Ի՞նչ ծուղակ է նախապատրաստում Մեծ Բրիտանիան Հայաստանի համար

Հայաստանը և Միացյալ Թագավորությունը ինտենսիվացնում են իրենց համագործակցությունը:

Այսպես` Լոնդոնում կայացել է Հայաստանի և Միացյալ Թագավորության միջև ռազմավարական երկխոսության առաջին հանդիպումը, իսկ օրերս սպասվում է Մեծ Բրիտանիայի եվրոպական հարցերով նախարար Լեո Դոչերտիի այցը Հայաստան:

Ինչ սպասել հայ-բրիտանական հարաբերությունների սերտացումից եւ ինչքանով է դա բխում Հայաստանի ազգային շահերից, հետաքրքրվեցինք ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանից.

“Ցանկացած երկրի` եւ առաջին հերթին` Մեծ Բրիտանիայի եւ Ֆրանսիայի հետ Հայաստանի` ռազմական, ռազմատեխնիկական համագործակցությունը պետք է տանի պաշտպանունակության բարձրացման, բանակի վերազինման, անձնակազմի մարտական ոգու բարձրացման, մասնագիտական ունակությունների մեծացման: Սակայն իրականում այն ուղղված է, առաջին հերթին, այդ երկու պետությունների եւ մեծ հաշվով Հյուսիսատլանտյան  դաշինքի` ՆԱՏՕ-ի երկրների շահերի սպասարկմանը: Անհիշելի ժամանակներից նրանք հետամուտ են տարածաշրջանը պայթեցնելուն: Դրա համար Արեւմուտքը`  մասնավորապես Մեծ Բրիտանիան, սովորաբար օգտագործել է թուրքական աշխարհը: Օսմանյան կայսրությունը  Ռուսաստանի հետ բազմաթիվ պատերազմներ վարեց, որոնց մեծ մասը Մեծ Բրիտանիայի կողմից էին սադրած: Այնուհետեւ օգտագործվեց Ադրբեջանը: Հիմա, հաշվի առնելով այն իրողությունները, որ Ադրբեջանը եւ Թուրքիան որոշակի իրենց տրված հնարավորությունների սահմաններում առեւրեւույթ խաղաղություն եւ կայունություն ապահովում են, հավաքական Արեւմուտքի համար որպես գործիք ընտրվել է Հայաստանը:

Նրանց համար պետք է, որ, առաջին հերթին, Հայաստանից դուրս բերվի ռուսական ռազմական ներկայությունը` 102-րդ ռազմաբազան եւ սահմանապահ զորքերը, ինչպես նաեւ Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորախմբը եւ տարածաշրջան բերվի ՆԱՏՕ-ի զորակազմը: Առաջին փուլում նրանք բերվել են  դիտորդների կարգավիճակով: Նրանց գործունեության ժամկետները երկարացվել են, թվաքանակը` մեծացվել:

Երկրորդ` խաղաղապահ ստորաբաժանումներ  ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներին առեւրեւույթ կարող է տրվի նաեւ ՄԱԿ-ի մանդատ: Սա նշանակում է , որ հաջորդ փուլը խաղաղապահներից հետո այդտեղ արդեն կոնկրետ զինված ստորաբաժանումներ են գալու: Բայց դրան խանգարող հանգամանքը ռուսական 102-րդ բազան է: Որպեսզի այն դուրս բերվի, սկսվել է հսկայական քարոզարշավ: Օրվա իշխանությունների պարագլուխ Փաշինյանը 102-րդ բազան հայտարարում է որպես Հայաստանի անվտանգությանը  վնաս բերող ռազմական ներկայացվածություն:

Մեծ Բրիտանիան հիմա բացում է խաղաքարտերը:

Եթե մինչեւ այդ ՀՀ ՊՆ նախարարության հետ պետք է համագործակցեր ֆրանսիան այս կամ այն ձեւաչափով, ապա ռազմավարական առումով տարածաշրջանային կուրատոր պետությունը անհիշելի ժամանակներից միշտ հանդիսացել է Մեծ Բրիտանիան, որի գործիքները նաեւ Ադրբեջանը եւ Թուրքիան են: Բայց նրանք մի կողմից հորդորում եւ պահանջում են, որպեսզի Ադրբեջանը եւ Թուրքիան առեւերեւյթ սերտացնեն ռուսական համագործակցությունը` ռազմական, ռազմատեխնիկական, տնտեսական, կոմունիկացիոն, էներգակիրների ուղղություններով, մյուս կողմից` Բրիտանիան ամեն ինչ անում է, որպեսզի հարաբերություններ սրի Հայաստանի եւ Ռուսաստանի միջեւ: Սրանով Հայաստանը պոկում են Ռուսաստանից` որպես Հարավային Կովկասում ռազմավարական դաշնակցի, որից հետո, ըստ պլանավորումների, Հարավային Կովկասում կարող է ստեղծվել լրիվ նոր իրավիճակ:

Տարբերակ ա. կոնսենսուս, որտեղ Հարավային Կովկասի երեք հանրապետությունները 1918 թվականի Անդրկովկասյան սեյմի օրինակով կստեղծեն մի միացյալ բանակ,  որը մարտական խնդիրներ կատարելու Մեծ Բրիտանայից ստանալու է հանձնարարականներ: Եւ չի բացառվում, որ այս տարբերակի դեպքում ստեղծված միացյալ բանակը կարող է երկրորդ ճակատ բացել Ռուսաստանի դեմ` դարձնելով Հյուսիսային Կովկասը պատերազմական գործողությունների թատերաբեմ:

Տարածաշրջանը պայթեցնելու երկրորդ տարբերակ. Հայաստան- Ադրբեջան նոր բախում: Ընդ որում` ռուսական ռազմական ներկայությունը Հայաստանից դուրս բերելուց հետո: Որից հետո փաստացի ՆԱՏՕ-ն ներկայացվում է Հայաստանում. իբր առեւրեւույթ բանակ է վերազինում, զինատեսակներ է տալիս եւ այլն:

Հիմա Ֆրանսիան նույնպես լծվել է այդ աշխատանքին` ավելի շուտ քարոզչական, քան գործնական:  Նա փորձում է խափանել հայ-ռուսական համատեղ հակաօդային պաշտպանության կառավարումը, որովհետեւ Ֆրանսիային հնարավորություն է տրվելու, որպեսզի նրանք աուդիտ անեն ՀՕՊ համակարգը: Այդ քայլի իմաստը այն է, որ Ռուսաստանը փակի համատեղ ՀՕՊ կառավարելու պարտավորությունները:

Երկրորդ տարբերակում տարածաշրջան բերվելու են ՆԱՏՕ-ի զորքեր:  Ադրբեջանն  անարգելք իրականացնելու է կանխարգելիչ “հակաահաբեկչական” գործողություններ, այդ թվում` Հայաստանի տարածքում:  Սա տարածաշրջանը պայթեցնելու փորձ է լինելու` ուղղված, առաջին հերթին, Ռուսաստանի, ինչպես նաեւ Իրանի դեմ: Սա այն է, ինչ օրվա իշխանությունները ոչ թե ցանկանում են, այլ հանձնարարական եւ հրաման են կատարում: Այստեղ միայն Արցախի կորուստը չէ, այլ` Հայաստանը լինելու հարցն է դրված: Մենք կարող ենք կորցնել ոչ միայն պետականությունը, այլ կարող է դրվել այս տարածքում հայերի ապրելու հարցը:

Ընդ որում` Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի ցանկությամբ այս տարածքը լինելու է 9700 ք.կմ` այսինքն` Ալեքսանդրապոլի պայմանագրով կնքված սահմաններում:

Եւ եթե Հայաստանը չճանաչի այդ սահմանները, վերջնաարդյունքում ընդհանրապես Հայաստան չի լինի: Փաշինյանը ոչ թե ինքն է վարում այդպիսի քաղաքականություն, նա կատարող է: Մեծ Բրիտանիայի կողմից թելադրվող քաղաքականության արդյունքում տեսանելի ապագայում արդեն նշմարվում է այն Հայաստանի տեսլականը, որն ունենալու է 9700 ք.կմ տարածք":

Զարուհի Բաբուխանյան