ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԿՈՐԱԾ ՉԷ. «ՑԱՆՑԱՅԻՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» ԱՌԱՋԻՆ ՍԱՂՄԵՐԸ
ՎերլուծությունԱՄԵՆ ԻՆՉ ԿՈՐԱԾ ՉԷ. «ՑԱՆՑԱՅԻՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» ԱՌԱՋԻՆ ՍԱՂՄԵՐԸ
Քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը տելեգրամի իր ալիքում դառնությամբ գրել է. «Բերձորի հանձնումով ամեն ինչ ավարտվեց: Նիկոլի «առաքելությունն» էլ ավարտվեց: Հիմա արդեն փրկելու ոչինչ չկա: Այս պահից բոլոր հնարավոր գործընթացներն այլևս ոչ այլ ինչ կլինեն, քան եղածը փաթեթավորելու, կրքերը հանդարտեցնելու, նոր իրողություններին հարմարվելու պարզ տեխնիկական քայլեր: Ու միայն ամենաանհույս օպտիմիստները կմտածեն վերականգնվելու հնարավորությունների մասին: Բայց, ինչպես միշտ, նրանց առաջարկներն ու ջանքերը գրեթե ոչ ոքի պետք չեն լինի: Բարև իրականություն…»:
Մեր գործընկերը լավատեսորեն սխալվում է` Նիկոլի «առաքելությունն» ամենևին չի ավարտվել: Դեռ զիջելու բան շատ ունի` ամեն զիջման դիմաց իր իշխանավարումը, հետևաբար նաև իր գարշելի կյանքը մի քիչ էլ երկարաձգելու: Թուրքին դեռ չի տվել «էքստերիտորիալ» միջանցք Սյունիքի վրայով: Արցախի մնացորդները դեռ չի հանձնել թշնամուն` ձեռի հետ էլ հրաժարվելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբից, որպեսզի միջազգայնորեն այլևս գոյություն չունենա Արցախի հարց: Դեռ հայերը ՀՀ բնակչության մեծամասնությունն են: Եվ վերջապես, Հայաստանի Հանրապետությունը դեռևս ունի առանձին պետության կարգավիճակ, և գաղութարարների լեզուն դեռև չունի գերիշխող լեզվի կարգավիճակ:
Իսկ ընթացիկ խայտառակությունը` ԵԱՏՄ վարչապետների ընդլայնված նիստին մաանակցել է նաեւ Ադրբեջանի վարչապետը: ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանի փոխանցմամբ. «Քանիցս նշել եմ, որ Հայաստանի դիվանագիտական դիրքերն այնքան են թուլացել, որ անգամ այն միջազգային կառույցներում, որտեղ անդամ ենք միայն մենք, Ադրբեջանը գնալով «տնավորվում» է: Եւ Ղրղզստանում կայացած նիստը առաջինը չէր: Ի խայտառակ մեզ բոլորիս Հայաստանը դեռեւս ներկայացնող անլվան, ինչպես եւ կռահելի էր, ոչ մի ծպտուն չհանեց իր ելույթում տարածաշրջանում ստեղծված իրավիճակի մասին»:
Միջավայրը մեր դաշնակցի հետ հարաբերություններում գնալով վատթարանում է: Քաղաքագիտության դոկտոր Վահե Դավթյանն արձանագրում է. «Ռուսական տեղեկատվական-փորձագիտական դաշտում Հայաստանն այլևս չունի ազդեցիկ սիմպատիզանտներ ու աջակիցներ: Հակառակը՝ աճում է ազդեցիկ օպոնենտների թիվը: Ու սա լուրջ մարտահրավեր է՝ հաշվի առնելով ռուսական մեդիադաշտի և ուղեղային կենտրոնների փոխկապակցվածությունը քաղաքական ու տնտեսական էլիտաների հետ»: Այսինքն` նիկոլիզմի հետևանքով ՌԴ-ում ամբողջովին դեգրադացվել է հայկական շահերի լոբբինգը: Իսկ այդ լոբբինգը որպես համակարգ գործում էր ՀՀԿ-ական իշխանության ջանքերով, և 2018-ի իշխանազավթումից հետո զրոյացվեց: Հիմա մատների վրա կարելի է հաշվել ՌԴ այն ազդեցիկ հանրային դեմքերին, ովքեր դեռևս հետամուտ են մեր շահերին, սակայն ՀՀ-ից պետական ազդակներ չստանալով, մեկուսացվում են: Դրա մասին բացեիբաց ահազանգում է, օրինակ, Դենիս Դվորնիկովը: ԱՄՆ-ում թեև հայկական լոբբինգի աղբյուրը ոչ թե ՀՀ իշխանությունն է, այլ սփյուռքը, սակայն «պետական առաջադրանքների» բացակայության պատճառով այդտեղ էլ արդեն զգացվում է հետընթացը:
Իսկ ՌԴ-ում մեր շահերի տեսանկյունից վիճակը վատթարանում է նաև դուգինիզմի սրընթաց և ճոխ ծաղկման հետևանքով: Ռուս ամենաքաջատեղյակ փորձագետներից Վլադիմիր Լեպեխինը պնդում է, որ Ռուսաստանի իշխանությունները որոշեցին իրականացնել կայսերական-միապետական-պահպանողական գաղափարախոսության շուրջ էլիտայի համախմբում. «Երեք ամիս առաջ Դուգինին չկարողացավ կարգել ОРТ-ի ղեկավարը, բայց այժմ էլիտաները ցանկանում են նրան դարձնել Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի Փիլիսոփայության ինստիտուտի ղեկավար, որպեսզի ռուսական փիլիսոփայությունը լիբերալ նիցշեականությունից անցնի պահպանողական վարկածի նույն նիցշեականությանը»: Ըստ էության Լեպեխինը փաստում է, որ պանթուրքիզմի մոլի պաշտպան Ալեքսանդր Դուգինի ձեռքում ավելի ու ավելի է կենտրոնանում կոնցեպտուալ իշխանությունը, որը թեև անտեսանելի է լայն զանգվածների համար, բայց չափազանց կարևոր է:
Այսինքն` այն պայմաններում, երբ մեր թշնամիները կտրուկ ուժեղացել են, նաև քաոսային վիճակի է հասցրած մեր գործակցությունը դաշնակիցների հետ: Անշուշտ, իրավիճակը պահանջում է վիրահատական միջամտություն, ընդ որում հեռացման է ենթակա ոչ միայն կապիտուլյանտը, այլև նրա խունտայում իրար գլխի հավաքված մի քանի հազար ամենահոռի դեգրադանտները: Եվ վերաձևակերպելով Խաչատուր Աբովյանի հայտնի խոսքը, կարելի է ասել` օրհնվի էն սհաթը, երբ կկատարվի Ավետիք Իսահակյանի մարգարեությունը:
Սակայն մինչև կուլմինացիա ինչո՞վ կարելի է կաշկանդել խունտային և նրա տերերին, գոնե մասամբ չեզոքացնել այդ ճիվաղների բոլուկի ռեսուրսը: Արդեն մի քանի տարի է, որ շրջանառվում է Հայկական ցանցային պետության գաղափարը: Միանգամից նշենք, որ դա Տիգրան Սարգսյանի առաջարկած «Հայկական աշխարհի» մոդելը չէ, այլ նոր կոնցեպտ: Սակայն վտանգավոր մոլորություն կլինի կարծել, թե ցանցային պետությունը կարող է փոխարինել ֆիզիկական պետությանը: Այն կարող է միայն լրացնել Հայաստանի Հանրապետության կարողությունը և ավելին, կարող է գործել միմիայն Հայաստանի Հանրապետության գոյության պայմաններում:
Ցանցային պետության սաղմերից մեկը տեսանք բառացիորեն օրեր առաջ: Հոկտեմբերի 23-ին մարզահամերգային համալիրում նախատեսված էր համերգ, ընդ որում` խմբի, որը և՛ պեդերաստ է, և՛ թուրք. Andro&The Limba-ն, ադրբեջանական «Ատլանտիկ Ռեքորդս Ռաշա» լեյբլի ներկայացուցիչները, որի ղեկավարն է Էմին Ագալարովը` Ալիևի նախկին փեսան: 24 ժամից էլ քիչ պահանջվեց այդ պղծության չեղարկմանը հասնելու համար` սկզբում հայերին պատկանող հազարավոր Տելեգրամ ալիքներ, անկախ քաղաքական կողմնորոշումից, համերաշխաբար տարածեցին չեղարկման պահանջը, այնուհետև դա անցավ Ֆեյսբուք և Ինսթագրամ, հայտնվեց կայքերում, իսկ հարյուրավոր հայեր սկսեցին զանգահարել կազմակերպիչներին...
Ցանցային սկզբունքով գործել է ՀՀԿ-ն` Դիմադրության շարժման անհնազանդության ակցիաներին, և դա ցույց տվեց բաևձր արդյունավետություն: Իսկ Սերժ Սարգսյանի ստեղծած քաղաքական կրթության ցանցը, որը մեկնարկել էր տարիներ առաջ Անդրանիկ Մարգարյան քաղաքական դպրոցով, անընդհատ գեներացնում է քաղաքական գործիչներ և ակտիվիստներ: ՀՀԿ Ուսանողական կազմակերպության համար Ծաղկաձորում կազմակերպված եռօրյա դասընթացներն էլ դրա ամենաթարմ ակորդն էին, որ ընդգրկեցին արդեն 2000-ականներին ծնված երիտասարդությանը:
Ցանցային կառույցներ կան, դրանք կարո՛ղ են և պե՛տք է կիրառվեն նիկոլիզմ կոչվող չարորակ ուռուցքը հեռացնելու համար:
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ