«Կրիմինալ» երևույթը հասել է այն աստիճանի, որ ստիպում է հաշվի նստել իր հետ. Փաստաբանը բացառիկ մանրամասներ է ներկայացնում
ԻրավականՎերջին շրջանում գրեթե ամեն օր պաշտոնական տեղեկագրերը գուժում են սպանությունների, վենդետաների, գողական ռազբորկանների մասին։ Ինչո՞վ է պայմանավորված այսչափ ահագնացող կրիմիմալի աճը, ովքե՞ր են պատասխանատու երկրում ստեղծված կրիմինալ ամենաթողության համար հարցը ուղղել ենք նախկին դատախազ, այժմ փաստաբան ԳՈՒՐԳԵՆ ՆԵՐՍԻՍՅԱՆԻՑ, ով կիսելով հանրային մտահոգությունը նախ նշեց.
-Վերջին շրջանում, այ՛ո, հաճախակի ենք ընթերցում ահասարսուռ սպանությունների, խորքում տևական ու բազմադրվագ կոնֆլիկտներ պարունակող խնդիրների՝ հանցավոր դրսևորումներով լուծման դեպքերի մասին հրապարակումներ, որոնք հետագայում հաստատվում են նաև քննչական մարմնի պաշտոնական հաղորդագրություններով:
Ընդհանրապես հանցավորության վիճակը վերլուծելու, հետևություններ անելու և կանխարգելիչ միջոցառումներ ձեռնարկելու համար նախ այն պետք է համեմատել նախորդ տարիների վիճակագրության հետ, իսկ հետո պետք է գնահատել նաև այն տեսանկյունից, թե որքանով է հանրային անվտանգությանը, մարդու կյանքին ու առողջությանը, պետության ներքին ու արտաքին անվտանգությանը սպառնացող այդ չարիքը կառավարելի: Փորձել հասնել նրան, որ ընդհանրապես հանցավոր արարքներ չլինեն, հասկանալի է, որ դժվար է, բայց դրանց թիվը պետք է լինի այն աստիճան կառավարելի, որ հանրությունը իր կենսակերպը, կյանքի ռիթմն ու ընթացքը կազմակերպելիս ստիպված չլինի հաշվի առնել նաև նմանատիպ երևույթները կամ որոշակի հակասոցիալական, կրիմինալ կյանք վարող սուբյեկտների գոյությունը: Հասարակ օրինակ՝ եթե մարդը հասարակական օբյեկտում տեսնում է խրախճանքի մեջ գտնվող՝ մի խումբ հակասոցիալական վարք ցուցաբերող անձանց և որոշում է իր կամ ընտանիքի հանգիստը կազմակերպել այլ վայրում՝ վերջիններից տածվող վտանգից խուսափելու կամ ավելորդ խնդիրների մեջ չհայտնվելու համար, նշանակում է, որ կարմիր լույսը արդեն վառվել է, նշանակում է, որ «կրիմինալ» երևույթը հասել է այն աստիճանի, որ ստիպում է հաշվի նստել իր հետ:
Մեր զրուցակցի պնդմամբ.
-2024թ. իննամսյակի դրությամբ հանցավորության պաշտոնական վիճակագրությանը և նախորդ տարվա համեմատական ցուցանիշներին չեմ տիրապետում, բայց անկախ նրանից, թե թվերը ինչ պատկեր կհրամցնեն, ակնհայտ է, որ այն մտահոգիչ է: Որովհետև եթե նախկին տարիների համեմատությամբ նույնիսկ չունենք աճ կամ առնվազն նույն պատկերն է, ապա դա չի նշանակում, որ առկա վիճակը պետք է համարել գոհացուցիչ, իսկ աշխատանքները՝ բավարար:
Հանցավորությունը շատ նուրբ, զգայուն թելեր ունի և ուղղակիորեն փոխկապակցված է դրա դեմ տարվող պայքարի տևողության, գործիքների, պայքարի վճռականության, ձևի և բովանդակության հետ: Հատկանշական է, որ հանցավորության աճի կարող է հանգեցնել ոչ միայն հանցավորության դեմ պայքարի բացակայությունը, այլև ակտիվ պայքարը, ընտրանքային թիրախների դեմ պայքարը, ընդհատումներով պայքարը: Սա նշանակում է, որ հանցավորության դեմ պայքարում արդյունքի հնարավոր է հասնել միայն մի պարագայում, եթե այդ պայքարը կրում է անընդհատ բնույթ, եթե այն իրականացվում է առանց բացառության և եթե հանցավորությունը որպես չարիք է ընկալվում հասարակության մեծամասնության կողմից: Բայց այստեղ ևս մենք ինչ-որ տեղ բացառիկ ենք: Երբեմն հրապարակվում են իրավապահ մարմինների կողմից այս կամ այն հանցավոր երևույթի դեմ պայքարի տեսանյութեր, տեղեկություններ և որքան էլ զարմանալի լինի, այդ «հանցավոր երևույթը» քննադատելու փոխարեն սկսվում է տվյալ երևույթը կամ դրանցում ներգրավված անձանց արդարացնող կամ պաշտպանող մեկնաբանությունների կամ հայտարարությունների տարափ: Գիտե՞ք, որքան էլ ասենք այս կամ այն գործառույթը պետության պարտականությունն է և պետությունը այն պետք է կատարի՝ անկախ ինչ է մտածում հանրությունը կամ հանրության մի հատվածը, միևնույն է հանրային կարծիքը միշտ վճռորոշ նշանակություն է ունենում, որովհետև պետության պարտավորություններն իրագործողները հանդիսանում են պաշտոնատար անձինք, ովքեր նույն հասարակության մի մասն են ու կամա թե ակամա կաշկանդված են հանրային կարծիքով կամ առնվազն հետևում են դրան: Սա նշանակում է, որ հանրային աջակցության բացակայության կամ առավել ևս հանրային հակադրության պայմաններում բազմակի անգամ բարդ է նույնիսկ սոցիալական բարիք ստեղծելը:
Երևի նկատեցիք, Ձեր հարցին մինչ այս պահը պատասխանեցի որպես նախկին դատախազ, ոչ որպես փաստաբան: Բայց վերջին գրեթե մեկ տարում ՀՀ-ում աշխատելով որպես փաստաբան, շփվելով բազմաթիվ մարդկանց հետ, ինձ համար վեր եմ հանել մի շարք խնդիրներ, որոնք ազդում են հանցավորության դեմ պայքարի արդյունավետությանը: Այս կարճ ժամկետում ես տեսել եմ հանցավորության դեմ պայքարող օրինակելի և հակառակը՝ հանցագործների հետ համագործակցվող, այդ պայքարը ծաղրող ոստիկանների, պատասխանատու, օբյեկտիվ և հակառակը՝ օրենքից ու իրավաբանությունից անտեղյակ քննիչի, առաքելությանը հավատարիմ և հակառակը՝ իր գործառույթից բավականին հեռու դատախազի: Այս ամենի մասին քաջատեղյակ են հարյուր հազարավոր մարդիկ, ովքեր առնչվում են իրավապահ մարմինների գործունեության հետ և այստեղից սկսվում է ձևավորվել հանրային վերաբերմունքի անլրջությունը: Եվ որքան էլ փորձ է արվում իրավապահ մարմինների աշխատանքը կամ դրանց առանձին դրվագները հանրայնացնելով հասարակությանը համոզել հակառակը, չի ստացվում, քանի որ թվարկածս իրավիճակները շարունակում են իրենց բացասական ազդեցությունն ունենալ և այդ ամենի կողքին արվող իրական, նվիրյալ անձանց աշխատանքը արժեզրկվում է, սկսվում է ընկալվել որպես թոզփչոցի, որպես բեմականացում, քաղաքականացվում է (եթե նույնիսկ այդպիսի երանգներ չունի), անձնավորվում է, ստանում երանգներ ու սուբյեկտիվ գնահատականներ: Այս առումով հանցավորության դեմ պայքարը պետք է որակապես նոր դաշտ տեղափոխվի, ընդգրկի հանրային լայն շրջանակները, դառնա հանրության համար համոզիչ, ընկալելի, վստահելի, անդադար ու աննահանջ: Երբ հանրությունը սկսեց դրանում համոզվել, հոգեբանորեն, մտքով ու վարքով դառնալու է դրա մասնակիցն ու աջակիցը, իսկ այդ դեպքում հանցավորության պատկերը փոփոխվելու է մեր աչքի առաջ:
https://iravunk.com/sim/?p=291773&l=am/