Եթե հրաման չկա, որ մեր գորգերը ցուցադրվեն, ուրեմն՝ անլուրջ խոսակցություններ են. Վարդան Ասծատրյան

«Իրավունքը» զրուցել է Շուշիի գորգերի թանգարանի տնօրեն ՎԱՐԴԱՆ ԱՍԾԱՏՐՅԱՆԻ հետ:

— Ի՞նչ ընթացք ստացավ Շուշիից Երեւան բերված գորգերի ճակատագիրը: Մեզ հետ զրույցում ասել էիք, որ սեպտեմբերին լինելու է ցուցադրություն, բայց այդպես էլ չեղավ:

— ԿԳՄՍ նախարարությունում  քննարկումները  երբ սկսվեցին, ասացին, որ մեր գորգերին տեղ են տալու: Սկզբից ասացին ԱԳՆ-ի նախկին շենքում տարածք կտան, հետո երկու ամսից զանգեցին, ասացին չի ստացվում  այն պատճառով, որ մասնավորի շենք է: Այնուհետեւ ասացին, որ Հայաստանի պատմության թանգարանում տեղ կտան, կլինի ցուցահանդես: Ու էլի գնացինք Պատմության թանգարան, որտեղ բավականին լավ տեղ կար: Բայց այնտեղ վերանորոգում էր գնում, եւ մեզ ասացին, որ կավարտվի հունիս-հուլիս ամիսներին, հետո էլ ասացին՝ սեպտեմբերին: Հետաքրքիրն այն է, որ Հայաստանի պատմության թանգարանի տնօրենն ինձ ասաց, որ մեր գորգերն այստեղ հինգ-վեց ամսով պետք է ցուցադրվեն: Անունը պետք է դնենք Արցախյան գորգերի ցուցադրություն, որ իրենց թանգարանի գորգերն էլ հետը ցուցադրվեն: Ես իրեն ասացի` այդ տեղը, որ ձեզ մոտ տալիս են, Շուշիի գորգերի թանգարանի՞ն են տալիս, նաեւ զանգեցի ԿԳՄՍ փոխնախարար Ալֆրեդ Քոչարյանին, հարցրի` որոշումն ինչպե՞ս է կայացվել: Նա ասում է, թե այդ տեղը ձեր համար է: Հայաստանի պատմության թանգարանի տնօրեն Դավիթ Պողոսյանին ասում եմ` Դավիթ ջան, դուք ինձ այդպես եք ասում, հո ես չեմ ուզեցել գալ ձեզ մոտ, ինձ ձեր վերադասն է ասել, որ ձեր թանգարանում Շուշիի գորգերը պետք է ցուցադրվեն: Ու ինձ այնտեղից ասել են, որ սա մեր թանգարանի համար է լինելու: Դավիթ Պողոսյանն էլ ասաց, որ չի կարող երկու թանգարան մեկ թանգարանում լինի: Ասում եմ` ես համաձայն եմ, որ չի կարող այդպես լինել, բայց սա արտառոց վիճակ է: Մեր թանգարանի բնօրրանը չկա: Եթե Շուշին լիներ, այո` դուք ճիշտ եք: Այդ պատճառով էլ այդպիսի իրավիճակում ենք: Սա էլ հայ ժողովրդի պատմամշակութային ժառանգությունն է, եւ պետք է այդ հարցը լուծվի: Օրենքի պահանջ է:

— Ինչպե՞ս արձագանքեցին Հայաստանի պատմության թանգարանում Ձեր այս դիտարկումներին:

— Երբ իմ բացատրությունները լսեց, Դավիթն ասաց` եթե ուզում եք ճիշտն իմանաք, մենք հրաման էլ չենք ստացել, որ ձեր գորգերը պետք է ցուցադրվեն մեր թանգարանում: Փաստորեն, եթե այդ հարցն ուզեին լուծել, պետք է իրեն հրաման տային ԿԳՄՍ-ից, որ այսինչ հրամանի համաձայն՝ Շուշիի գորգերի թանգարանը պետք է ցուցադրվի Հայաստանի պատմության թանգարանում: Այսինքն` բերում են հասցնում մի վիճակի, որ ես մերժեմ, ասեմ` ինչպե՞ս կարող է Հայաստանի պատմության թանգարանի գորգերը Շուշիի գորգերի թանգարանի հետ միասին ցուցադրվեն: Չէ՞որ մեր մոտեցումները լրիվ ուրիշ են: Մեր գորգերի ատրիբուցիան հստակ է: Պատմության թանգարանինն էլ էլի հայկական գորգեր են, բայց ատրիբուցիա չունեն` հստակ չգիտեն, որ տվյալ գորգը որ գյուղից է եւ այլն: Եվ հետո մեր թանգարանի մոտեցումներն  են տարբեր: Մեր թանգարանինն ուրիշ է, իրենցը՝ ուրիշ: Մի քիչ ճիշտ չի լինի: Մեր գորգերի մասին մե՞նք ենք պատմելու, իրենց գորգերի մասին իրե՞նք են պատմելու: Ինչպե՞ս են պատկերացնում: Այս ամենը բերեց նրան, որ ես չհամաձայնեմ, ու ինձ ոչ կառուցողական լույսի մեջ ցույց տան: Ու հենց այդպես էլ եղավ: Սեպտեմբերին, երբ զանգեցի թանգարանների վարչության պետ Աստղիկ Մարաբյանին, ասացի` Աստղիկ ջան, հիմա մեր գորգերի ցուցադրությունը սեպտեմբերին լինելո՞ւ է: Նա միանգամից ասաց` դե դուք չեք ուզել: Ասացի՝ ես այդպես էլ պատկերացրել եմ, որ դուք շատ սիրուն այդ ամենը ձեւավորել եք, որ այդպես լինի: Ես չեմ ուզում այդքան մեղադրանքներ հնչեցնել, բայց, ընդհանուր առմամբ, մի պարզ բան կա՝ եթե մի հարց ուզում ես լուծել, լուծում ես: Եթե չես ուզում լուծել, դու ինչ-որ թատրոն ես ստեղծում, պատճառներ ես գտնում, ինչ-որ բաներ ես անում, որ չստացվի այդ հարցի լուծումը: Ինչպե՞ս կարող է ես չուզենամ, որ այդ գորգերը Հայաստանի պատմության թանգարանում ցուցադրվեն: Եթե հրամանը լիներ, Պատմության թանգարանի տնօրենը լրիվ ուրիշ կերպ իրեն կդրսեւորեր: Եթե հրաման չկա, որպեսզի մեր գորգերը ցուցադրվեն, ուրեմն՝ անլուրջ խոսակցություններ են: Հարցի լուծման մոտեցումից արդեն իսկ երեւում է, որ այդ հարցը չեն ուզում լուծել: Ուզում են այնպես անեն, որպեսզի ինձ ներկայացնեն ոչ կառուցողական: Պատճառաբանեն, թե ինչ ասում ենք, այդ մարդը չի ուզում:

— Պարոն Ասծատրյան, այսքանից հետո հարցի վերջնական լուծման ակնկալիք դեռ ունե՞ք:

— Մշակույթի ոլորտում պետական քաղաքականությունը վերապահված է ԿԳՄՍ նախարարությանը, եւ հույսս դեռ չեմ կորցնում ու սպասում եմ համապատասխան որոշման, որպեսզի, ի վերջո, Շուշիի գորգերն ունենան հնարավորություն ներկայանալու աշխարհին:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով ՀՐԱՏԱՊ. Ապրիլի 25-ը պետք է լինի բեկումնային օր, լուսաբացը պետք է սկսվի համազգային շարժմամբ. Վարդան Ղուկասյան Իշխող թեւը ամեն ինչ անում է նեղացնելու ընդդիմադիրների օղակը. անկախ ավագանիներին դուրս են թողել հանձնաժողովներից Ժամը՝ 09:00-ին բոլորս հավաքվում ենք Օպերայի մոտ. Վարդան Ղուկասյանի հրատապ հայտարարությունը Ես քեզի կու գամ. պատգամ՝  ուղղված Հայաստանից դուրս ապրող բոլոր հայերին Հայ երկրաբանների մի քանի սերունդ անուրանալի ավանդ է ունեցել․ այսօր Երկրաբանի մասնագիտական տոնն է