Նորաձեւությունը վախճանվեց, երբ հորինվեց մինի կիսաշրջազգեստը. Վլադիմիր Վիկյու

Անդրադարձել էինք, որ «Թոփ մոդել Հայաստան» ազգային ասոցիացիայի հրավերով օրերս Երեւանում էր գտնվում Միջազգային մանկական կոնգրեսի նախագահ, Մոսկվայի պետական համալսարանի արվեստի ֆակուլտետի դասախոս, Եվրոպայում եւ Ռուսաստանում հայտնի ապրանքանիշի սեփականատեր, աշխարհահռչակ դիզայներ ՎԼԱԴԻՄԻՐ ՎԻԿՅՈՒՆ: «Իրավունքը» բացառիկ հարցազրույց է ունեցել նրա հետ:

ԻՆՉ ՏՊԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ Է ՀԱՅՏՆԻ ԴԻԶԱՅՆԵՐԸ ՄԵԿՆԵԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ

— Հայաստանում ունեցաք վարպետության դաս, ինչպես նաեւ այցելեցիք մի շարք տեսարժան վայրեր: Ի՞նչ տպավորություններ ունեք մեր երկրից եւ հայերից:

— Միանգամից պետք է հաճոյախոսեմ: Յուրաքանչյուր քաղաք, որտեղ ժամանել եմ, ունի, այսպես ասած, իր էներգետիկան: Օրինակ, Ռուսաստանում մի հայտնի քաղաք կա՝ Սուզդալ անունով, որտեղ ինձ շատ վատ եմ զգում, առանձնապես շատ չեմ սիրում Սանկտ Պետերբուրգը: Ընդհանրապես, երբ նոր քաղաք ես ժամանում, միշտ հետադարձ պատասխան ես սպասում, Երեւանում առաջին անգամ էի, ու պետք է ասեմ, որ շատ հարմարավետ ու ջերմ քաղաք է: Նույնիսկ մետրո ենք նստել, հրաշալի մարդիկ են, չես զգում նրանցից ագրեսիա, չափավոր ժպտում են քեզ, հանգիստ են: Այս ամենը մի տեսակ ջերմացնում է, ինչի համար շնորհակալ եմ: Այդտեղ ե՛ւ երկիրն է հրաշալի, ե՛ւ` մարդիկ:

— «Թոփ մոդել Հայաստանի» հետ համագործակցության հուշագիր ստորագրեցիք: Այս համագործակցության շրջանակում ի՞նչ է սպասվում առաջիկայում:

— Նախ ասեմ, որ մեր Մանկական կոնգրեսը միջազգային կազմակերպություն է, որի ստեղծման մտահղացումը եղել է Ռուսաստանինը, եւ դրանով ավարտվում է ռուսական ազդեցությունը կազմակերպության վրա: Մենք արդեն իսկ առաջին երկու քայլն արել ենք եւ ծիլեր ենք տվել մի քանի երկրներում՝ մշակութային կազմակերպությունների եւ գործընկերների շնորհիվ: Այս համատեքստում մեզ շատ դուր եկավ աշխատել նաեւ «Թոփ մոդել Հայաստան» ազգային ասոցիացիայի հիմնադիր Գեւորգ Ասատրյանի եւ գործադիր տնօրեն Լուսինե Բաղդասարյանի հետ, քանի որ նրանք շատ պատասխանատու մարդիկ են՝ էներգիայով լեցուն եւ նոր գաղափարներով լի: Սա ամենակարեւորն է, քանի որ Միջազգային մանկական կոնգրեսը ոչ թե դեկլարատիվ, այլ ինտերակտիվ  քննարկումների հարթակ է՝ մեր, ձեր եւ ընդհանուր խնդիրների մասին: Ի դեպ, երբ հետաքրքրվեցինք, թե աշխարհում մանկական խնդիրներով զբաղվող որքան կազմակերպություն կա, պարզվեց, որ պրակտիկորեն չկա: Անգամ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը, որի մասին բոլորս գիտենք, միջազգային մանկական կազմակերպություն չէ, այն ընդամենը հիմնադրամ է, որն օգնում է կոնկրետ երեխաների գումարով: Այսինքն՝ աշխարհում գոյություն չուներ միջազգային կազմակերպություն, որը հանձն առներ զբաղվել երեխաների իրավունքների պաշտպանությամբ՝ ուսումնասիրելով նրանց մանկությունը, դաստիարակությունն ու այն բարոյական արժեքները, որոնք ձեւավորվում են մշակութային ավանդույթներից, այսպես ասած՝ ամեն մի երկրի մշակութային կոդերից:

«ՄԵՐ ԽՆԴԻՐՆ Է ՕԳՆԵԼ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻՆ, ՈՐ ՄԱՆԿԱՀԱՍԱԿ ՏԱՐԻՔԻՑ ՃԱՆԱՉԵՆ ԻՐԵՆՑ ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆԸ»

— Այսօր Արեւմուտքում արժեքներն այնքան են խեղաթյուրվել, որ դժվար է զանազանել, թե ով ինչ է պատկերացնում դրա ներքո…

— Ռուսաստանի հռետորաբանությունն այսօր հետեւյալն է՝ մենք միաբեւեռ աշխարհի կողմնակից չենք, հակառակը՝ բազմաբեւեռ աշխարհի կողմնակից ենք: Դարեր շարունակ Ռուսաստանը բազմազգ երկիր է եղել, եւ մենք դրան սովոր ենք ու ընդհանուր հայտարար չենք փնտրում: Բայց միաժամանակ ընդունում ենք համամարդկային արժեքները` հիմնված Աստվածաշնչի կամ Սուրբ գրերի վրա, որոնք համաշխարհային արժեք են ներկայացնում, եւ կարծում եմ` պետք է պահպանվեն դրանք եւ միմյանց հետ երկխոսության հիմքում լինեն: Սա շատ կարեւոր է, մենք մեր առջեւ չենք դրել խնդիր՝ երեխաներին սովորեցնել պարել եւ այլն, մեր խնդիրն այլ է՝ օգնել նրանց մանկուց գիտակցել սեփական ազգային ինքնությունն ու պատկանելիությունը, բայցեւ շփման եզրեր գտնել այլ ազգերի հետ՝ առանց ատելության, թշնամության, ճիշտ հակառակը՝ սիրով եւ ընկերություն անելով:

— Փաստորեն, «Թոփ մոդել Հայաստանի» հետ համագործակցությունն առաջին հերթին Միջազգային մանկական կոնգրեսի շրջանակո՞ւմ է լինելու եւ ոչ թե նորաձեւության ու մոդելինգի՞:

— Նորաձեւությունն այստեղ երկրորդական է, այո՛, առաջին հերթին մենք միավորվում ենք Միջազգային մանկական կոնգրեսի շրջանակում: Մրցույթներ, ցուցադրություններ, բնականաբար, կլինեն: Ասեմ նաեւ, որ շուտով ավարտին կհասցնենք մեր պաշտոնական կայքի պատրաստման աշխատանքները: Այն բավականին երկար է պատրաստվում, եւ մենք կունենանք շատ մրցույթներ՝ կապված ե՛ւ գեղանկարչության, ե՛ւ գրականության, ե՛ւ երաժշտության, ե՛ւ պարի հետ: Դրան գումարած՝ կբացենք կիրակնօրյա արվեստի դպրոց: Հենց սկզբից ասեմ, որ այն կոմերցիոն բնույթ է կրելու, բայց այնտեղ մի փոքր այլ կրթական մոտեցում է լինելու: Այն իր էությամբ հավելյալ կրթություն է լինելու, բայց այնտեղ փորձելու ենք ոչ թե երեխաներին սովորեցնել նկարել, այլ նրանց մղել համակարգված մոտեցմանը եւ գիտակցմանը, թե ինչ է օրինակ պատկերը կամ նկարը, երաժշտության մեջ հարմոնիան, ինչ է գեղանկարչության մեջ ոսկե միջինը: Անգամ եթե երեխաները չսովորեն նկարել, կսովորեն հասկանալ արվեստը, քանի որ երբեմն տեսնելով արվեստի «ժամանակակից» գլուխգործոցներ, հատկապես երեխաները չեն ընկալում այն: Իսկ պետք է, որ երեխաները հասկանան, թե ինչ է այն, ինչի համար է, ինչ են ուզում դրանով ասել: Մեր խնդիրն է սովորեցնել երեխաներին արվեստի գրագիտություն:

«ՏՂԱՄԱՐԴԸ ՊԵՏՔ Է ՄՆԱ ՏՂԱՄԱՐԴ, ԿԻՆԸ՝ ԿԻՆ, ՍԱ ՊԵՏՔ Է ՍԵՐՄԱՆԵԼ ՄԱՆԿՈՒՑ»

— Դուք երեւի առաջին եւ վերջին դիզայներն եք, ով խորհուրդ է տալիս երեխաներին չզբաղվել նորաձեւությամբ: Ինչո՞ւ:

— Իրականում բոլորն են այդպես մտածում: Ես չեմ ասում երեխաներին՝ մի զբաղվեք նորաձեւությամբ, այլ ուղղակի խորհուրդ չեմ տալիս զբաղվել պոդիումի վրա քայլելով: Անշուշտ, սա գեղեցիկ մասնագիտություն է, թվում է՝ շատ հրապուրիչ, բայց միլիոնավոր մոդելներից փառքի կարող են արժանանալ 4-10-ն ընդամենը: Շատ ուրախ կլինեմ, եթե ինչ-որ մեկին հաջողվի հասնել փառքի, բայց կոտրված ճակատագրերը, չարդարացված հույսերը նժարի վրա գերակշռում են: Ուստիեւ խորհուրդ եմ տալիս պարզապես վերաբերել այս ամենին, ինչպես խաղի՝ կստացվի, թող խաղան, ճակատագիրը կժպտա՞, լավ է, իսկ եթե չժպտա, հոգ չէ, սովորեցին  քայլել պոդիումի վրա, կարող են ճիշտ պահել մեջքը, կարող են պարել, եւ այսքանը բավական է:

— Ի՞նչ կասեք նորաձեւության միտումների մասին. հաճախ հագուստներ են ցուցադրվում, որոնց մեջ անգամ տարբերակելն է դժվար՝ կանացի՞ է, թե՞ տղամարդու համար է նախատեսված: Այս համատեքստում ի՞նչ իրավիճակ է մանկական նորաձեւությունում:

— Ճիշտ եք նկատել, ելնելով գլոբալիզմի հռետորիկայից՝ այսօր յունիսեքս կոչվածը՝ երկու սեռերի միքսումը, գերակշռում է, ինչը վատ է: Ի վերջո, երկու սեռերին բնությունն է հենց տարբեր ստեղծել, եւ տղամարդը պետք է մնա տղամարդ, կինը՝ կին: Սա պետք է սերմանել մանկուց: Ինչ վերաբերում է մանկական նորաձեւությանը, ապա, որպես այդպիսին, այն գոյություն չունի, անգամ թրենդներ չկան: Գոյություն ունի, այսպես ասած, մեծահասակների համար նախատեսված մոդելների կրկնություն: Անդրադառնալով Արեւմուտքի կողմից թելադրվող նորաձեւությանը՝ ասեմ, որ այն արդեն վաղուց գոյություն չունի: Ես բոլորին ասում եմ՝ հարգելիներս, նորաձեւությունը վախճանվեց այն ժամանակ, երբ հորինվեց մինի կիսաշրջազգեստը: Դրանից հետո որեւէ հայտնագործություն արված չէ նորաձության մեջ, արդեն 20-30 տարի է, ինչ տեսնում եք, ոչ թե նորաձություն է, այլ պարզապես թրենդ: Իսկ ի՞նչ է թրենդը: Այն ուղղակի շոու-բիզնեսի կանոններով մարդկանց վզին փաթաթում են արտադրողներն՝ իրենց ապրանքը վաճառելու համար: Ուստի՝ խոսել նորաձության մասին, նույնիսկ անիմաստ է: Կարծում եմ՝ տղաները պետք է լինեն ջենտլմեն, հերոսներ, ապագա ուժեղ տղամարդիկ, իսկ աղջիկները պետք է լինեն ռոմանտիկ եւ նուրբ՝ ծաղիկների պես: Հնարավոր է կրեն տաբատ, բայց այդ տաբատը նույնպես պետք է լինի կանացի: Եվ պետք չէ միքսել սեռերը, հատկապես երեխաների համար: Այնտեղ չպետք է լինեն գորշ գույներ, այլ պետք է լինի գունավոր: Մանուկների համար այդ գորշ գույներն անհասկանալի են, երբ մեծանան, կհասկանան:

«ԱՄԲՈՂՋՈՒԹՅԱՄԲ ԿՐԿՆՕՐԻՆԱԿԵԼ ԱՐԵՎՄՈՒՏՔԻՆ ՉԻ՛ ԿԱՐԵԼԻ»

— Վստահ եմ՝ որոշակիորեն ծանոթ եք, թե ինչ ունենք այսօր մենք այս ոլորտում: Ինչպես կգնահատեք հայկական պոտենցիալը՝ նորաձեւության ասպարեզում:

— Իհարկե, շատ բան եմ տեսել, գուցե այս պահին դժվարանամ տալ ազգանուններ, բայց պետք է ասեմ, որ ամբողջ դժբախտությունը ե՛ւ հայ, ե՛ւ ռուս դիզայներների եւ ոչ միայն, այլ նաեւ նախկին Խորհրդային Միության երկրներին է, այն է, որ բոլորս նայում ենք դեպի Արեւմուտք: Մի կողմից դա շատ լավ է, որովհետեւ բոլորս սերվել ենք հունահռոմեական մշակույթից, եւ մեր ժամանակների քաղաքակրթությունը հենց այդտեղից է գալիս: Անգամ աստվածաշնչյան արժեքները ձեւավորվել են ոչ թե եգիպտական, այլ հունահռոմեական մշակույթից, բայց, այդուհանդերձ, ամբողջությամբ կրկնօրինակել Արեւմուտքին, չի՛ կարելի:

— Հիմա թերեւս պետք է նայել դեպի Արեւմուտք, որպեսզի իմանալ, թե ինչ չպետք է անել…

— Միանշանակ, բայց դրա հետ մեկտեղ պետք է ընդունել, որ հունահռոմեական մշակույթը տվել է մեզ կանոններ, որոնց հարկ է հետեւել: Օրինակ, Ռուսաստանում ես դեմ եմ, այսպես ասած, ուռա՜ հայրենասիրությանը, երբ ասում են՝ եկեք ամբողջը ռուսականացնենք, ասում եմ՝ ոչ, ռուսականացումը նորաձություն չէ, այլ բանահյուսություն է, որոշակի կարեւոր տարրեր են, բայց մենք բոլորս այլ քաղաքակրթությունում ենք ապրում, եւ մեր բոլոր զգեստները, աքսեսուարները, որոնց սովոր ենք, գալիս է այդտեղից: Եվրասիականը ստեղծվել է հենց հունահռոմեական մշակույթից, այնպես որ, ուզես, թե չուզես, պետք է դրան հետեւես: Պետք չէ կոտրել այդ ամենը, այնտեղ նաեւ շատ լավ տարրեր կան: Օրինակ, դուք էլ ունեք շատ գեղեցիկ զարդանախշեր, հրաշալի գույների համադրություն: Ի դեպ, որքան երկիրը գտնվում է հարավում, այնքան այդտեղ ապրող մարդիկ ավելի վառ են սիրում հագնվել: Որքան հյուսիսային է՝ ավելի զսպված են: Բնականաբար, հայ դիզայներները միշտ փորձում են վառ գույների հետ աշխատել, բայց չպետք է մոռանան չափի զգացողության մասին: Պետք է փորձել որոշակի տարրեր մտցնել: Չգիտեմ՝ Դուք ունե՞ք նորաձեւության օրեր Հայաստանում:

— Իհարկե, ունենք, պարզապես, ոչ շատ մասշտաբային են անցկացվում նորաձեւության օրերը:

— Մոսկվայում վերջին 3 տարիներին ընդհանրապես չի անցկացվում: Շատ լավ է, որ ինչ-որ մեկը դեռ անցկացնում է նորաձեւության օրեր: Էական չէ` մասշտաբային է, թե՝ ոչ, քանի որ ինքնին իդենտիֆիկացումը կարեւոր է՝ ցույց տալ քեզ եւ գտնել հաճախորդներիդ: Այնպես որ, ոլորտում առաջնորդներ դուք ունեք, փնտրեք նրանց ձեր մեջ:

— Կարո՞ղ ենք ասել, որ հայ-ռուսական հարաբերություններն այսօր նաեւ նորաձեւ են դառնում՝ հաշվի առնելով առկա մարտահրավերները:

— Ամեն մեկը յուրովի կարող է դա ընկալել, բայց մենք հասկանում ենք, որ գոյություն ունի հավաքական Արեւմուտք՝ այսպես ասած, պոստմոդերնիստական կապիտալիզմով, եւ այն մի կողմում է: Իսկ Ռուսաստանը, Չինաստանը, Հնդկաստանը՝ իրարից շատ տարբեր երեք մշակույթներ լինելով՝ միացան եւ ասացին՝ ո՛չ, մենք չենք անի բոլորս նույնը: Ռուսաստանն իր մտածելակերպն ունի, Հնդկաստանն՝ իր, Չինաստանն՝ իր: Դրանք տարբեր աշխարհներ են, տարբեր քաղաքակրթություններ: Այս երեք մշակութային սյուներն ասում են՝ մի՛ կրկնօրինակեք մեզ, այլ միացե՛ք ձեր ունեցածով, ինչին սովոր եք: Մի նայեք այս ու այն կողմ: Դուք ունեք ձեր մտահորիզոնը եւ ի ցույց դրեք այն: Պաշտպանե՛ք, բացատրե՛ք, որ՝ այո, մենք այսպիսին ենք, ընդ որում՝ մեծ հպարտությամբ բարձրաձայնեք այդ մասին: Ես համարում եմ, որ այդպես հրաշալի կլինի:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Ինչու մայիսի 9-ին «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը հարգանքի տուրք չմատուցեց անմար կրակի մոտ Հայկ Բաբուխանյանը՝ նոր շարժման եւ նրա անելիքների մասին Հոգով սրտուկների ժամանակը... Լիլիթ Գալստյան Ինչ արել ենք, արել ենք` բացառապես ելնելով մեր խղճից. Անի Սամսոնյան Վերագտնել մեզ. Լիլիթ Գալստյան