«ԷՍ ԹՐԱ՞ՄՓՆ ԻՆՉԻ ԷՍՊԵՍ ԿԱՏԱՂԵՑ»

­Լոն­դո­նում ծրագր­ված հան­դի­պու­մը, որ­տեղ ուկ­րաի­նա­կան կող­մը եւ գլո­բա­լիստ­նե­րը (Բ­րի­տա­նիա+ԵՄ) պետք է պա­տաս­խան տա­յին Թ­րամ­փի պա­հանջնե­րին՝ կապ­ված պա­տե­րազ­մը դա­դա­րեց­նե­լու հետ, այդ­պես էլ չկա­յա­ցավ: Ա­վե­լի ճիշտ, ցածր մա­կար­դա­կի հան­դի­պում ե­ղավ, ո­րի ժա­մա­նակ ԱՄՆ-ին փո­խանց­վեց տար­բեր ար­դա­րա­ցում­նե­րով քո­ղարկ­ված մեր­ժում:

ԱՄՆ-Ն ՍԿՍԵՑ ՈՒՂԻՂ ՄԵՂԱԴՐԵԼ ԶԵԼԵՆՍԿՈՒՆ

Այն, որ նման ի­րա­վի­ճա­կը պետք է Թ­րամ­փին ծայ­րա­հե­ղո­րեն նյար­դայ­նաց­ներ, սպա­սե­լի էր: Եվ ան­մի­ջա­պես էլ Վա­շինգ­տո­նից լսվեց հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րի հե­ղե­ղը: Ա­վե­լի ճի­շտ, ա­մե­րիկ­յան դժգո­հութ­յունն ակն­հայտ էր դեռ այն պա­հին, երբ պետ­քար­տու­ղա­րը եւ Թ­րամ­փի հա­տուկ բա­նագ­նաց Ո­ւիտ­կո­ֆը հրա­ժար­վե­ցին մեկ­նել Լոն­դոն: Ա­վե­լին, Ռու­բի­նոն բաց տեքս­տով հայ­տա­րա­րեց, որ ԱՄՆ-ն դուրս կգա ուկ­րաի­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցից եւ այդ դեպ­քում. «Ուկ­րաի­նան կա­րող է ա­վե­լի կոշտ պայ­ման­նե­րի առ­ջեւ կանգ­նել Ռու­սաս­տա­նի կող­մից»: Նույն ո­ճի մեջ էր նաեւ փոխ­նա­խա­գահ Վեն­սը՝ հայ­տա­րա­րե­լով. «Մենք շատ հստակ ա­ռա­ջարկ ենք ա­րել: Ժա­մա­նակն է, որ նրանք կա՛մ ա­սեն ա­յո, կա՛մ Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րը դուրս կգա այս գոր­ծըն­թա­ցից»: 

­Հա­ջորդե­ց ար­դեն Ս­պի­տակ տան մեկ­նա­բա­նութ­յու­նը, թե՝ Զե­լենս­կին «սխալ ուղ­ղութ­յամբ է ըն­թա­նում» Ուկ­րաի­նա­յի խա­ղաղ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րում, եւ Թ­րամ­փը «հիաս­թափ­ված է Զե­լենս­կու գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րից», ա­վե­լին՝ «Նա­խա­գա­հի համ­բե­րութ­յան բա­ժա­կը լցվել է»: Եվ այդ ֆո­նին, ար­դեն Թ­րամփն ան­ձամբ ան­ցավ ու­ղիղ հար­ված­նե­րի՝ հար­վածն այս ան­գամ ոչ թե «բաշ­խե­լով» Ռու­սաս­տա­նի եւ Ուկ­րաի­նա­յի մեջ, այլ՝ ուղ­ղա­կիո­րեն ուղ­ղե­լով Զե­լենս­կուն: «Ես կար­ծում եմ, որ մենք գոր­ծարք ու­նենք Ռու­սաս­տա­նի հետ: Մենք պետք է բա­նակ­ցենք Զե­լենս­կու հետ: Ես կար­ծում էի, որ Զե­լենս­կու հետ ա­վե­լի հեշտ կլի­նի: Հի­մա մի փոքր ա­վե­լի դժվար է, բայց դա նոր­մալ է»,- նշել է նա­խա­գա­հը: Ա­պա անց­նե­լով շատ ա­վե­լի կոշտ տո­նայ­նութ­յան. «Զե­լենս­կին հրահ­րող է, ով այն­քան դժվա­րաց­նում է այս պա­տե­րազ­մի լու­ծու­մը, նա պար­ծե­նա­լու ո­չինչ չու­նի: Ոչ ոք չի խնդրում Զե­լենս­կիին ճա­նա­չել Ղ­րի­մը որ­պես ռու­սա­կան տա­րածք, բայց ե­թե նա ու­զում է Ղ­րի­մը, ին­չո՞ւ նրանք չպայ­քա­րե­ցին դրա հա­մար տասն­մեկ տա­րի ա­ռաջ, երբ այն հանձն­վեց Ռու­սաս­տա­նին ա­ռանց ոչ մի կրա­կո­ցի… Զե­լենս­կու նման բոր­բոք­ված հայ­տա­րա­րութ­յուն­ներն են, որ դժվա­րաց­նում են այս պա­տե­րազ­մի լու­ծու­մը»:

Այն, որ Թ­րամ­փը հար­ված­նե­րը ռուս-ուկ­րաի­նա­կան ուղղ­վա­ծութ­յու­նից ձե­ւա­փո­խում է միայն ուկ­րաի­նա­կան ուղղ­վա­ծութ­յան, ի­հար­կե, շատ բա­նի մա­սին է հու­շում: Այ­սինքն, պա­տե­րազ­մը շա­րու­նա­կե­լու մե­ղա­վո­րը, ըստ Վա­շինգ­տո­նի ար­դեն պաշ­տո­նակ­ան գնա­հա­տա­կան­նե­րի, միայն Զե­լենս­կին է, եւ հե­տա­գա հար­ված­ներն էլ հենց նրան կուղղ­վեն: Իսկ ա­հա Մոսկ­վա­յի հետ կա­րե­լի է հա­մա­գոր­ծակ­ցել, ան­գամ ե­թե բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը ձա­խող­վի. Ա­մեն դեպ­քում, Թ­րամ­փը ար­դեն կոնկ­րետ ժամ­կետ­նե­րով խո­սեց Պու­տի­նի հետ սպաս­վող հան­դի­պու­մից՝ մա­յի­սի կե­սե­րին: Եվ նույն ռեակ­ցիան էլ ե­կավ Մոսկ­վա­յից՝ Պես­կո­վը եւս հայ­տա­րա­րեց, որ Պու­տին-Թ­րամփ հան­դիպ­ման նա­խա­պատ­րաս­տութ­յու­նը ա­վար­տա­կան փու­լում է:

ՀՆԱՐԱՎՈՐ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐԸ

Ա­հա, այս ի­րա­վի­ճակն է ծա­վալ­վել Լոն­դո­նի ձա­խող­ված բա­նակ­ցութ­յու­ննե­րի արդ­յուն­քում: Ըստ այդմ, այն հարցն է, թե ի՞նչ պետք է հի­մա սպա­սել:

Ի­հար­կե, Վա­շինգ­տո­նում լավ հաս­կա­նում են, որ Զե­լենս­կին գոր­ծել եւ գոր­ծում է Բ­րի­տա­նիա­յի թե­լադ­րան­քով: Այ­սինքն, ի­րա­կա­նում Թ­րամ­փի ցան­կա­ցած գոր­ծըն­թա­ցի տա­պալ­ման մե­ղա­վո­րը Լոն­դոնն է, եւ հենց այս ուղ­ղութ­յամբ էլ պետք է ճնշել, ե­թե ու­զում են արդ­յուն­քի հաս­նել: Այ­լա­պես, կա­րե­լի է Զե­լենս­կուն ա­մեն ին­չով ոչ միայն սպառ­նալ, այլ ան­գամ այդ սպառ­նա­լիք­նե­րը գոր­ծադ­րել: Կա­րե­լի է ան­գամ Զե­լենս­կուն «մեջ­տե­ղից վե­րաց­նել», բայց այդ դեպ­քում էլ մեծ է հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը, որ նրան կփո­խա­րի­նի ար­դեն տե­ւա­կան ժա­մա­նակ Լոն­դո­նում «վե­րա­պատ­րաս­տում անց­նող» Զա­լուժ­նին, եւ է­լի արդ­յունք չի լի­նի: Եվս մեկ տար­բե­րակ կա, որ ռուս­նե­րը շա­րու­նա­կեն հար­ձակ­վել, որն ա­մե­րիկ­յան օգ­նութ­յան դա­դա­րեց­ման դեպ­քում շատ ա­վե­լի է­ֆեկ­տիվ կդառ­նա: Բայց Թ­րամ­փի հա­մար սա նա­խա­պատ­վե­լի տար­բե­րակ չէ. ե­թե Մոսկ­վան վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ վերց­նի ողջ Նո­վո­ռո­սիան եւ Օ­դե­սան, ա­պա ա­ռանց Թ­րամ­փի էլ պա­տե­րազ­մը կհաս­նի ա­վար­տին: Դա պե՞տք է ԱՄՆ-ին. հա­մե­նայն­դեպս` ուկ­րաի­նա­կան ռե­սուրս­նե­րի հաշ­վին պարտ­քը հետ ստա­նա­լու մտքից նման ի­րա­վի­ճա­կում Վա­շինգ­տո­նը ստիպ­ված կլի­նի ձեռք քա­շել: Թեեւ ե­թե Ուկ­րաի­նան մնա­լու է Թ­րամ­փի հիմ­նա­կան թշնա­մու՝ գլո­բա­լիստ­նե­րի ձեռ­քին, մի­գու­ցե ա­վե­լի նպա­տա­կա­հար­մար հա­մա­րեն ռու­սա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը, ո­րի մա­սին ակ­նարկ­ներ նկատ­վեցին ինչ­պես ԱՄՆ նա­խա­գա­հի, այն­պես էլ՝ փոխ­նա­խա­գա­հի մոտ:

Այս­պի­սով, այս պա­հին Թ­րամ­փի հա­մար ցան­կա­լի տար­բե­րակ է դառ­նում հենց Լոն­դո­նը (նաեւ՝ Եվ­րո­պան), եւ երբ վա­շինգ­տոն­յան վեր­նա­խա­վում հայ­տա­րա­րում են զոր­քե­րը Եվ­րո­պա­յից հա­նե­լու ծրագ­րե­րի մա­սին, դա հենց նման ճնշում­նե­րի մա­սին ազ­դակ է: Այս­պի­սով, շատ նման է, որ Վա­շինգ­տո­նը բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րից անց­նում է գոր­ծըն­կեր­նե­րին հյու­ծե­լու կոշտ խա­ղի։ Ուկ­րաի­նա­յին տրված է վեր­ջին հնա­րա­վո­րութ­յու­նը՝ հա­մա­ձայն­վել փոխ­զիջ­ման կամ կորց­նել նույ­նիսկ մնա­ցոր­դա­յին ա­ջակ­ցութ­յու­նը: Ա­մեն դեպ­քում, ԱՄՆ-ը պատ­րաստ­վում է փա­կել ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յու­նը՝ կենտ­րո­նա­նա­լով ա­վե­լի կար­եւոր ո­լորտ­նե­րի վրա: Ա­ռա­ջին հեր­թին Չի­նաս­տա­նի հետ առ­ճա­կատ­ման եւ Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քի եւ այլն: Այս բո­լոր հար­ցե­րում նա սրութ­յամբ զգում է Մոսկ­վա­յի կա­րի­քը, եւ Ուկ­րաի­նա­յին սպա­ռա­զի­նութ­յան եւ ռազ­մա­ֆի­նան­սա­կան այլ տի­պի օգ­նութ­յան լիա­կա­տար դա­դա­րե­ցու­մը կլի­նի այդ օգ­նութ­յան հա­մար մաս­նա­կի վճա­ր: Իսկ ՌԴ-ի դեմ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը դա­դա­րեց­նե­լու թե­ման այլ հար­թութ­յու­նում է. դա ար­դեն Մոսկ­վա­յին լա­վութ­յուն ա­նել չի նշա­նա­կում, պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը դա­դա­րեց­նե­լով, Թ­րամ­փը Մոսկ­վա­յի հետ մի շարք մասշ­տա­բա­յին տնտե­սա­կան ծրագ­րեր ի­րա­կա­նաց­նե­լու մեծ հույ­սեր ու­նի, եւ այդ բո­լոր ծրագ­րե­րում Մոսկ­վա­յի դե­րը պար­զա­պես ան­փո­խա­րի­նե­լի է: Ա­սենք, արկ­տի­կա­կան եր­թու­ղու կամ հազ­վագ­յուտ մե­տաղ­նե­րի (եւ ոչ միայն) կա­յուն մա­տա­կա­րա­րում­նե­րի հար­ցում:

Այդ­պի­սով Դո­նալդ Թ­րամ­փի վար­չա­կազ­մը հաս­կաց­րել է, որ ե­թե Կի­եւը չհա­մա­ձայ­նի ժա­մա­նա­կա­վոր զի­նա­դա­դա­րին մոտ օ­րերս, Վա­շինգ­տո­նը կսկսի ուկ­րաի­նա­կան հա­կա­մար­տութ­յա­նը մաս­նակ­ցութ­յու­նից հա­մա­կարգ­ված դուրս գալ: Ա­ռա­ջին քայ­լը ԱՄՆ պետ­քար­տու­ղա­րի մեր­ժումն էր բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հա­մար Լոն­դոն գա­լուց։ Նաեւ, Վա­շինգ­տո­նը սկսում է ի ցույց դնել, որ ե­թե Լոն­դոնն ի­րեն տես­նում է Եվ­րո­պա­յի կա­ռա­վա­ր­չի դե­րում, ա­պա խնդրեմ, թող փոր­ձի, բայց ո­րե­ւէ բա­նով ԱՄՆ-ի վրա հույս չդնե­լով: Ս­պի­տակ տա­նը, ինչ խոսք, լավ հաս­կա­նում են, որ Լոն­դոնի սե­փա­կան կշի­ռը ծայ­րա­հեղ ան­բա­վա­րար է նման գոր­ծա­ռույ­թի հա­մար` չու­նի քիչ թե շատ է­ֆեկ­տիվ ռազ­մա­կան ուժ, ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­ներ, եւ որ պա­կաս կա­րե­ւոր չէ, այն­պի­սի քա­ղա­քա­կան կշիռ, որ եվ­րո­պա­կան ա­ռա­ջա­տար երկր­ներն անտր­տունջ են­թարկ­վեն Լոն­դո­նից ե­կած ա­մեն մի հրա­հան­գի:

Ա­մեն դեպ­քում, դեռեւս մար­տին Մար­կո Ռու­բինոն Փա­րի­զում նա­խազ­գու­շաց­րեց. ե­թե Եվ­րո­պան պատ­րաստ չէ գնալ դե­պի խա­ղա­ղութ­յան, ա­պա ԱՄՆ-ն չի ի­րա­կա­նաց­նի մի նա­խա­գիծ, որ­տեղ նրանք այլեւս ռազ­մա­վա­րա­կան օ­գուտ չեն տես­նում։ Այ­սօր դա ի­րա­կա­նաց­վում է կոնկ­րետ գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով՝ ծրագ­րե­րի հնա­րա­վոր կրճա­տում, ԵՄ-ում ո­րոշ հյու­պա­տո­սութ­յուն­նե­րի փա­կում, իսկ հե­տո մայր­ցա­մա­քում ԱՄՆ ռազ­մա­կան ներ­կա­յութ­յան կրճա­տում։ Վ­տանգ­ված են նյու­թա­տեխ­նի­կա­կան ա­պա­հո­վումն ու հե­տա­խու­զութ­յու­նը, ա­ռանց ո­րոնց Ուկ­րաի­նա­յի զին­ված ու­ժերն ու Եվ­րո­պան կհայտն­վեն խո­ցե­լի վի­ճա­կում։ Ի­մաս­տը սա է` կա­րո՞ղ է Լոն­դոնն այդ բա­ցը լրաց­նել: Ե­թե ո´չ, ա­պա մայր­ցա­մա­քա­յին Եվ­րո­պա­յի եւ Բ­րի­տա­նիա­յի խո­րը հա­կա­սութ­յուն­նե­րի եւ փո­խա­դարձ հար­ված­նե­րի «Պան­դո­րա­յի արկ­ղը» դրա­նով բաց­վում է:

Իսկ ԱՄՆ-ն­ այս ըն­թաց­քում հնա­րա­վո­րութ­յուն կու­նե­նա կենտ­րո­նաց­նել իր ու­շադ­րութ­յու­նը Ի­րա­նի հետ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի, Չի­նաս­տա­նի հետ առեւտ­րա­յին կոն­ֆի­գու­րա­ցիա­նե­րի եւ Մոսկ­վա­յի հետ ռազ­մա­վա­րա­կան երկ­խո­սութ­յան վրա, եւ այս ա­մե­նը պատ­րաստ է զար­գա­նալ ուկ­րաի­նա­կան թե­մա­յից դուրս, ե­թե Ուկ­րաի­նան եւ ն­րա կու­րա­տոր­նե­րը շա­րու­նա­կեն ի­րենց դի­վեր­սիա­նե­րը: Ա­մեն դեպ­քում, Լոն­դո­նի հիմ­նա­կան ծրագ­րե­րից մե­կը Պու­տին-Թ­րամփ հան­դիպ­ման ձա­խո­ղումն է, եւ հի­շա­տակ­ված հայ­տա­րա­րութ­յու­ննե­րը, թե այդ հան­դի­պու­մը կլի­նի ա­մե­նա­մոտ ա­պա­գա­յում, բրի­տա­նա­ցի­նե­րի հա­մար, ի­հար­կե, միան­գա­մայն վտան­գա­վոր տեսք ու­նեն:

­Մին­չեւ որ Զե­լենս­կուն կփո­խա­րի­նեն ժա­մա­նա­կա­վոր մե­կով, ո­րը հա­զիվ թե Լոն­դո­նում վե­րա­պատ­րաստ­ված Զա­լուժ­նին լի­նի. պա­տա­հա­կան չէ, որ Վա­շինգ­տոնն ա­ռաջ է քա­շել ժա­մա­նա­կա­վոր կա­ռա­վա­րութ­յուն ստեղ­ծե­լու վար­կա­ծը:

ՈՐՊԵՍ ՎԵՐՋԱԲԱՆ

­Սա­կայն այս բո­լոր քայ­լե­րը կա­րող են սկսվել միայն հա­ջորդ շա­բաթ­վա­նից: Մինչ այդ, ինչ­պես նաեւ ուկ­րաի­նա­կան տե­ղե­կաց­ված աղբ­յուր­ներն են հա­վաս­տիաց­նում. «Բան­կո­վա­յին հայտ­նի է դար­ձել, որ Թ­րամ­փը մինչեւ ապ­րի­լի վերջ կհայ­տա­րա­րի ուկ­րաի­նա­կան ճգնա­ժա­մից դուրս գա­լու մա­սին։ Նույ­նիսկ հստակ ժամ­կետ՝ «72 ժամ­վա ըն­թաց­քում»»:

­Դե, ու­րեմն, սպա­սենք ա­րագ զար­գա­ցու­մնե­րին: