Բացի բոյկոտելուց, խորհրդարանական փոքրամասնությունից ուրիշ գործառույթ չտեսանք. Բաղդասարյան (Տեսանյութ)

Սահմանադրական դատարանի շուրջ ստեղծված թնջուկը գնալով էլ ավելի է խճճվում: Սահմանադրական դատարանի` արձակուրդ գնացած օրինական նախագահ Հրայր Թովմասյանին այլեւս չեն համարում նախագահ, ՍԴ երեք անդամի նույնիսկ թույլ չեն տալիս ներս մտնել Սահմանադրական դատարան: Իսկ այժմ ՍԴ նախագահի աթոռին նստած ՍԴ անդամ Աշոտ Խաչատրյանին` մի մասը համարում է ՍԴ նախագահի պաշտոնակատար, մյուս մասը` արձակուրդ գնացած նախագահին ժամանակավոր փոխարինող: Այս «շիլափլավը» ստեղծվել է նախատեսված հանրաքվեն շրջանցած եւ Ազգային ժողովում ընդունված սահմանադրական փոփոխությունների հետեւանքով: «Իրավունք TV»-ի տաղավարում այս եւ այլ իրավական հարցերի շուրջ զրուցել ենք «Լեւ Գրուպ» փաստաբանական ընկերության ղեկավար, հայտնի փաստաբան ԼԵՎՈՆ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԻ հետ:

«ՍԴ-Ի ՇՈՒՐՋ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑՈՂ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՉԵՆ ԿԱՐՈՂ ԼԻՆԵԼ ԻՐԱՎԱՉԱՓ»

– Պարոն Բաղդասարյան, Ձեր գնահատմամբ` որքանո՞վ է իրավաչափ այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում Սահմանադրական դատարանի շուրջ:

– Փաստական հանգամանքներին ծանոթ չեմ, բայց այնքանով, որքանով կարողացա ծանոթանալ մամուլից, իմ իրավական գնահատականն այն է, որ, մեղմ ասած, ՍԴ-ի շուրջ տեղի ունեցող գործողությունները չեն կարող լինել իրավաչափ: Սա իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է, որովհետեւ ես սահմանադրական իրավունքի մասնագետ չեմ: Բայց ես կուզենայի ձեր ուշադրությունը հրավիրել այլ հանգամանքի վրա. վերջին հաշվով այդ բոլոր գործողությունները սկսվեց թիվ մեկ քաղաքական եւ օրենսդրական հարթակում` Ազգային ժողովում: Ի՞նչ տեսանք մենք` քաղաքական մեծամասնությունը, այո՛, իրավամբ արեց իր քաղաքական հայտարարությունն ու գործողությունները: Իսկ ի՞նչ արեց խորհրդարանական փոքրամասնությունը (չասեմ կուսակցությունների անունները, բոլորս էլ գիտենք), բացի բոյկոտելուց, այլ գործառույթ չտեսանք: Բայց ես` որպես քաղաքացի եւ իրավապաշտպան, ցանկանում էի, որ այդ թիվ մեկ գլխավոր հարթակում լսեի եւ տեսնեի ալտերնատիվ քաղաքական եւ իրավական գործառույթներ, որը չտեսա: Այս դեպքում ուզում եմ փաստել, որ քաղաքական մեծամասնությունը տարավ փայլուն հաղթանակ: Թե դրա իրավական գնահատականը հետագայում ինչպիսին կլինի, այլ թեմա է: Բայց մի՞թե ընտրողը ընտրել է պատգամավորներին, որ բոյկոտեն: Բոյկոտը ծայրահեղ միջոց է:

– Համաձայնեք, որ «դանակն էլ, դմակն էլ» իշխանության ձեռքում է, քանի որ խորհրդարանում ունի բացարձակ մեծամասնություն եւ ընդդիմության ներկայությամբ, թե` առանց, միեւնույնն է, ընդունելու էր իրեն ձեռնտու օրինագծերը:

– Այո՛, քաղաքական մեծամասնությունն իր որոշումը կայացնելու էր, որովհետեւ հասկանալի է` թվաբանական հաշվարկով քվեները շատ էին: Բայց թող իրենց դիրքորոշումը հայտնեին: Դուք ինձ հարցնում եք` ՍԴ-ի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացներն իրավաչա՞փ է, թե` ոչ, այդ հարցի պատասխանը պետք է տար ԱԺ-ում նստած պատգամավորը, որովհետեւ քաղաքական մեծամասնությունն ասում է` իրավաչափ է, այսպես պայմանական ասած` հիմնավորում է, դե թող փոքրամասնությունն էլ անի իր քաղաքական հայտարարությունն ու իր իրավական գնահատականը տա, որ ընտրողը, քաղաքացին կարողանա հետեւություն անել:  Բայց նման կարծիք մենք չենք լսել, եւ վաղը նրանք դրա համար պետք է պատասխան տան: Միայն բոյկոտելով չէ, յուրաքանչյուրը պետք է պատասխան տա, թե որն էր պատճառը, որ բոյկոտեց: Եթե բոյկոտում են միայն նրա համար, որ, միեւնույնն է, այդ որոշումն ընդունվելու էր, սա բավարար չէ: Գալով Ազգային ժողով, դառնալով փոքրամասնության պատգամավոր` դուք լավ գիտեիք, որ իրենց թվաբանական հանրագումարը միշտ բավարարելու է, որպեսզի այդ որոշումը կայացնեն: Սակայն, ինչո՞ւ օրենսդիրը պարտադիր պայման դիտեց քաղաքական փոքրամասնությանը, միայն նրա համար, որ հանրությունը տեղյակ լինի` արդյոք սա իրավաչափ էր` ոչ միայն իրավական առումով, այլեւ քաղաքական հարթության վրա:

«ՀԵՊ-Ը ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՑ ՀԱՆԵԼՈՒ ՄԵՋ ՄԻԳՈՒՑԵԵՎ ՀԱՆՑԱԿԱԶՄԻ ՏԱՐՐԵՐ ԼԻՆԵՆ»

– Առանց հանրության կարծիքը հաշվի առնելու` ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունը որոշել է կրթական բարեփոխումների անվան տակ կրթական ծրագրից հանել «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան: Հարցի բարոյական կողմի մասին շատերն են խոսել, իսկ արդյոք այն հակաօրինական չէ` նկատի ունենալով, որ այս առարկայի դասավանդումը նախատեսված է «ՀՀ եւ Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հարաբերությունների մասին» օրենքով (8-րդ հոդված):

– Ողջ համացանցը լցված է նախարարության այդ մտադրության մասին լուրերով, իմպերատիվ են անգամ ասում, որ «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան պետք է դպրոցական ծրագրից հանվի: Ես միայն կփաստեմ հետեւյալը` եկեք չմոռանանք, որ հայ տառերը գրել է կոչումով քահանա. Մեսրոպ Մաշտոցը եղել է հոգեւորական: Մեր հիմնական օրենքով` Սահմանադրությամբ, ուղղակի, փաստված է, որ թեպետ կրոնի ազատություն տրված է եւ, այո, իրավամբ այն գործում է, բայց Հայ Առաքելական եկեղեցին ֆիքսված է որպես հեգեմոն դեր կատարող: Եվ նման պայմաններում, եթե իրականություն է դառնալու այն հանգամանքը, որ ՀՀ դպրոցներում «Հայ եկեղեցու պատմություն» չի ուսումնասիրվելու, կարծում եմ` ոչ միայն հակասելու է ներպետական օրենքներին, այլ, ինչու ոչ, նաեւ իրավական գնահատական տալուց, միգուցեեւ այդտեղ հանցակազմի տարրեր լինեն: Մեր ներպետական օրենքներով, անկախ նրանից, անջատված է մեր եկեղեցին պետությունից, թե` ոչ, ուղղակի եւ անուղղակի փաստված է եւ պարտադիր պայման է` ինչպես զորամասերում ներկայությունը մեր եկեղեցու, այնպես էլ կրթական համակարգում: Ամփոփելով միտքս` ասեմ, որ պաշտոնական չեմ կարդացել ու չեմ տեսել, բայց եթե, իրոք, սա պետական նախագիծ է, որը հակասում է ներպետական օրենքներին, ապա պետք է այդ օրենքները վերանայել, քանի որ նման օրենքների առկայության պայմաններում, այդպիսի իմպերատիվ ձեւով առարկան վերացնելը կարող է բերել այլ իրավական հետեւանքների:

– Վերջերս Հայաստանը միացավ Կրոնական ազատության միջազգային դաշինքին, որից հետո սկսվեցին հակաեկեղեցական ոտնձգությունները նոր թափ ստանալ: Կարո՞ղ է որեւէ նման դաշինքին միանալու համար ստանձնած պարտավորությունն  ավելի գերակա համարվել, քան մեր Սահմանադրությունն է եւ ներպետական օրենքները:

– Միանշանակ` ոչ, ավելին ասեմ` ցանկացած միջազգային պայմանագիր, եթե առերեւույթ հակասում է հիմնական օրենքին, այն ենթակա չէ կնքելու կամ Սահմանադրության տվյալ դրույթը պետք է փոխել: Վերջերս ուսումնասիրելով Ստամբուլյան կոնվենցիան եւ ներպետական օրենքները` ես մասնագիտական կարծիք եմ հայտնել, որ այն հակասում է Սահմանադրությանը` միայն այն դրվագով, որ այդտեղ ֆիքսված է «գենդեր» բառը: Մեր Սահմանադրության մեջ «գենդեր» բառ չկա, այլ կա` իգական եւ արական սեռ: Այսինքն` արդեն այդ բառի առկայության պայմաններում, որտեղ փաստված է «գենդեր» իրավական տերմինը, այն հակասում է մեր Սահմանադրությանը: Կարծում եմ` մինչեւ Սահմանադրության տվյալ նորմը չփոխեն, այն չի կարող դառնալ գործող Հայաստանում կամ կլինի անօրինական: Այնպես որ, եթե պետական մակարդակով ցանկանում են դպրոցական ծրագրից հանել «Հայ եկեղեցու պատմությունը», պետք է պետական լիազոր մարմինը լուրջ հիմնավորում տա: Այնպես չէ, որ պետական լիազոր մարմինը քնեց ու արթնացավ եւ ասաց, թե որոշել է ու պետք է այդ առարկան հանի: Սա օրենքի ուժով պարտադիր պայման է, ուստի` նրանք պետք է տան հիմնավորում, թե ինչու են հանում: Եթե թեորիապես տվեց այնպիսի հիմնավորում, որ բավարարեց հանրության հիմնական զանգվածներին, Աստծո սիրուն, խնդիր չկա:

– ԿԳՄՍ փոխնախարար Ժաննա Անդրեասյանի հիմնավորումն այն է, որ առարկան լիովին չի վերանում, այլ ներառվում է «Հայոց պատմություն» առարկայի մեջ: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

– Առաջին հայացքից կարող է տրամաբանական դիտարկվել, բայց պետք է խորն ուսումնասիրել: Եթե առանձին առարկա չէ, ապա ինչպե՞ս է կատարվելու դասաժամերի բաշխումը «Հայոց պատմության» եւ «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկայի միջեւ: Այս առումով վերջին խոսքը պետք է լինի մասնագետներինը` մանկավարժներինը եւ պետք է լսելի դառնա նաեւ մեր Հայ Առաքելական եկեղեցու հոգեւորականների կարծիքը: Միանշանակ բոլորի կարծիքը պետք է հաշվի առնել:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Հ.Գ.- Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտե՛ք տեսանյութում.

Այս թեմայով Եթե Նիկոլը դավաճան ու հողատու է, անիմաստ չե՞ն նրան ձեր տված հարցերն ԱԺ-ում. քաղաքացին՝ Լ. Քոչարյանին Սամվել Վարդանյանին խոշտանգել են ԳԱԱ-յին պատկանող փակ տարածքում. նոր մանրամասներ Իրավաբանություն չկա, տուժող չկա, վնաս չկա, ոչինչ չկա, բայց մարդն ազատազրկված է. Տիգրան Աթանեսյան Բավական չէ՞ լռեք, եվրոյոնջանե՛ր. Նաիրա Զոհրաբյան Չեմ զարմանա, որ քննությունն էլ այդ նույն` զույգով միզող ոստիկաններն իրականացնեն. Երվանդ Վարոսյան