Ծանր պատերազմ՝ տոնական օրերին

Գազայի հատվածից դեռեւս հոկտեմբերի 7-ից սկսած պաղեստինաիսրայելյան բախման մասին «Իրավունքը» զրուցել է «Իսրայելահայեր» թերթի գլխավոր խմբագիր ԱՐՏՅՈՄ ՉԵՐՆԱՄՈՐՅԱՆԻ հետ:

— Պարոն Չերնամորյան, հարձակման հետեւանքով հիմա ի՞նչ դրություն է տիրում Իսրայելում, եւ ինչպես սկսվեց այս ամենը:

— Ունենք ինտերնետային հավելվածներ եւ հոկտեմբերի 7-ին` առավոտյան ժամը 06:00-ին հեռախոսային ծրագրից ծանուցում ստացանք, որ Գազայի գոտուց պաղեստինյան ահաբեկիչները սկսում են հարվածներ հասցնել Իսրայելի հարավային շրջաններին: Եվ քանի որ դա առաջին անգամը չէ, ըստ աշխարհագրության, արդեն անգիր գիտենք, թե ինչ հերթականությամբ են հասնում այդ հրթիռները մեր երկրի կենտրոնական շրջաններին: Ես ապրում եմ Պետախ Տիկվայում: Թարգմանաբար այդ քաղաքը կոչվում է Հույսի դարպասներ, որտեղ հիմնականում բնակեցված է Հայաստանից եկած հայերով: Եվ ժամը 06:30-ին մեր քաղաքում էլ եղավ այդ ահազանգը: Երեխաներին անկողնուց հանեցինք, ոտաբոբիկ վազեցինք դեպի ապաստարան: Ինչքան հեռու է բնակավայրը Գազայի գոտուց, այնքան մի փոքր ավելի ժամանակ ունես ապաստարան իջնելու: Իսկ այն քաղաքները, որոնք ավելի մոտ են, 30-40 վայրկյան ժամանակ ունեն փախչելու: Մենք 45-50 վայրկյան ժամանակ ունեցանք: Եվ այսպես ամբողջ օրը հրթիռների հետ, ժողովրդական լեզվով ասած՝ մուկ ու կատու էինք խաղում: Անընդհատ այդ ձայները հնչում էին, վազում էինք ներքեւ: Տասնյակ քաղաքներ, որոնք հայկական բնակչություն ունեն, առավոտը դիմավորեցին ռմբապաստարաններում: Կենտրոնական քաղաքներից հարձակումների թիրախում են հայտնվել Ռիշոն Լեցիոնը, Բատ Յամը, Խոլոնը, Թել Ավիվը, Պետախ Տիկվան, Ռամատ Գանը, Կֆար Սաբան, Հոդ Հաշոռոնը: Հատկապես ծանր հրթիռահարումների են ենթարկվել Իսրայելի հարավային շրջաններն ու քաղաքները՝ Աշդոտ, Աշկելոն, Կիրյատ Գատ, Սդերոտ, Բեեր Շեւվա, Սդերոտ քաղաքները: Դրա համար էլ մարդիկ անընդհատ ռմբապաստարաններում են: Եվ եթե շենքը նոր է, այն ունի հատուկ պաշտպանված սենյակ, որտեղ հավաքվում են ընտանիքի բոլոր անդամները եւ կարող են այդ հրթիռային հարձակումից պաշտպանվել: Իսկ այն հին շենքերը, որտեղ չունեն հատուկ պաշտպանված սենյակներ, մարդիկ ստիպված պետք է 5-րդ, 6-րդ կամ 10-րդ հարկից մի քանի հարկ ներքեւ իջնեն, սանդուղքների մոտ սպասեն 10 րոպե` մինչեւ այդ իրավիճակը կհանդարտվի:

— Անդրադառնանք Պետախ Տիկվայի հայկական համայնքին: Շա՞տ հայերով է բնակեցված:

— Մեր քաղաքում մոտ հազար հայ է ապրում: Իսկ հիմնականում՝ երկրի կենտրոնում երեք հազար հայ է բնակվում, որոնք ներկա պահին հրթիռահարումների կենտրոնական մասում են՝ Թել Ավիվը, Պետախ Տիկվան, Ռիշոն Լեցիոնը, Խոլոն, Բատ Յամը, Հոդ Հաշոռոն:

— Երուսաղեմն ի՞նչ վիճակում է:

— Երուսաղեմում օրերս մեկ անգամ ահազանգ հնչեց: Արաբները Երուսաղեմի վրա հարձակումներ շատ հազվադեպ են գործում: Դա անում են միայն կոնկրետ նշանառության դեպքում, երբ ուզում են թիրախավորել որեւէ ռազմական նշանակության օբյեկտ: Սովորաբար, Երուսաղեմի վրա չեն հարձակվում, որովհետեւ կարող է պատահաբար նաեւ իրենց սեփական սրբավայրերը վնասեն:

— Փորձե՞լ եք Հայաստանից օգնություն խնդրել, որպեսզի հայ համայնքի բնակիչներին վտանգից հեռու վայր տեղափոխեն:

— Իսրայելի օդանավակայանից այս պահին որեւէ չվերթ նորմալ չի իրականացվում: Դեպի Հայաստան մենք ունենում ենք շաբաթական երկու չվերթ: Իսկ եթե չվերթ ունենք, ինչո՞ւ դիմենք Հայաստանի կառավարությանը: Ուղղակի հիմա ընդհանրապես չվերթներ չկան:

— Իսկ հայկական մշակութային օջախներ կա՞ն, որոնք այս պահին վտանգի տակ են:

— Մեր մշակութային օջախները հիմնականում Երուսաղեմում են, Հայֆայում, Թել Ավիվում եւ Ռամլեում, որոնք, բարեբախտաբար, չեն վնասվել այս հրթիռահարումների պատճառով: Արաբները, երբ կրակում են խաղաղ բնակավայրի վրա, նրանք չեն հաշվարկում այդ ամենը: Ուղղակի խառը կրակում են: Նրանք չունեն այն տեխնոլոգիաները, որի միջոցով կարողանան հստակ հարվածներ հասցնել ռազմական թիրախներին կամ ռազմական ստորաբաժանումներին: Մեզ մոտ երկաթյա գմբեթ համակարգը 95 տոկոսով է աշխատում: Աշխարհում չկա մի այնպիսի համակարգ, որ 100 տոկոսով օդը փակի, բայց Իսրայելը գոնե 95 տոկոսով կարողանում է իր երկրի տարածքը պաշտպանել:

— Ըստ Ձեզ, այս հանկարծակի հրթիռակոծությունն ինչի՞ հետեւանք էր` բանակի թույլ գտնվելո՞ւ, թե՞ անփութության:

— Իսրայելում այդ օրերին Սիմխատ Տորա  տոնն էր, որի ժամանակ հրեաները սովորաբար հավաքվում են տանը, ընտանիքով փոքրիկ վրաններ են խփում եւ նշում: Դա ընտանեկան շատ գեղեցիկ տոն է: Եվ ամբողջ շաբաթ այդ տոնն էր նշվում: Մարդիկ բանակից էլ ստացել էին արձակուրդ եւ ընտանիքով շաբաթ օրը նստած` հաց էին ուտում` նշելով տոնը: Այսինքն՝ հանգստանում էր երկիրը: Փաստ է, որ բանակային ստորաբաժանումները ժամանակին չպաշտպանեցին իրենց ժողովրդին, հետախուզությունը լավ չաշխատեց: Եվ սրանում ոչ միայն ես եմ մեղադրում մեր կառավարությանը, այլ նաեւ ողջ Իսրայելի ժողովուրդն է մեղադրում: Նրանք ուղղակի տրակտորով, բուլդոզերով քանդել էին այդ ցանկապատը եւ տասնյակ հազարներով, ինչքան խուժան կա, ներթափանցել է երկիր: Դա նույն ադրբեջանական ձեռագիրն էր՝ մարդկանց մորթել, սպանել, բռնաբարել: Մինչեւ հիմա ահաբեկիչներ կան քաղաքի կենտրոններում: Երկու հոգու էլ մեր քաղաքում են բռնել: Նրանք գազանաբար են վերաբերվում մարդկանց հետ: Իսկ ամենասարսափելին այն է, որ սրանց ձեռքն են ընկել նաեւ օտարերկրացի զբոսաշրջիկներ՝ երիտասարդ աղջիկներ, որոնք անցել են հարյուր մարդու ձեռքի տակով: Պիկապ մեքենայի մեջ այդ աղջիկների ձեռքերն ու ոտքերը կապած, մերկացրած հրճվում էին, որ հիմա ինչպիսի խրախճանք ու զվարճանք են նրանց հետ իրականացնելու: Հենց հիմա այս պահին հյուսիսային որոշ շրջաններ էվակուացվում են:

— Համացանցում գրառումներ կան, որ Իսրայելը զենք էր վաճառում Ադրբեջանին, որը հրթիռակոծում էր Արցախը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Մենք՝ իսրայելահայերս, շատ վատ ենք տանում նման գրառումները: Երբ Արցախում պատերազմ էր, տեղահանում էին հայերին, մեզ մոտ հրեաները շատ կարեկցանքով էին վերաբերվում ու շատ էին ցավում հայ ժողովրդի համար: Տասնյակ հաղորդումներ եղան, հոդվածներ հրապարակվեցին, ընդդիմադիր կուսակցություններն իրենց համերաշխությունը հայտնեցին հայ ժողովրդին: Այս տեղեկատվությունը փորձեցինք մեր համայնքի միջոցով փոխանցել Հայաստանին: Ներկա դրությամբ` մեկ տասնյակ բժիշկներ կամավոր սկզբունքներով Իսրայելից եկել են Հայաստան` Արցախում պայթյունից այրվածքներ ստացած մարդկանց օգնելու համար:

— Բայց չէ՞ որ որդեկորույս մորը, որի որդին ընկավ իսրայելական հրթիռի հետեւանքով, չես կարող որեւէ բացատրություն տալ:

— Հասկանում եք, Իսրայելն ունի իր շահերը: Փաստացի, որ վերցնենք, Հայաստանը Իրանին բարեկամ պետություն է: Իսկ Իրանն ամեն օր հայտարարում է՝ պետք է Իսրայելին ոչնչացնենք: Իրանը ՀԱՄԱՍ-ին է ֆինանսավորում, որ մտնի Գազայի գոտի ու հրեաներին մորթի: Ադրբեջանի տարածքը, որը գրավվել է մեր հողերի հաշվին, այսօր օգտագործում է Իսրայելը` որպես բազա Իրանի նկատմամբ հետախուզություն իրականացնելու համար: Այսինքն՝ այս պետությունը չունենալով որեւէ պայմանագրային պարտավորություն, որեւէ դրամաշրջանառություն Հայաստանի հետ, ունի իր սեփական շահերը, ինչպես այլ ցանկացած երկիր, եւ իրավունք` իր քաղաքացիներին պաշտպանելու համար:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Քարդաշյանը դիմել է իր հրեա ընկերներին եւ կրկին բարձրաձայնել Արցախի խնդրի մասին «Այլեւս չեմ կարողանում լռել՝ այդ ո՞ւմ եք խաբում, ո՞ւմ եք էշի տեղ դնում».ԱՐՏՅՈՄ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ Ուժային Եռամարտում Արտյոմ Խուգոյանը դարձել է Աշխարհի չեմպիոն «Ոմանք, էս մի քանի ժամվա մեջ, Նենսի Թոմասովնային նե՛նց փրկարարական առաքելություններով են օժտել,որ ինձ  արդեն թվում ա. նա ոչ թե ԱՄՆ-ից ա, այլ՝ ԱԻՆ-ից...».Արտյոմ Մարկոսյան ՀՀ վաստակավոր արտիստ Շուշան Պետրոսյանի երգերով ողողվեց Տաթեւի երեկոն