Ալիեւը չի անցնի կոշտ հակառուսական դաշտ

­Հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան ներ­կա զար­գա­ցում­նե­րին (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=281829&l=am) կա­րե­լի է նաեւ այս կող­մից նա­յել: Ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րը, ո­րոնք վեր­ջին օ­րե­րին ծա­վալ­վում են գլո­բալ մասշ­տաբ­նե­րով, չեն կա­րող ի­րենց ազ­դե­ցութ­յու­նը չթող­նել Ա­լիե­ւի ու Նի­կո­լի ներ­կա քայ­լե­րի եւ ո­րո­շում­նե­րի վրա: Ն­կա­տի ու­նենք, որ ա­մեն ինչ խո­սում է ռուս-ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի նոր սրա­ցում­նե­րի մա­սին, բայց…

­Խոս­քը ա­մե­րիկ­յան Կոնգ­րե­սի հայտ­նի ո­րոշ­ման մա­սին է, ո­րով ար­տոն­վեց Ուկ­րաի­նա­յի ֆի­նան­սա­վո­րու­մը: Չ­նա­յած շատ ա­վե­լի էա­կան է այդ քո­ղի տակ կա­յաց­ված մեկ այլ ո­րո­շում, ո­րը թույլ է տա­լիս բռնագ­րա­վել ռու­սա­կան սա­ռեց­ված ակ­տիվ­նե­րը: Եվ ոչ միայն. նաեւ պար­տադ­րե­լու է Չի­նաս­տա­նին` TikTok-ի մայր ըն­կե­րութ­յա­նը` վա­ճա­ռել ա­մե­րիկ­յան սեգ­մեն­տը կամ այն ար­գե­լել Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րում:

Ուկ­րաի­նա­յին ֆի­նա­նսա­վո­րե­լու ո­րո­շու­մը, թեեւ մեծ ո­գե­ւո­րութ­յամբ են ներ­կա­յաց­նում Կիե­ւի պաշ­տո­նա­կան աղբ­յուր­նե­րը, սա­կայն հենց ուկ­րաի­նա­կան դեռ լուրջ փոր­ձա­գետ­ներն այլ տրա­մադ­րութ­յան մեջ են: Այն ա­ռու­մով, որ այդ հատ­կաց­ման մեծ մասն ի­րա­կա­նում ա­մե­նե­ւին էլ Ուկ­րաի­նա­յի հա­մար չէ: Օ­րի­նակ, 61 մի­լիար­դից մոտ 20 մի­լիարդ դո­լար հա­մալ­րե­լու ա­մե­րիկ­յան զեն­քի պա­շար­նե­րը՝ նախ­կի­նում Ուկ­րաի­նա­յին մա­տա­կա­րար­վա­ծը փո­խա­րի­նե­լու հա­մար: Կամ մոտ 15 մի­լիարդ դո­լար կուղղ­վի «զին­վո­րա­կան պատ­րաս­տութ­յան, հե­տա­խու­զութ­յան փո­խա­նակ­ման, Եվ­րո­պա­կան հրա­մա­նա­տա­րութ­յան պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան գո­տում ներ­կա­յութ­յան ու­ժե­ղաց­ման հա­մար», եւ այլն։ Մոտ 10 մի­լիար­դի չափ գու­մար Ուկ­րաի­նան կա­րող է ստա­նալ ոչ ռազ­մա­կան ուղ­ղութ­յուն­նե­րի հա­մար, եւ ռազ­մա­կան օգ­նութ­յան հա­մար քիչ բան է մնում. «2024/2025 թվա­կան­նե­րին ամ­սա­կան կա մոտ 0,7 մի­լիարդ դո­լար»,- նշում է ուկ­րաի­նա­կան աղբ­յու­րը: Դա ի՞նչ կերպ կազ­դի պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քի վրա, մեծ հարց է: Էլ ա­վե­լի լուրջ հարց է, թե ե­թե հան­կարծ Թ­րամփն այս­ աշ­նա­նը հաղ­թի, այդ խոս­տա­ցա­ծը միան­գա­մից չի՞ կանգ­նեց­նե­լու:

­Սա, ի­հար­կե, Մոսկ­վա­յի հա­մար է­լի հար­ված է, բայց ոչ շատ մեծ: Ա­ռա­վել եւս, որ ուկ­րաի­նա­կան բա­նակն այս պա­հին ա­ռա­ջին հեր­թին ու­նի զին­վո­րա­կան­նե­րի պա­կաս, իսկ ան­փորձ նո­րա­կո­չիկ­նե­րով հա­մալր­վող­նե­րը նախ պետք է կա­րո­ղա­նան տի­րա­պե­տել ԱՄՆ-ի խոս­տա­ցած այդ զեն­քին: Ա­ռա­վել եւս, որ ռուս­ներն ակ­տիվ հար­ձա­կո­ղա­կան փու­լում են, ու մինչ տեղ հաս­նի ա­մե­րիկ­յան օգ­նութ­յու­նը, մինչ նոր զո­րա­հա­վաք ա­նեն, սո­վո­րեց­նեն, ռուս­նե­րը չգի­տես էլ, թե մին­չեւ ուր կա­րող են հաս­նել:

­Բայց փո­խա­րե­նը, շատ ա­վե­լի լուրջ են հար­ցե­րը` ռուս­նե­րի եւ չի­նա­ցի­նե­րի ակ­տիվ­նե­րը բռնագ­րա­վե­լու խնդրի հետ կապ­ված: Մեկ ա­միս ա­ռաջ ԱՄՆ-ն­ ա­ռա­ջար­կել էր վա­ճա­ռել TikTok-ը բա­րե­կա­մա­բար։ Չի­նաս­տանն ու­ղար­կեց ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին. այժմ փա­կու­մը հար­կադր­ված է լի­նե­լու։ Այ­սինքն, ԱՄՆ-ն ս­րա­նով ոտ­նա­հա­րեց մաս­նա­վոր սե­փա­կա­նութ­յան ան­ձեռնմ­խե­լիութ­յան սկզբուն­քը, ո­րը հենց նույն ԱՄՆ-ի եւ ա­րեւմտ­յան քա­ղա­քակր­թութ­յան գո­յութ­յան կա­րե­ւո­րա­գույն հիմ­քե­րից է: Այս ո­րոշ­մամբ բաց­վեց «Պան­դո­րա­յի արկ­ղը». այն նա­խա­դեպ է, եւ հի­մա աշ­խարհում բո­լո­րը կա­րող են այդ հիմ­քով բռնագ­րա­վել ում սե­փա­կա­նութ­յու­նը որ ցան­կա­նան: Ու սա ա­ռա­ջին հեր­թին հենց ԱՄՆ-ի հա­մար է մե­ծա­գույն խնդիր. ա­րեւմտ­յան երկր­նե­րի մաս­նա­վոր կա­պի­տալն ու սե­փա­կա­նութ­յուն­ներն են, որ ա­ռա­ջին հեր­թին ծա­վալ­վել են ողջ աշ­խար­հով մեկ, ու հի­մա ա­մեն ինչ հար­վա­ծի տակ է: Եվ նման ո­րո­շու­մից հե­տո էլ ո՞ր մի խե­լա­միտ սե­փա­կա­նա­տե­րը կվստա­հի ԱՄՆ-ին:

Եվ ե­թե այս­տեղ ա­վե­լաց­նենք, որ օ­րերս ՉԺՀ-ն­, ըստ էութ­յան, հա­մալ­րեց «չա­րի­քի ա­ռանց­քը» (Ի­րա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի հետ միա­սին), ա­պա ​​եզ­րա­կա­ցութ­յու­մը միան­շա­նակ է` որ Վա­շինգ­տոնն իր ձեռ­քով վերջ­նա­կա­նա­պես ա­կա­նա­պա­տեց գոր­ծող աշ­խար­հա­կար­գի մնա­ցորդ­նե­րը` վա-բան­կի գնա­լով գործ­նա­կա­նում ողջ աշ­խար­հի դեմ, այդ թվում` սե­փա­կան մանկ­լա­վիկ­նե­րի։ Թե դա ինչ ձեւ կու­նե­նա եւ­ ինչ հետ­եւանք­ներ կու­նե­նա՝ դեռ ոչ ոք չգի­տի։

Ընդ ո­րում, կար­եւոր չէ, թե ով 2024 թվա­կա­նի նո­յեմ­բե­րին կմնա/ կդառ­նա Ս­պի­տակ տան ղե­կա­վար։ Ո­րո­շումն ար­դեն կա­յաց­ված է, դրա օգ­տին են քվեար­կել ինչ­պես դե­մոկ­րատ­նե­րը, այն­պես էլ` հան­րա­պե­տա­կան­նե­րի զգա­լի մա­սը։

Մ­նա­ցա­ծը, թե այս ա­մենն ուր կտա­նի ու ինչ­պես կա­վարտ­վի, պարզ կդառ­նա ա­պա­գա­յի պատ­մութ­յան դա­սագր­քե­րից: Սա­կայն այս պա­հից էլ ակն­հայտ է, որ ԱՄՆ-ն, ՌԴ-ի ուղ­ղութ­յամբ ու­նե­նա­լով այն կար­գի սուր հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ, որն այս ո­րո­շմամբ մի փոքր միայն ա­վե­լի կսրվի, փո­խա­րե­նը գնում է նաեւ Չի­նաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի կտրուկ շի­կաց­ման: Ա­վե­լի կոնկ­րետ, այսկերպ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը, փաս­տա­ցի, սկսում են տեմպ տալ Չի­նաս­տա­նի հետ նոր ճա­կա­տի բաց­մա­նը, ո­րը, ե­թե ռեալ նա­յենք, ռուս­նե­րի հա­մար բե­ռի զգա­լի թե­թե­ւա­ցում է նշա­նա­կում՝ հե­տե­ւանք­նե­րով հան­դերձ:

­Կարճ ա­սած, նման է, որ գլո­բալ պայ­քա­րը տե­ղա­փոխ­վում է նոր մա­կար­դակ, որ­տեղ շատ ա­վե­լի կոշտ են դառ­նա­լու բա­խում­նե­րը: Եվ այս ֆո­նին, մաս­նա­վո­րա­պես Ա­լիեւն ու Նի­կո­լը, որ մինչ այս դեռ ա­մեն մեկն իր չա­փով պահ­պա­նում է մե­ծե­րի պայ­քա­րի մեջ մա­նեւ­րե­լու հնա­րա­վո­րութ­յու­նը, հի­մա ար­դեն դա շատ ա­վե­լի է նե­ղա­նում՝ ար­դեն նաեւ նման խա­ղե­րի հա­մար կոնկ­րետ հար­ված­ներ ստա­նա­լու հե­ռան­կա­րով: Ա­ռա­վել եւս, երբ հաշ­վի ենք առ­նում նաեւ ի­րա­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ Ա­լիե­ւի խա­ղե­րը եւ Նի­կո­լի ուղ­ղութ­յամբ ռու­սա­կան միայն ան­թա­քույց դար­ձող զգու­շա­ցում­նե­րը: