Մեր մարդիկ՝ «Թատրոնի մարդ» միջազգային փառատոնում

Օրեր առաջ Երեւանի մնջախաղի պետական թատրոնը երկու բեմադրությամբ՝  «Օֆլայնը» եւ «Դեպի ներսը» ներկայացումներով Չելյաբինսկում մասնակցեց «Թատրոնի մարդ» («Человек театра») 10-րդ միջազգային փառատոնին եւ ձեռնունայն չվերադարձավ: Ե՛վ «Օֆլայնը», ե՛ւ «Դեպի ներսը» ներկայացումներն արժանացան  փառատոնի դափնեկրի հատուկ մրցանակին: Այս մասին «Իրավունքը» զրուցել է Երեւանի մնջախաղի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ ԺԻՐԱՅՐ ԴԱԴԱՍՅԱՆԻ հետ, որը նաեւ ժյուրի փորձագիտական խորհրդի կազմում էր:

— Լինելով «Թատրոնի մարդը» փառատոնի ժյուրիի ներկայացուցիչ՝ ի՞նչ տպավորություններով վերադարձաք:

— Փորձագիտական ժյուրիի խորհրդի կազմում լինել, նշանակում է, որ ցուցադրվող ներկայացումները բոլորը պետք է նայես եւ քննարկես: Այսինքն՝ դա մի քիչ ծանրաբեռնված աշխատանք էր ինձ համար, քանի որ մոտ 15 ներկայացում նայեցինք եւ քննարկեցինք ժյուրիի մյուս անդամների հետ միասին: Այլ երկրներից մասնակցում էին Ղազախստանի թատրոնը եւ մեր թատրոնը: Մնացածը Ռուսաստանի տարբեր քաղաքներից էին եկել՝ բավականին հետաքրքիր ծրագրով մասնակցելու փառատոնին: Եվ թեպետ շատ ծանրաբեռնված էի, բայց նաեւ բավականին ուսանելի էր, որովհետեւ նման փառատոներին, երբ ժյուրիում ես լինում, կարողանում ես տեսնել տվյալ երկրի թատրոնի մակարդակը: Եվ կարծում եմ, որ այդ դիտարկումները բավականին հետաքրքիր էին: Փառատոնին մենք խաղացինք երկու ներկայացում: Մեկը՝ ռեժիսոր, դերասանուհի Նաիրա Եդիգարյանի մոնոներկայացումն էր, որը կոչվում էր «Դեպի ներս», իսկ մյուսը՝ ռեժիսոր Արսեն Խաչատրանի «Օֆլայն» հոգեբանական դրաման էր, որտեղ դուետով հանդես եկան Կարեն Խաչատրյանը եւ Լուիզա Մելքոնյանը: Իրենք փոքր մետրաժով ներկայացումներ են՝ 35-40 րոպեանոց: Եվ մի փոքրիկ անտրակտով մենք այդ երեկոն ներկայացրինք: Վերադարձանք  բավականին լավ տպավորություններով: Ես նաեւ առաջարկ ստացա մեկ այլ փառատոնի նույնպես աշխատելու իրենց հետ՝ ժյուրիի կազմում:

— Պարոն Դադասյան, արձագանքներն ինչպիսի՞ն էին:

— Շատ հետաքրքիր արձագանքներ եղան: Նաեւ իրենց վերլուծություններն էլ էին բավականին հետաքրքիր: Իրենց համար անսպասելի էր մեր դերասանների փայլուն պլաստիկան, որովհետեւ նման դեպքերում մեր թատրոնը միշտ էլ ուշադրության կենտրոնում է լինում, քանի որ միակ թատրոնն է, որը պլաստիկ ժանրում է ներկայանում: Մնացած թատրոնները դրամատիկ են, եւ բնական է, որ ժանրային առանձնահատկությունն էլ իր դերն ունի: Եվ վերլուծության մեջ առանձնահատուկ շեշտվեց մեր արտիստների բարձր վարպետությունը: Անհամեստություն թող չլինի, եթե ասեմ, թե որքա՛ն գեղեցիկ էին մեր արտիստները բեմում: Եվ դա ասում էին բոլորը՝ ե՛ւ հանդիսատեսը, ե՛ւ ժյուրիի անդամները:

— Ռեժիսորն իր ներկայացումով փորձում է մեսիջ ուղարկել հանդիսատեսին, ո՞րն էր Ձեր ասելիքը:

— «Օֆլայն» ներկայացման մեջ արդեն վերնագիրն ամեն ինչ հուշում է: Մեր հասարակությունը, տարված լինելով նորագույն տեխնոլոգիաներով՝ գտնվում է միմյանց հետ վիրտուալ շփման՝ կախվածության մեջ: Եվ օնլայնում լինելով՝ կորցնում է օֆլայնում լինելու այդ հրաշալի զգացողությունը: Մեր հերոսները հիշում են իրենց մանկությունը, խաղերը, թե ինչքան ոգեւորություն, ուրախություն կար այդ ամեն ինչի մեջ՝ կենդանի շփման իմաստով: Իսկ հիմա այդ «գործիքը»՝ փոքրիկ հեռախոսն այնպես է արել, որ մարդկանց իրարից հեռացրել է: Իրար հետ պարում են, շփվում են, հարաբերվում են, բայց հեռախոսի միջոցով: Շատ ազդեցիկ է ներկայացման ավարտի տեսարանը, որովհետեւ վերջում մեր հերոսները մերկանում են, մնում՝ մարմնագույն ներքնազգեստով: Մերկանալով  բնության առջեւ՝ նրանք ասես վերադառնում են իրենց սկզբնաղբյուրին՝ Ադամին ու Եվային: Ու այդ ժամանակ հնչում է Կոմիտասի հրաշալի, օրիգինալ ձայնը, որը կարծես մարդկանց կանչում է դեպի հետ՝ իր արմատները:

Մյուս ներկայացումը, որը կոչվում է «Դեպի ներս» դա կնոջ ներաշխարհի թաքնված շերտերի, այդ շերտերի վերհանման եւ դրա հետ հարաբերվելու, դրա դեմ պայքարելու, դրան համակերպվելու, դրան հաղթահարելու, մյուս կողմից՝ նվիրվելու մասին է: Եվ Նաիրան կարողացել է կնոջ ներաշխարհն ամբողջովին վերհանել եւ տեսարանների միջոցով փորձել ներկայացնել այդ զգացողությունը՝ խորանալով դեպի ներս, որպեսզի կարողանա գտնել հուզող հարցերի պատասխանները: Առանձնահատուկ շեշտվեց Նաիրայի բարձր պրոֆեսիոնալիզմն այդ ներկայացման մեջ: Էքսպերտները նույնիսկ նրան նմանեցրին հռչակավոր Մեդեային: Բավականին ուսանելի էր մեզ համար փորձագետների եւ հանդիսատեսի կարծիքը ու նրանց բուռն ընդունելությունը:

— Փառատոնին մասնակցելու համար եղա՞վ պետական ֆինանսավորում:

— Այո, շնորհակալություն ԿԳՄՍ նախարարությանը մեր չորս արտիստների ճանապարհածախսը հոգալու համար, բայց խնդրում եմ՝ հետայսու եթե նման իրավիճակ լինի նաեւ ուրիշ թատրոնների, միջոցառումների ժամանակ ֆինանսավորումը ժամանակին տրամադրեն, որ պետական միջոցների վատնում չլինի: Չէ՞որ դա օրենքով նախատեսված տոմսերի գումարն է, եւ դու չես էլ կարող ուրիշ բանի վրա ծախսել: Ի դեպ, այդ խնդիրը նախկինում էլ կար: Պետք է մի ծրագիր մշակվի, որպեսզի նախօրոք գնվեն տոմսերը, որ պետական միջոցների անիմաստ վատնում չլինի: Այսինքն՝ թողնելով վերջին օրը՝ դու մեծ գումարով ես տոմս գնում: Այնինչ, եթե դա հատկացվեր ժամանակին, տոմսերն էժան ձեռք կբերվեին, եւ մնացորդն էլ կվերադարձվեր պետական բյուջե:

— Որքա՞ն ժամանակ առաջ են նրանք տեղյակ եղել եւ ե՞րբ են տրամադրել տոմսերի գումարը:

— Որ մենք պետք է մասնակցենք փառատոնին, ԿԳՄՍ նախարարությունը տեղյակ էր ամիսուկես առաջ, բայց տոմսերը ձեռք են բերվել մեր մեկնումից  4-5 օր առաջ՝ առանց ուղեբեռի: Իսկ մենք մեզ հետ ներկայացման դեկորներ էլ պետք է տանեինք, ինչը լրացուցիչ ծախսեր առաջացրեց թատրոնի համար: Արդյունքում մեր թատրոնի բյուջեի հաշվին մենք 160 հազար դրամ էլ ծախսել ենք օդանավակայանում՝ ուղեբեռ ձեռք բերելու համար, որպեսզի կարողանանք մեր ռեկվիզիտն ու դեկորը մեզ հետ տանենք:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Ես պահանջատեր եմ, գործարքի մեջ չեմ մտնելու ու չեմ լռելու. Սարգիս Արզումանյան Հայի ոգին դեռ վերջնական չի վերացել, Տավուշից կարող է սկսվել ամենամեծ պայքարը. Գրիգոր Հարությունյան Սամվել Վարդանյանի գործով դատը տեղի կունենա Շենգավիթի դատարանում ժամը` 19:00-ին Ցավալի է, որ գիտնականի կողմից հնչեցված խոսքը փաստերի խեղաթյուրում է պարունակում. Տեր Մովսես «Գոյ» թատրոնի դուռը կողպվեց