Հայաստանի տարածքը երկրաբանական անցյալում եղել է Թետիս օվկիանոսի հատակը. ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

«Իրավունքը» զրուցել է «Հայաստանի բնության պետական թանգարան» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏՅԱՆԻ հետ:

— Տիկին Գալստյան, եկեք մեր զրույցը սկսենք թանգարանի հիմնադրման պատմությունից:

— Սիրով, «Հայաստանի բնության պետական թանգարան» ՊՈԱԿ-ը գործում է Շրջակա միջավայրի նախարարության ներքո: Թանգարանի հիմնադրման արմատները գալիս են 1930-ական թվականներից՝ որպես բնագիտական կառույց, սակայն այն որպես թանգարան սկսել է գործել 1952 թվականից: Գտնվել է Կապույտ մզկիթի շենքում, այնուհետև տարածք չունենալու պատճառով տևական ժամամակ ցուցադրությունը չի գործել: 1990-ական թթ.-ին շատ նմուշներ վատ պայմանների պատճառով կորցրել են իրենց պիտանելիությունը: Այնուհետև իրանահայ բարերար Լևոն Ահարոնյանի օգնությամբ թանգարանը հիմնովին վերակառուցվեց ու 2004 թվականին նոր ցուցադրությամբ ներկայացավ այցելուներին:

— Ովքե՞ր են հիմնականում, Ձեր այցելուները:

— Թանգարանը ինքնատիպ է: Այստեղ է ներկայացված Հայաստանի ողջ կենսաբազմազանությունը իր հմայքով, այդ իսկ պատճառով այն հետաքրքիր է տարբեր տարիքի այցելուների՝ սկսած մանկապարտեզից, մինչև դպրոցականներ, ուսանողներ և նույնիսկ՝ տարեցներ: Վերջերս զգալիորեն ավելացել է անհատական, տուրիստական և ընտանեկան այցերի թիվը:

— Կրթական ծրագրեր իրականացնո՞ւմ եք:

— Հատուկ կրթական ծրագիր չունենք, բայց մեր էքսկուրսիան ամբողջությամբ համարվում է կրթական, քանի որ այն տվյալ այցելուհի մոտ ճանաչողական դեր է կատարում Հայաստանի բնաշխարհի մասին: Թանգարանում գործում են ցուցահանդեսներ, պարբերաբար կազմակերպվում են միջոցառումներ, որոնց հիմնական նպատակն է բնապահպանական աշխարհայացքի ձևավորումը և ակտիվ մասնակցությունը էկոլոգիական խնդիրների լուծման գործում:

— Ամենաշատը տարվա, ո՞ր ժամանակաշրջանում են այցելում:

— Ակտիվ և ծանրաբեռնված շրջանը թանգարանի համար համընկնում է ուսումնական տարվա հետ,հատկապես հոկտեմբերից դեկտեմբեր և փետրվարից հունիս ամիսներին: Հուլիս, օգոստոս ամիսներին համեմատաբար թեթև է լինում:

— Ձեր ցուցանմուշների մեջ կա նաև Հայաստանի տարածքից հայտնաբերված օվկիանոսային կենդանիների բրածոներ: Կմանրամասնե՞ք:

— Այո, Հայաստանի տարածքը երկրաբանական անցյալում եղել է Թետիս օվկիանոսի հատակը: Ժամանակի ընթացքում ակտիվ լեռնակազմական պրոցեսների հետևանքով տեղի են ունեցել երկրակեղևի բարձացումներ, որի արդյունքում ձևավորվել է այսօրվա Հայաստանի տարածքը: Օվկիանոսում ապրել են տարբեր տեսակի կենդանիներ՝ կորալներ, ոստրեներ, ծովոզնիներ: Նրանք մնալով երկրակեղևի խորը շերտերում տարիների ընթացքում կարծրացել են և ձևավորել են բրածոներ: Այդ բրածոները ցուցադրված են մեր առաջին սրահում:

— Պեղումներ իրականացնո՞ւմ եք:

— Պեղումներով զբաղվում է երկրաբանական ինստիտուտը: Բացի բրածոներից թանգարանում ցուցադրվում է նաև Հայաստանի կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչների խրտվիլակներ: Ամեն տարի մեր նմուշները համալրվում են: Թանգարանում այսօր պահվում է վեց հազար յոթ հարյուր տասից ավելի ցուցանմուշ, և ամեն տարի համալրվում է ևս քսան ցուցանմուշով:

— Ցուցանմուշների ո՞ր տեսակներն են ավելանում:

— Ավելանում են հիմնականում կենդանական տեսակները: Համագործակցելով տարբեր գիտահետազոտական ինստիտուտների օրինակ` կենդանաբանության ինստիտուտի, կենդանաբանական այգու հետ նրանք մեզ հատկացնում են հումք:

— Կենդանաբանական այգին ո՞ր դեպքում է թանգարանին հումք հատկացնում:

— Երբ կենդանին անկում է ապրում, սատկում է: Սատկելուց հետո պարզում են մահվան պատճառը և կենդանու մորթին տալիս են մեզ, որից մեր մասնագետը պատրաստում է խրտվիլակ: Մեր մոտ բոլորը բնական են, բայց ներկայացված են խրտվիլակի տեսքով:

— Թանգարանն ի՞նչ խնդիրներ ունի:

— Թանգարանի խնդիրներից մեկը տարածքի խնդիրն է Տարածքի փոքր լինելու պատճառով բազմաթիվ ցուցանմուշներ չեն ցուցադրվում: Կրթական ծրագրերի իրականացման համար առանձին սենյակ է հարկավոր, որը նույնպես տարածքի խնդիր է: Որոշակի խնդիրներ թանգարանը լուծում է իր ձեռնարկատիրական գործունեությունից: Հայաստանի բնության պետական թանգարանի սակագներն մատչելի են, սպասարկումը՝ բարեհամբույր: «Հայաստանի բնության պետական թանգարանի» դռները միշտ բաց են բոլորի համար: Այցելեք և ավելացրեք ձեր գիտելիքները Հայաստանի հարուստ բնաշխարհի վերաբերյալ:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ