Հիմա պարզ է, թե որն է Նիկոլի «ոչ պատմական», «իրական Հայաստանը»

­Միան­գա­մայն տե­ղին մեծ աղ­մուկ ա­ռա­ջաց­րեց ՀՀ կա­ռա­վա­րութ­յան հեր­թա­կան ո­րո­շու­մը, ո­րով ոս­տի­կա­նութ­յան զոր­քե­րի ար­տա­քին ծա­ռա­յութ­յուն ի­րա­կա­նաց­նող զին­ծա­ռա­յող­նե­րի հա­մար 20 000-ա­կան դրա­մի փո­խա­րեն սահ­մա­նել 70 000 հա­վե­լում: Ու սա այն դեպ­քում, երբ ոս­տի­կա­նա­կան հա­մա­կարգն ա­ռանց այդ էլ ու­նի գեր­բարձր աշ­խա­տա­վար­ձեր: Բ­նա­կա­նա­բար, դա հա­մե­մատ­վում է բա­նա­կի աշ­խա­տա­վար­ձե­րի հետ, եւ պատ­կե­րը, մեղմ ա­սած, «ան­հաս­կա­նա­լի» է:

ԵՐԲ «ՄԵՆԹԵՐՆ» ԱՎԵԼԻ ԿԱՐԵՎՈՐՎԱԾ ԵՆ

Այդ կա­պակ­ցութ­յամբ, օ­րի­նակ, «Պա­տիվ ու­նեմ» խմբակ­ցութ­յան քար­տու­ղար Տիգ­րան Աբ­րա­համ­յանն այս կար­ծիքն է ներ­կա­յաց­րել․ «Ինքս տար­բեր ա­ռիթ­նե­րով` հրա­պա­րա­կա­յին եւ գ­րա­վոր (փակ) տեքս­տով, ա­ռա­ջար­կել եմ զին­ծա­ռա­յող­նե­րի, ա­ռա­ջին հեր­թին դիր­քա­պահ անձ­նա­կազ­մի աշ­խա­տա­վար­ձը` բա­զա­յին կամ հա­վե­լավ­ճա­րա­յին ձեւով բարձ­րաց­նել, տվել դրա բո­լոր հիմ­նա­վո­րում­նե­րը, սա­կայն ի պա­տաս­խան, մշտա­պես նշել են, որ այդ բարձ­րա­ցու­մը կա­ռա­վա­րութ­յու­նը պատ­կե­րաց­նում է ա­տես­տա­ցիա­յի հա­մա­կար­գի մի­ջո­ցով: Այս 2-3 տար­վա ըն­թաց­քում քննիչ­նե­րից, դա­տա­խազ­նե­րից մինչեւ ոս­տի­կա­նութ­յուն, շատ դեպ­քե­րում շրջանց­վել է ա­տես­տա­ցիա­յի տրա­մա­բա­նութ­յու­նը եւ տար­բեր ձեւե­րով աշ­խա­տա­վարձ (հա­վե­լավ­ճար, պարգ­եւավ­ճար եւ­ այլն) է բարձ­րաց­վել ու միայն զին­ծա­ռա­յող­նե­րի դեպ­քում է, որ ա­տես­տա­ցիան «եր­կաթ­յա սկզբունք» է դար­ձել… Ես դեմ չեմ, որ ոս­տի­կա­նութ­յու­նում եւս բարձ­րա­ցում­ներ լի­նեն, սա­կայն Զին­ված ու­ժե­րում բարձ­րա­ցում­նե­րը պետք է ան­հա­մե­մատ բարձր լի­նեն: Բո­լո­րը խո­սում են հնա­րա­վոր պա­տե­րազ­մից, ար­տա­քին վտանգ­նե­րից, սա­կայն թշնա­մու դեմ մի քա­նի հար­յուր մետ­րի վրա կանգ­նած զին­ծա­ռա­յո­ղի նկատ­մամբ իշ­խա­նութ­յան վե­րա­բեր­մունքը լա­վա­գույն դեպ­քում ճա­ռե­րով կամ խոս­տում­նե­րով է ար­տա­հայտ­վում»:

«­Միա­միտ» մարդ է պա­րոն Աբ­րա­համ­յա­նը, որ հաշ­վի չի առ­նում մեկ պարզ բան. որ­պես կա­նոն, այս կամ այն ո­լոր­տին վճա­րում են կախ­ված դրա կա­րե­ւո­րութ­յու­նից: Հա­յաս­տա­նում ի՞նչ է ա­նում ոս­տի­կա­նը. դա­տե­լով հան­ցա­վո­րութ­յան ա­ճի խայ­տա­ռակ պատ­կե­րից, կենտ­րո­նա­ցած է Նի­կո­լի «թան­կա­գին ան­ձի» պաշտ­պա­նութ­յան վրա: Ու­րեմն, պետք է շատ փող տալ, որ լավ պաշտ­պա­նի: Իսկ ի՞նչ է ա­նում, օ­րի­նակ, այս պա­հին այդ­քան աղ­մուկ հա­նած Ոս­կե­պա­րի «պոս­տե­րում» գտնվող զին­վորն ու սպան. եր­կիր են պաշտ­պա­նում, ընդ ո­րում, ծան­րա­գույն պայ­ման­նե­րում, եւ այդ ծան­րութ­յու­նը շատ դեպ­քե­րում կապ­ված է ոչ թե թշնա­մու մոտ լի­նե­լու հետ, այլ՝ մեր ներ­քին ի­րո­ղութ­յուն­նե­րի: Դ­րա հա­մար զին­վո­րին տա­լիս են մի քա­նի հա­զար դրամ ամ­սա­կան, սպա­յին՝ 250-300 հա­զար՝ էա­կա­նո­րեն պա­կաս ոս­տի­կա­նա­կան աշ­խա­տա­վար­ձե­րից, եւ դա ա­տես­տա­ցիա­նե­րի հետ կա­պե­լը ծի­ծա­ղե­լի կլի­ներ, ե­թե չլի­ներ ող­բեր­գա­կան: Կա­րե­լի է, ել­նե­լով հի­շա­տակ­ված տրա­մա­բա­նութ­յու­նից, այս հե­տե­ւութ­յա­նը գալ՝ Նի­կո­լի «թան­կար­ժեք ան­ձը» պաշտ­պա­նող սո­վո­րա­կան «մեն­թը» այս իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի կող­մից ա­վե­լի է կա­րե­ւոր­վում, քան եր­կիր պաշտ­պա­նող զին­վո­րա­կա­նը: Բայց սա կլի­ներ շատ պարզ բա­ցատ­րութ­յուն:

Ի­րա­կա­նութ­յու­նը, թե­րեւս, մի փոքր այլ է: Չէ, Նի­կո­լի «թան­կար­ժեք ան­ձի» դե­տալն էլ կա, բայց նաեւ այս կող­մից նա­յենք. իսկ ծան­րա­գույն պայ­ման­նե­րում սահ­ման պա­հող եւ 250-300 հա­զար ստա­ցող, ա­սենք, ե­րի­տա­սարդ լեյ­տե­նան­տը, էլ ա­վե­լի քիչ ստա­ցող կա­մա­վո­րա­կա­նը կցան­կա­նա՞ այս պայ­ման­նե­րում կապ­վել բա­նա­կի հետ, որ տա­րեց տա­րի իր հմտութ­յուն­նե­րը կա­տա­րե­լա­գոր­ծի եւ ա­վե­լի պրո­ֆե­սիո­նալ ձեւով եր­կիր պաշտ­պա­նի: Ա­ռա­վել եւս, որ նրանք էլ շատ լավ հաշ­վել գի­տեն, կա­րող են ի­րենց ա­րա­ծը հա­մե­մա­տել «մեն­թե­րի» ա­րա­ծի եւ դրանց դի­մաց ստա­ցա­ծի հետ: Պա­տաս­խա­նը, ե­րե­ւի, ակն­հայտ է: Ի­հար­կե, կա­րե­լի է եր­կար-բա­նակ ճա­ռել հայ­րե­նա­սի­րութ­յու­նից, միայն թե հայ­րե­նա­սի­րութ­յու­նը զին­վո­րա­կա­նին վե­րա­բե­րվում է, «մեն­թե­րին»՝ ո՞չ: Ու խնդիրն այս դեպ­քում ար­դեն նման տեսք է ստա­նում. իսկ պա­տա­հա­կա՞ն է, որ ներ­կա ծան­րա­գույն վի­ճա­կում գտնվող եր­կի­րը, ո­րը, իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի պնդմամբ, փո­ղի խնդիր չու­նի (եւ ոս­տի­կա­նա­կան աշ­խա­տա­վար­ձերն այդ մա­սին են ակ­նար­կում), այս­պես ա­նու­շադ­րութ­յան է մատ­նում իր բա­նա­կին:

­Թե­րեւս, մո­տա­վո­րա­պես նույն պատ­մութ­յունն է, ինչ սահ­ման­նե­րը եվ­րա­դի­տորդ­նե­րով լցնե­լը, բայց միա­ժա­մա­նակ ար­գե­լա­փա­կե­լով, որ ՀԱՊԿ-ի գո­նե դրոշն այն­տեղ չհայտն­վի: Այն բա­նից հե­տո, երբ կազ­մա­կեր­պութ­յու­նը տվեց նաեւ նի­կոլ­յան թի­մի այն ծի­ծաղ ա­ռա­ջաց­նող պա­հան­ջի մեկ­նա­բա­նութ­յու­նը, թե որն է հա­մա­րում Հա­յաս­տա­նի սահ­մա­նը, եւ հայտ­նի դար­ձավ, որ պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան գո­տի աս­վա­ծը ար­ձա­նագ­րե­լու մա­սով ժա­մա­նա­կին ան­գամ հա­մա­պա­տաս­խան փաս­տա­թուղթ է ըն­դուն­վել: Եվ սա այն դեպ­քում, երբ պաշ­տո­նա­տար ան­ձինք ֆիք­սե­ցին, որ Ռու­սաս­տա­նի հետ ան­գամ զեն­քի մա­տա­կա­րար­ման այն ծեծ­ված խնդիր չեն տես­նում՝ լուծ­ված է: Ս­րանք նույն կար­գի գոր­ծոն­ներ են, ինչ բա­նա­կին նոր­մալ նա­յե­լը, այն է՝ երկ­րի պաշտ­պա­նու­նա­կութ­յունն ամ­րապն­դող ա­րագ եւ պար­զա­գույն քայ­լեր: Բայց ոչ, այդ պարզ հար­ցե­րը լռվել-մնա­ցել են, եւ դրա­նից հե­տո այն հարցն է օ­րա­կարգ գա­լիս, թե մեր իշ­խա­նա­կան վեր­նա­խա­վին ի­րա­կա­նում պե՞տք է երկ­րի պաշտ­պա­նու­նա­կութ­յան ամ­րապն­դու­մը, թե՞ դա ըն­դա­մե­նը պաշ­տո­նա­կան ճա­ռե­րի հար­թութ­յու­նում է մնա­ցել:

ԴԵՊԻ «ԻՐԱԿԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ»

­Թե­րեւս, վեր­ջին օ­րե­րի զար­գա­ցում­նե­րը սկսում են շատ ա­վե­լի հստակ ի ցույց դնել ոչ թե միայն Հա­յաս­տա­նի պաշտ­պա­նու­նա­կութ­յան, այլ նաեւ՝ ներ­կա խայ­տա­ռակ քա­ղա­քա­կան կուր­սի ուղ­ղութ­յամբ նի­կոլ­յան ռե­ժի­մի քայ­լե­րը: Հի­շեց­նենք, նախ Նի­կո­լը սկսեց խո­սել, թե վեր­ջա­պես պետք է Թուր­քիա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յու­ննե­րը կար­գա­վո­րենք, եւ դա, չնա­յած այն բա­նին, որ նույն Թուր­քիան բա­զում նոր նա­խա­պայ­ման­ներ ա­ռաջ քա­շեց: Հա­ջոր­դեց թե­ման, թե այս ինչ լավ սար է Ա­րա­գա­ծը, ո­րով Մա­սի­սը դարձ­նում էին իս­կա­կան «դժգույն սար»: Ա­պա օ­րա­կարգ բե­րե­ցին գեր­բի փո­փո­խութ­յան թե­ման: Ու հի­մա էլ Ան­դո­նի շուր­թե­րով պարզ­վեց, որ Նի­կո­լը ո­րո­շել է Ցե­ղաս­պա­նութ­յան զո­հե­րին ա­նուն առ ա­նուն պար­զել: Սփ­յուռ­քից ե­կած եւ Սփ­յուռ­քում մերժ­յալ դար­ձած Սի­նան­յա­նը շտա­պեց ար­դա­րաց­նել, թե. »Շատ եմ հա­վա­նում պա­րոն Քո­չար­յա­նի ա­սա­ծը, ո­րով­հետեւ սա փաս­տո­րեն Ցե­ղաս­պա­նութ­յան քննարկ­ման, ա­վե­լի խոր­քայ­նո­րեն ճա­նաչ­ման պրո­ցե­սի շատ ա­վե­լի գի­տա­կան եւ­ ա­ռար­կա­յա­կան գի­տակց­ման սկիզբ ա»։ Երբ Ան­դոն «Ա­զա­տութ­յան» ե­թե­րում է այդ քա­րոզ­ներն ա­ռաջ տա­նում, «մա­քուր լի­բե­րաս­տի» հա­մա­րում վա­յե­լող Սի­նան­յանն էլ միան­գա­մից «դոշ է տա­լիս», դա ար­դեն իսկ հե­տաքր­քիր ակ­նարկ է, թե ի­րա­կա­նում այս նոր ա­վանտ­յու­րան ինչ ծա­գում ու­նի: Ա­սենք, բուն ա­ռա­ջա­րկն էլ, ան­կախ դրա փա­թե­թա­վո­րու­մից, իր հեր­թին է շատ բան հու­շում. խո­սում են Ցե­ղաս­պա­նութ­յան «հիմ­նա­վո­րու­մից» այն դեպ­քում, երբ աշ­խար­հի բա­զում երկր­ներ, այդ թվում՝ ա­մե­նահ­զոր­նե­րը ճա­նա­չել ու դա­տա­պար­տել են այն: Այ­սինքն, ո՞ւմ հա­մար են ա­պա­ցույց­ներ փնտրում, Թուր­քիա­յի՞, թե՞ Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նութ­յան ճա­նա­չու­մը խա­ղա­լիք դարձ­րած Բ­րի­տա­նիա­յի ու Իս­րա­յե­լի: Կամ մի­գու­ցե այս­տեղ «կոմպ­լեքս խա­ղի» հե՞տ գործ ու­նենք: Խո­շոր հաշ­վով, Հա­յաս­տանն ի­րեն­ցով ա­նե­լու թուրքա-բրի­տա­նա-իս­րա­յել­յան խաղն ակ­տիվ փու­լում է, պետք է մի կերպ Հա­յաստա­նին ու Թուր­քիա­յին «հաշ­տեց­նել», եւ, բնա­կան է, ոչ թե Ան­կա­րա­յի կող­մից Ցե­ղաս­պա­նութ­յան ճա­նաչ­ման, այլ հա­յաս­տան­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի կող­մից այն «կաս­կա­ծի են­թար­կե­լու» եւ ­ճա­նա­չու­մից հետ քաշ­վե­լու մի­ջո­ցով: Իսկ այն պա­հին, երբ ի­րա­նա-իս­րա­յել­յան հա­կա­մար­տութ­յու­նը բա­րե­հա­ջող կեր­պով նույն ու­ժե­րը տե­ղա­փո­խում  է ռազ­մա­կան բախ­ման փուլ՝ Ի­րա­նի վրա մասշ­տա­բա­յին հար­ձակ­ման հիմ­քեր ստեղ­ծե­լով, հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յունն էլ, բնա­կան է, դառ­նում է նրանց հա­մար էլ ա­վե­լի պա­հանջ­ված:

­Ճիշտ պա­հին էլ ա­մե­նայն ջան-ջի­գա­րա­յին տրա­մադ­րութ­յուն­նե­րով Ե­րե­ւան ե­կավ Տո­կաե­ւը, ում հա­մար մինչ այս Հա­յաս­տա­նը հա­րա­զատ ա­զե­րի­նե­րի թշնա­մու կեր­պար ու­ներ: Ե­կավ ու միան­գա­մից «փայ­լուն» ա­ռա­ջարկ հնչեց­րեց՝ իսկ Ղա­զախս­տա­նը հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան հար­ցով պա­կա՞ս միջ­նորդ կա­րող է լի­նել, հա­մե­ցեք Աս­տա­նա՝ Ա­լիե­ւի հետ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի: Իսկ նման ա­ռա­ջար­կի ըն­դուն­ման դեպ­քում կա­րե­լի է շատ ա­րագ «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գիր» ստո­րագ­րել, հենց մյուս օ­րը թուր­քա­կան սահ­ման բա­ցել՝ Ցե­ղաս­պա­նութ­յան թե­ման տե­ղա­փո­խե­լով բո­լոր նա­հա­տակ­նե­րի ա­նուն առ ա­նուն հայտ­նա­բե­րե­լու պատ­մա­կան-ար­խի­վա­յին դաշտ: Նույն ա­րա­գութ­յամբ էլ, «Զ­վարթ­նո­ցի» օ­րի­նա­կով, ռուս­նե­րից էլ խո­րը շնոր­հա­կա­լութ­յուն կհայտ­նեն, թե էլ կա­րիք չկա, որ մեր սահ­ման­նե­րը պա­հեք, ար­դեն մեր հա­րե­ւան­նե­րի հետ հաշտ­վել ենք: Ու վերջ, «նոր, ոչ պատ­մա­կան, ի­րա­կան Հա­յաս­տա­նը» պատ­րաստ է:

­Հա, չմո­ռա­նանք. իսկ հա­րե­ւան­նե­րի հետ «հաշտ» նման «նոր Հա­յաս­տա­նին» էլ սահ­ման պա­հել, ծախ­սեր ա­նե­լով՝ բա­նակ զար­գաց­նե­լը պե՞տք է: Բայց փո­խա­րե­նը, նման »Հա­յաս­տա­նին» հաս­տատ «ե­նի­չե­րաց­ված մեն­թե­րը» պետք կգան՝ «եր­ջա­նիկ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին» նոր ի­րո­ղութ­յուն­նե­րը «բա­ցատ­րե­լու» հա­մար: Ու ստա­նում ենք նույն բա­նը՝ ում կա­րիքն ա­վե­լի շատ ու­նեն, նրան էլ վճա­րում են:

­Միայն թե այս խաղն ա­վար­տե­լու հա­մար նախ ի­րա­կան կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը պետք է կա­րո­ղա­նան մար­սել այն կա­շան, ո­րը սար­քել են Ի­րա­նի շուրջ: Իսկ ա­հա այս­տեղ հար­ցե­րը շատ են: