեռքերը լվացել է այս ամենից: Նույնիսկ իր հայտարարած այդ հիմար ու ահավոր վտանգավոր կոնցեպտով, թե` մենք 29 հազար 800 քառ.կմ-ի համար ենք պատասխանատու, իրականում, ինչպես տեսնում ենք, այդքանի համար էլ պատասխանատու չէ: Թշնամին արդեն մեր տարածքում է, հարյուրավոր քառ.կմ-եր է զավթել, ու իրենք ոչինչ չեն անում: Երբ Արցախը հայաթափում ես, ադրբեջանական ամբողջ զորքը, որն Արցախով էր զբաղված, գալիս է Հայաստանի սահմանների մոտ: Ադրբեջանցիների սեպտեմբերյան արկածախնդրությունը հենց այդ զորամասերի ուժերով են արվել: Դե հիմա պատկերացրեք, որ այդ բոլոր զորամասերն Արցախից հանվում են ու տեղակայվում Հայաստանի երկայնքով: Կարողանալո՞ւ են Սյունիքը, Սեւանա լճի ափը պահել` առանց Արցախի: Նիկոլ Փաշինյանն այսօր Հայաստանում սպասարկում է Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի շահերը: Չգիտեմ` գործարք է, թե` ուղղակի շահերի համընկնում կամ իրար աչքերի մեջ նայելով հասկանում են, ով ինչ հայտարարություն պետք է անի, բայց հետեւողական ձեւով գործ ունենք հայկական պետականության ոչնչացման հետ: Եվ ամենազավեշտալին այն է, որ վերջերս հենց իրենք օրենք են բերել Ազգային ժողով ու անունը դրել են` ինքնիշխանությունից հրաժարվելու համար ինչ-որ պատիժներ: Մինչդեռ այդ ինքնիշխանությունից հրաժարումը մենք ամեն օր տեսնում ենք` ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունների: Հանձնում է Հայաստանից տարածք ու ասում, թե Ադրբեջանի տարածքն էր: Այդպես հանձնվեց Գորիս-Կապան ճանապարհը, այն բարձունքները, որոնք պահում էին Սյունիքի անվտանգությունը: Թշնամին առաջ է գալիս, սահմանազատում-սահմանագծում չի իրականացվել, այդ ինչպե՞ս է Նիկոլ Փաշինյանը որոշում, որ դրանք Ադրբեջանի տարածք են:

«ԻՆՔՆԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՀՐԱԺԱՐՎԵԼԸ ՊՈԶՈՎ-ՊՈՉՈՎ ՉԻ ԼԻՆՈՒՄ, ԱՅՍՊԵՍ Է ԼԻՆՈՒՄ»

—  Հայաստանում երկու տարով քաղաքացիական դիտորդական առաքելություն ծավալելու վերաբերյալ Եվրամիությունը որոշում է կայացրել: Այս մասին նշված էր նաեւ Բերձորի միջանցքի շրջափակման վերաբերյալ ընդունված ԵԽ բանաձեւում: Ի՞նչ է սա իրենից ենթադրում:

— Նախ եվրոպական դիտորդները չունեն որեւէ մանդատ` մտնելու այս տարածք, բայց, չգիտես ինչու, անգամ պետական, պաշտոնական լրատվական գործակալության հրապարակմամբ` ասվում է, թե իրենք մանդատ ունեն Հայաստանի ամբողջ տարածքում դիտորդական ինչ-որ առաքելություն իրականացնելու: Ի՞նչ է սա նշանակում, ո՞րն է իմաստը Հայաստանի ամբողջ տարածքում դիտորդական առաքելություն իրականացնելու, եթե խնդիրը Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհին է կամ Բերձորի միջանցքում: Եվ, ի վերջո, ի՞նչ են անելու անզեն քաղաքացիական դիտորդներն Ադրբեջանի որեւէ ագրեսիա կանխելու համար, տխուր երգե՞ր են երգելու, պարելո՞ւ են: Իրենք այստեղ, ըստ էության, ստացվում է, որ Եվրոպական միության հետախուզական ինչ-որ կառույց են լինելու, որովհետեւ բերում են նրանց Հայաստան ու ասում, թե որտեղ ուզում եք, կարող եք գնալ: Հայաստանի ամբողջ տարածքում դիտորդական առաքելություն իրականացնելը չի կարող այլ կերպ մեկնաբանվել: Ու սա էլ այն օրինակն է, որ ինքնիշխանության կորստի հետ գործ ունենք: Ինքնիշխանությունից հրաժարվելը պոզով-պոչով չի լինում, այսպես է լինում:

— Փաստորեն, նաեւ ռազմավարական գործընկերների՞ց են մտադիր հրաժարվել, որ չեղարկում են Հայաստանում կայանալիք ՀԱՊԿ զորավարժություններին ու ամենաբարձր մակարդակով` Բերձորի շրջափակման հետ կապված բոլոր սլաքներն ուղղում ռուսների կողմը:

— Նիկոլ Փաշինյանն անընդհատ փորձում է Հայաստանը տանել Ռուսաստանի հետ բախման: Կրկնեմ արդեն որերորդ անգամ` Նիկոլ Փաշինյանը սպասարկում է Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի շահերը Հայաստանում:

«ԻՆՉ-ՈՐ ԽԱՄԱՃԻԿ ԲՌՆԱՊԵՏ ԻՄ ԵՐԿԻՐՆ ՕԿՈՒՊԱՑՐԵԼ ՈՒ ՀԱՆՁՆՈՒՄ Է ԹՇՆԱՄԻՆԵՐԻՆ»

— Թուրքիան 8 երկրի մասնակցությամբ զորավարժություններ է իրականացնում, իրավիճակը լարվում է տարածաշրջանում ու աշխարհում: Ձեր գնահատմամբ` նորից հանգելու ենք պատերազմի՞:

— Պատերազմի վտանգը կա եւ օրեցօր ուժեղանալու է, քանի դեռ Հայաստանում ունենք իշխանություն, որը թշնամու շահերն է սպասարկում, իսկ բանակը թուլանում է եւ քանդվում: Բանակում պաշտոնանկություններ են արվում, այստեղից-այնտեղից զինվորականների են տանում ու բերում, ամիսներով պաշտոնները չեն լրացվում, սպաներին անընդհատ քրեական գործերով քրքրում են, մարդիկ, ովքեր 20-30 տարի ծառայած սպա են, ստիպված աշխատանքից դուրս են գալիս, արդյունքում չեն մնալու կադրային մասնագետներ: Այսքանից հետո` վերջում էլ հայտարարելու են, թե ոչ ոք չի ուզում բանակում ծառայել, ինչպես ասում էին, թե մեզ զենք չեն վաճառում: Բա ժամանակին առնեիք այդ զենքը, երբ այն կար, սպասում էիք, որ Ուկրաինայում պատերազմը սկսվի, նոր որոշեիք զենք գնել: Չէ որ կանխատեսելի էր այդ պատերազմը: Այդ պատերազմից մի տարի առաջ եմ գրել, որ պատերազմ է հասունանում, պետք է պատրաստվել դրան` հաշվի առնելով, որ ռուս խաղաղապահների վրա ենք շատ մեծ հույս դրել:

— Ու հիմա էլ իշխանական տարբեր լծակներով դժգոհություն են գեներացնում ռուս խաղաղապահների դեմ…

— Առաջին օրվանից եմ ասել, որ չի կարելի միայն ռուս խաղաղապահների վրա հույս դնել: Ռուսական խաղաղապահ կոնտիգենտը բերվեց այն ժամանակ, երբ Արցախում դեռ 20 հազարանոց բանակ կար: Ըստ փաստաթղթերի, սպասարկող անձնակազմով հանդերձ, խաղաղապահները, ենթադրենք, մոտ 3 հազար հոգի են: Ինչպե՞ս կարելի էր Արցախի 20 հազարանոց բանակը երկու անգամ կրճատել ու ասել` թող այդ 3 հազար հոգին պահեն: Էլ չասենք, թե ինչպես է շրջափակումն անդրադառնում պաշտպանության բանակի վրա: Մի՞թե չեն հասկանում, որ 3 հազար հոգին չեն կարող 20 հազարանոց բանակի խնդիր լուծել: Այդ 2,5-3 հազար հոգին բերվել են այն հաշվարկով, որ Արցախում կա պաշտպանության բանակ, այլ ոչ թե, որ բանակը քանդես ու ասես` լուծեք իմ խնդիրները, եթե չեք լուծում, ուրեմն` վատն եք: Այս աբսուրդ վիճակը հնարավոր է միայն այն դեպքում, եթե Նիկոլ Փաշինյանը սպասարկում է Ադրբեջանի ու Թուրքիայի շահերը, այլ տրամաբանություն չկա: Նա բռնապետություն է կառուցել Հայաստանում, որովհետեւ հնարավոր չէ բռնապետ չլինելով` այս վիճակով երկիրը պահել: Միայն բռնապետությամբ կարող ես մարդկանց վախեցնելով լռեցնել: Ու սա հասկանալով` այսօր հազարներով արտագաղթում են երկրից:

— Նախորդ տարի ամեն ինչ արվեց, որ Հայոց բանակի հիմնադրման օրը չնշվի, իսկ այս տարի ի՞նչ տրամադրությամբ ենք փորձելու նշել:

— Ճիշտն ասած, 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից ոչ մի տոն էլ չեմ նշում: Չունեմ ոչ մի նշելու բան, քանի դեռ ինչ-որ խամաճիկ բռնապետ իմ երկիրն օկուպացրել է ու հանձնում է թշնամիներին: 

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Հ.Գ.- Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտե՛ք տեսանյութում.

Այս թեմայով Նիկոլին հեռացնելուց հետո՝ մեր ազգը դառնալու է աշխարհի ասիչը. Կարեն Սողոմոնյան Ակնհայտ է, որ Արեւմուտքը հոգնել է այս ամենից. Մհեր Հակոբյան Կոնֆլիկտն այսօր Տավուշի սահմանում Նիկոլ Փաշինյանի եւ հայերի միջեւ է. Կարեն Վրթանեսյան Շատ կարեւոր է, որ Սամվելը տեսանելի զանգվածային հանրային աջակցություն ստանա. Վրթանեսյան Օսկարակիր կոմպոզիտոր Էնիո Մորիկոնեի որդին Երեւանում կներկայացնի հոր հեղինակային ծրագիրը