Իսրայելն իրականում Իրանի՞ հետ է ուզում պատերազմել, թե՝ Թուրքիայի

Ի­հար­կե, ինչ­պես Հա­յաս­տա­նի շուրջ ի­րա­վի­ճա­կը (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=309949&l=am), այն­պես էլ շատ բան աշ­խար­հում կախ­ված է նրա­նից, թե Թ­րամ­փը մեծ պա­տե­րազմ կսկսի՞ Ի­րա­նի հետ: Եվ, դա­տե­լով տե­ղե­կատ­վա­կան հոս­քե­րից, այս ուղ­ղութ­յամբ սրա­ցում­նե­րի պա­կաս չկա: Եվ այդ թե­ման էլ ա­վե­լի սրվեց Նե­թան­յա­հու­ի՝ ԱՄՆ այ­ցի ֆո­նին:

Ան­գամ ի­րա­նա­կան աղբ­յուր­նե­րի մոտ է գե­րիշ­խում թե­զը, որ Նե­թան­յա­հո­ւի այդ այ­ցի հիմ­նա­կան նպա­տա­կը. «Ի­րա­նի վրա հար­ձա­կումն է: ԱՄՆ-ը պատ­րաստ­վում է պա­տե­րազ­մին: Ա­վե­լի քան 40 000 ա­մե­րի­կա­ցի զին­վո­րա­կան­ներ տե­ղա­կայ­ված են Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քում՝ նա­խա­պատ­րաստ­վե­լով Ի­րա­նի հետ հնա­րա­վոր պա­տե­րազ­մին, հաս­տա­տում են զե­կույց­նե­րը: Լար­վա­ծութ­յու­նը հա­սել է եռ­ման կե­տի: Տե­ղե­կութ­յուն­ներ կան, որ ԱՄՆ-ի եւ Ի­րա­նի միջեւ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րը դա­դա­րեց­վել են, եւ­ եր­կու երկր­ներն էլ բարձ­րաց­նում են ի­րենց ռազ­մա­կան պատ­րաստ­վա­ծութ­յան մա­կար­դա­կը»:

­Թեեւ մյուս կող­մից ԱՄՆ-ն միշտ էլ մո­տա­վո­րա­պես 40 հա­զա­րի չափ զինվորական, ե­թե ոչ շատ ա­վե­լին, ու­նե­ցել է Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում, եւ դա Ի­րա­նի դեմ պա­տե­րազմ սկսե­լու հիմք չէ:

­Նաեւ այլ հարց է, թե ի­րա­կա­նում Իս­րա­յե­լի հա­մար ի­րո՞ք այս պա­հին թիվ 1 թշնա­մին Ի­րանն է: Թեհ­րա­նը, ինչ խոսք, ու­նի ա­ճող ռազ­մա­կան պո­տենց­իալ: Բայց բո­լորն են հաս­կա­նում, որ Ի­րա­նի կող­մից մի­ջու­կա­յին զենք ստեղ­ծե­լու պատ­մութ­յու­նը հո­րին­վածք է: Հենց դա կլի­ներ Իս­րա­յե­լի հա­մար ռեալ վտանգ, սա­կայն ի­րա­նա­կան մի­ջու­կա­յին զեն­քի մա­սին ար­դեն 40 տա­րի խո­սում են, բայց այդ զեն­քը չկա ու չկա:

Մ­յուս կող­մից, Իս­րա­յե­լը մեկ այլ լուրջ խնդրի ա­ռաջ է կանգ­նել՝ սի­րիա­կան ուղ­ղութ­յան: Թել Ա­վի­վը, ի­հար­կե, Սի­րիա­յում փոր­ձում է ի­րեն զգալ ինչ­պես սե­փա­կան տա­նը: Ան­ցած շա­բաթ էլ, հի­շեց­նենք, ան­ցած շա­բաթ ոչն­չաց­րեց սի­րիա­կան կենտ­րո­նա­կան գո­տում` Պալ­մի­րա­յին հատ­վա­ծում գտնվող T4 բա­զան, ո­րը, ըստ տե­ղե­կութ­յուն­նե­րի, վե­րած­վում էր թուր­քա­կան խո­շոր ռազ­մա­բա­զա­յի՝ Իս­րա­յե­լի ուղ­ղութ­յամբ։ Եվ ա­հա, Türkiye ամ­սա­գի­րը պնդում է, որ այս հար­ձակ­ման ժա­մա­նակ թի­րախ են դար­ձել նաեւ թուր­քա­կան С-200 եւ նույ­նիսկ՝ С-400 զե­նի­թահր­թի­ռա­յին հա­մա­կար­գե­րը։ Ե­թե այդ լու­րը ​​հաս­տատ­վի, կնշա­նա­կի, որ թուր­քերն ի­րենց ու­նե­ցած լա­վա­գույն` ռու­սա­կան  С-400 հա­մա­կար­գե­րը տե­ղա­կա­յել են Սի­րիա­յում։ Իսկ դա կնշա­նա­կի, որ դրանք նա­խա­տես­ված են իս­րա­յել­յան ա­վիա­ցիա­յի դեմ:

Ա­վե­լին, մի շարք տե­ղե­կաց­ված աղբ­յուր­ներ էլ պնդում են, որ թուր­քա­կան բա­նա­կը այս օ­րե­րին հսկա­յա­կան ռազ­մա­կան ու­ժեր է տե­ղա­կա­յել Սի­րիա­կան Հա­լե­պի հյու­սի­սում: Ու ա­սել, թե դա նա­խա­տես­ված է, ա­սենք, քրդե­րի դեմ պա­տե­րազ­մե­լու հա­մար, միամ­տութ­յուն կլի­ներ: Իսկ ա­հա, այս զար­գա­ցու­մների ֆո­նին, Jerusalem Post-ը փո­խան­ցում է Իս­րա­յե­լի ռազ­մա­կան բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տոն­յա­յի խոս­քը. «Սի­րիա­յում մեր հար­ձա­կում­նե­րը մե­սիջ են Թուր­քիա­յին: Մի՛ ստեղ­ծեք այն­տեղ ռազ­մա­կա­յան­ներ եւ մի՛ մի­ջամ­տեք մեր գոր­ծու­նեութ­յա­նը»։
Իսկ Թուր­քիան, կրկնենք, ի պա­տաս­խան, մեծ ու­ժեր է մտցնում Սի­րիա... 

Այ­սինքն, Իս­րա­յե­լը հի­մա Ի­րա­նի հե՞տ լուրջ ռազ­մա­կան խնդիր­ներ ու­նի, թե` Թուր­քիա­յի:

Մ­յուս կող­մից, ե­թե ան­գամ ըն­դու­նենք, որ Իս­րա­յե­լի թի­րա­խը Ի­րանն է, եւ փոր­ձում են ԱՄՆ-ին ներգ­րա­վել մեծ պա­տե­րազ­մի մեջ, Թ­րամփն այս պա­հին նման ռի­կի կա­րո՞ղ է գնալ: Շա­բաթ օրն ԱՄՆ-ում Թ­րամ­փի դեմ ա­վե­լի քան 1200 բո­ղո­քի ցույց անց­կաց­վեց: Այն, որ սա շատ նման է սո­վո­րա­կան «գու­նա­վոր հե­ղա­փո­խութ­յան», ա­վե­լի կոնկ­րետ՝ սկսում են նման սցե­նար փոր­ձար­կել, դժվար չէ կռա­հել: Թ­րամ­փը նույն պա­հին իր հա­մար հան­գիստ գոլֆ էր խա­ղում՝ փոր­ձե­լով ցույց տալ, թե որե­ւէ մտա­հո­գութ­յուն չու­նի: Բայց այն, որ տե­ղի ու­նե­ցա­ծը գլո­բա­լիստ­նե­րի, ա­վե­լի ճիշտ՝ այդ ուղ­ղութ­յան լի­դեր «ստվե­րա­յին կա­ռա­վա­րութ­յան» ձեռ­քի գործն է, ե­րե­ւի տա­րա­կու­սանք­ներ չլի­նեն: Գու­մա­րած, Թ­րամ­փի հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը ա­ռանց այս էլ սրված են նաեւ Եվ­րո­պա­յի հետ` ի դեմս իշ­խող գլո­բա­լիս­տա­կան խուն­տա­նե­րի: Իսկ ա­մե­րիկ­յան նոր մաք­սա­տուր­քե­րի պատ­մութ­յունն այդ սրա­ցում­նե­րը հասց­նում  է ծայ­րա­հեղ թե­ժաց­ման: Նույն թեժ հա­րա­բե­րութ­յուն­ներն են Չի­նաս­տա­նի հետ. չի­նա­ցի­նե­րը, պա­տաս­խա­նե­լով Թ­րամ­փին, ի­րենց հեր­թին 34 տո­կոս մաք­սա­տուրք սահ­մա­նե­ցին ա­մե­րիկ­յան բո­լոր ապ­րանք­նե­րի հա­մար, եւ ոչ միայն դա: Այս ա­մե­նը, ի­հար­կե, կա­րե­լի է հա­մա­րել եւս մեկ բա­ցատ­րութ­յուն, թե ին­չու է Մոսկ­վա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը Թ­րամ­փի հա­մար դառ­նում ան­փո­խա­րի­նե­լի: Բայց միայն այս­քա­նով չէ, որ ա­մեն ինչ վեր­ջա­նում է:

­Շատ ա­վե­լի լուրջ խնդիր է դար­ձել, որ ե­րեկ, ինչ­պես եւ սպաս­վում էր, իս­կա­կան փլու­զում տե­ղի ու­նե­ցավ հա­մաշ­խար­հա­յին Ֆոն­դա­յին շու­կա­նե­րում. վատ­թա­րա­գույն ան­կում 2008 թվա­կա­նից ի վեր, ու պատ­ճառն ա­մե­րիկ­յան մաք­սա­տուր­քերն են: Ու միան­գա­մից այս ա­մե­նը տե­ղա­փոխ­վեց նաեւ ա­մե­րիկ­յան ֆոն­դա­յին հա­մա­կարգ: Ինչ շա­րու­նա­կա­կա­նութ­յուն կու­նե­նա, ինչ խո­րութ­յամբ այս ա­մե­նը կհար­վա­ծի հա­մաշ­խար­հա­յին տնտե­սութ­յա­նը, ան­գամ ա­մե­նա­հե­ղի­նա­կա­վոր փոր­ձա­գետ­ներն են խու­սա­փում գնա­հա­տել: Բայց որ ան­գամ ա­մե­նա­կա­տաստ­րո­ֆիկ սցե­նար­ներն են հնա­րա­վոր, ըն­դու­նում են բո­լո­րը:

Ա­հա այս բա­զում, միան­գա­մայն խոր­քա­յին, ո­րոշ դեպ­քե­րում՝ ան­նա­խա­դեպ խնդիր­նե­րին զու­գա­հեռ, որ­քա­նո՞վ է ի­րա­տե­սա­կան, որ Թ­րամ­փը նաեւ ո­րո­շի մտնել Ի­րա­նի հետ մեծ պա­տե­րազ­մի մեջ: Աչ­քի ա­ռաջ ու­նե­նա­լով, որ ան­գամ հու­սիթ­նե­րի հար­ցում, թեեւ ար­դեն մեծ փո­ղեր են ծախ­սել, սա­կայն ո­րե­ւէ տե­սա­նե­լի արդ­յունք չկա: Ան­գամ Թ­րամ­փին էլ մի կողմ թող­նենք. Նե­թան­յա­հուն եւս պետք է որ հաշ­վար­կի այս ամ­բող­ջա­կան ի­րա­վի­ճա­կը, նաեւ հաշ­վի առ­նե­լով, որ Ի­րա­նը պա­տաս­խան հար­ված միան­շա­նակ կհասց­նի: Ա­պա նաեւ, որ այդ հար­վա­ծը կհասց­վի ոչ միայն ա­մե­րիկ­յան ռազ­մա­կա­յան­նե­րին, այլ հենց` Իս­րա­յե­լին: Ու այն դեպ­քում, երբ Նե­թան­յա­հուն էլ երկ­րի ներ­սում խնդիր­նե­րի պա­կաս չու­նի: Նաեւ, չկա ո­րե­ւէ ե­րաշ­խիք, որ Ի­րա­նի դեմ պա­տե­րազ­մը կլի­նի ա­րագ եւ հաղ­թա­կան: Ա­ռա­վել եւս, որ Ի­րա­նի հետ հա­մա­տեղ զո­րա­վար­ժանք­ներ անց­կաց­նե­լով, Չի­նաս­տանն ու Ռու­սաս­տա­նը եւս ցույց տվե­ցին, որ մտա­դիր չեն Թեհ­րա­նին թող­նել հո­շոտ­ման, ե­թե, ի­հար­կե, ԱՄՆ-ի պո­տենց­իա­լը դրան կբա­վա­րա­րի: