Երեվանում նստած՝ չենք պատկերացնում, թե ինչքան հարգված ենք Բելառուսում

Համահայկական գրողների միությունը վերջերս արժանավորապես ներկայացրեց Հայաստանը Գրքի Մինսկի փառատոնում եւ Գրողների միջազգային սիմպոզիումում։ Այս մասին «Իրավունք»-ը զրուցել է միության նախագահ, «Ուժեղ Հայաստան Ռուսաստանի հետ. հանուն նոր Միության» շարժման Մշակութային հանձնախմբի ղեկավար ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԻ հհետ:

«ՏԱՐԱԾՎԱԾ ՊԱՏԿԵՐԱՑՈՒՄԸ, ԹԵ ԴԱՇՆԱԿԻՑ ՉՈՒՆԵՆՔ, ՉԻՄԱՑՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔ Է»

— Կանրամասնե՞ք, թե ինչպես անցավ Գրքի Մինսկի փառատոնը եւ ինչո՞վ նշանավորվեց Համահայկական գրողների միության մասնակցությունը:

— Բելառուսի մայրաքաղաք Մինսկում մարտ ամսին տեղի ունեցավ 32-րդ գրքի միջազգային տոնահանդեսը, փառատոնը եւ գրողների միջազգային սիպոզիումը: Դա մի բացառիկ միջոցառում է, որտեղ ներկա էին ավելի քան 40 երկրից պատվիրակներ: Հրավերը ստացել էի Բելառուսի կառավարության կողմից, ինչի համար շատ շնորհակալ եմ: Ես այնտեղ կառավարության հյուրն էի եւ ներկայացնում էի Համահայկական գրողների միության հրատարակած «Բելառուսի արդի գրականությունը» հատորը: Այն մի բացառիկ ժողովածու է, որը շատ լավ ընդունվեց Մինսկում: Այնտեղ մենք այս հրաշալի հատորի շնորհանդեսը իրականացրեցինք, հատուկ օր էր նվիրված այս հատորին: Բելառուսի կառավարությունը հայտնեց իր խորին շնորհակալությունը, եւ ես արժանացա շնորհակալագրի: Պիտի ասեմ, որ այդ չորս օրերը բացառիկ էին եւ եզակի հնարավորություն՝ ներկայացնելու ժամանակակից հայ գրականությունը:

— Իսկ գրական համագործակցության ընդհանուր եզրեր գտնվեցի՞ն, մշակութային այս երկխոսությունը կունենա՞ շարունակություն:

— Սկսվեց թարգմանական մի գործընթաց: Մենք պետք է թարգմանենք ռուսական եւ բելառուսական գրականություն եւ մեր ռուս գործընկերներն արդեն արդեն սկսել են թարգմանել հայ գրականությունը: Այսինքն, այն տարածված պատկերացումը, թե մենք բարեկամ, դաշնակից չունենք, պարզապես, չիմացության հետեւանք է, քանի որ ե՛ւ բարեկամ ունենք, ե՛ւ դաշնակից, ե՛ւ Մինսկում լավ համայնք ունենք: Հետաքրքիրն այն է, որ տարբեր ազգերի գրողների կողմից ամեն վայրկյան զգում էի իմ նկատմամբ հարգանք՝ որպես Հայաստանի ներկայացուցչի: Պիտի ասեմ, որ միջազգային հարաբերություններում մեզ գնահատում են նախեւառաջ ըստ մեր արժանապատվության եւ ազգային նկարագրին մեր հավատարմության։ Անկեղծորեն, մենք Երեւանում չգիտենք, թե ով ենք այս աշխարհում: Այն, ինչ զգացի, ոգեւորիչ է: Ես դեռ երկար ժամանակ պետք է իմ մեջ պահեմ այս զգացողությունը, որովհետեւ տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ, բանաստեղծություն են գրում Հայաստանի մասին, լավ գիտեն մեր պատմությունը եւ մեր մշակույթը: Բոլորը խնդրում էին, թե՝ պարոն Ափինյան, ստեղծեք հնարավորություն, որպեսզի մենք էլ գանք արեւային Հայաստան, տեսնենք Արարատ լեռը: Աննկարագրելի լավ ապրումներ էին:

«2018-ԻՑ ԱՌ ԱՅՍՕՐ ՄԵՐ ՆԵՐԿԱՅԱՑՐԱԾ ԾՐԱԳՐԵՐԸ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄՇՏԱՊԵՍ ՄԵՐԺԵԼ Է»

— Փաստորեն, ի հեճուկս հայ-բելառուսական քաղաքական հարաբերությունների վատթարացման՝ մնացյալ ոլորտներում պահպանվե՞լ են ջերմ հարաբերությունները:

— Առհասարակ, Բելառուսի հանրապետությունը, ներքին շատ ջերմ բովանդակություն եւ հուզական աշխարհ ունի, որը մեզ՝ հայերիս, բնորոշ է: Իհարկե, դա շատ անսպասելի էր, քանի որ մենք արեւելյան ազգ ենք, բայց դա այդպես էր եւ իրենք՝ բելառուսները, մեր նման ջերմ, մեր նման բարի եւ մեր նման լավ մարդիկ են: Մի քանի օր առաջ է, ինչ վերադարձել եմ Բելառուսից, անդադար ստանում եմ նամանկներ, թե մեր հաջորդ հանդիպումը երբ է լինելու: Իհարկե, մենք դրան պետք է պատրաստվենք եւ նոր իրականացնենք հաջորդ հանդիպումը:

— Հնարավո՞ր է, որ հաջորդ հանդիպումը կայանա Հայաստանում եւ մեծաթիվ օտարերկրյա գրողներ ժամանեն Հայաստան:

— Դա առայժմ հնարավոր չէ, քանի որ մենք կառավարությունից ոչ մի աջակցություն չենք ստանում: 2018 թվականից առ այսօր՝ Համահակական գրողների միությունը բազմիցս ծրագրեր է ներկայացրել, սակայն մշտապես մերժել են մեզ: Հուսամ, որ ինչ-որ բան կփոխվի մեր կյանքում, եւ մենք կսկսենք մշակույթը կարեւորել: Ես ինքս, մշակութային կապերի մասնագետ եմ՝ իմ թեկնածուական դիսերտացիան, իմ երեք տասնյակից ավելի մասնագիտական գործունեությունը հենց այս ուղությամբ է եղել: Ահա, թե ինչու, ես լավ եմ պատկերացնում այդ ճանապարհները, որոնցով մենք պիտի աշխատենք: Բայց պետք է նկատենք, որ խոսքը միայն հայ-բելառուսական հարաբերությունների մասին չէ, որովհետեւ այնտեղ մեր խմբին մոտեցան տարբեր երկներից ժամանած գրողներ եւս: Չորս օր բուռն քննարկումներ ենք անցկացրել, չենք անտեսել ոչ մի հարց, անգամ՝ քաղաքական: Եվ պատկերացնո՞ւմ եք, ոչ մի տարաձայնություն մեր միջեւ չկար, ոչ մի տեսակի վեճ չի եղել:

«ԱՅՍ ԾԱՎԱԼՈՒՆ ԳՈՐԾԵՐՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՐԵԼ ԵՆՔ ՄԵՐ ՉԵՂԱԾ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ՀԱՇՎԻՆ»

— Արդեն որոշումն ընդունվել է եւ մայիս ամսին Բելառուսի մայրաքաղաք Մինսկում տեղի կունենա առաջին Հայ Առաքելական եկեղեցու բացումը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Ես տեղյակ եմ դրանից: Բոլորն այնտեղ այդ մասին էին խոսում եւ ասում, որ Բելառուսի կառավարությունը, Մինսկի քաղաքապետարանն աջակցելու են այդ ծրագրերին: Մենք այնտեղ ունենք հրաշալի համայնք: «Բելառուսի արդի գրականությունը» գրքի շնորհանդեսին ներկա էր նաեւ հայ համայնքի ղեկավարը, ում Մինսկում շատ հարգում են՝ ինչպես քաղաքացիներն, այնպես էլ կառավարությունը: Պիտի ասեմ, որ մեծ հեռանկար ունի մեր համայնքը Բելառուսում: Ի դեպ, մեր խմբին միացան տարբեր ազգերի գրողներ Տաջիկստանից, Ղրղզստանից, նաեւ Բաշկորտոստանի գրողների միության նախագահը: Չկար տարբերություն, մենք բոլորս եղբայրներ էինք: Եվ մեր՝ հայերիս ավանդույթները՝ սիրո, բարության հետ կապված, ես այնտեղ իրականացված տեսա: Ինձ տարբեր հարցերով էին դիմում, առաջարկում էին մասնակցել տարբեր միջոցառումների, թարգմանել այս կամ այն հեղինակին: Հավելեմ նաեւ, որ ապրիլի 7-ին Երեւանում նշվելու է նշանավոր գրականագետ, բանաստեղծ Ռիմա Խարինովայի 70 ամյակը: Ահա այսպես միջազգային հարաբերությունները ծաղկում են, ու ես շատ կցանկանայի, որ Հայաստանի պետությունը դա նկատեր եւ եթե հնարավոր լիներ, աջակցեր որեւէ կերպ: Սակայն, եթե անկեղծ, ես դրա հույսը չունեմ, որովհետեւ մինչեւ հիմա ոչ մի ծրագիր ուշադրության չի արժանացել, եւ մեր բոլոր այս ծավալուն գործերն իրականացրել ենք մեր չեղած միջոցների հաշվին:

ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ