Ինչ են փաստաբանները Կառավարությունից ստացել՝ որպես «Նոր տարվա նվեր»

­Հուն­վա­րի 1-ից փաս­տա­բա­նի ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րից օգտ­վելն ա­ռա­վել թան­կա­ցել է քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար։ Այս մա­սին «Ի­րա­վունք»-ը զրու­ցել է փաս­տա­բան ԱՇՈՏ ՆՈՒՐԻՋԱՆՅԱՆԻ հետ:

— Փաս­տա­բան­նե­րի հարկ­ման նոր հա­մա­կարգն ար­դեն ու­ժի մեջ է: Փաս­տա­բան­նե­րը հա­մա­կերպ­վե՞լ են 20 տո­կոս ա­վե­լաց­ված ար­ժե­քի հարկ­ման (ԱԱՀ) եւ 18 տո­կոս շա­հու­թա­հար­կի հետ:

— Նախ եւ ա­ռաջ նշեմ, որ ան­հատ ձեռ­նար­կա­տեր հան­դի­սա­ցող փաս­տա­բան­նե­րի հա­մար շա­հու­թա­հար­կը կազ­մում է 23 տո­կոս, 18 տո­կո­սը վե­րա­բե­րում է ի­րա­վա­բա­նա­կան ան­ձանց: Փաս­տա­բան­նե­րի ճնշող մե­ծա­մաս­նութ­յու­նը «ան­հատ ձեռ­նար­կա­տեր» կազ­մա­կեր­պաի­րա­վա­կան ձե­ւով է աշ­խա­տում, եւ ան­հայտ պատ­ճա­ռով այս ե­ղա­նա­կով աշ­խա­տե­լու շա­հու­թա­հարկն ա­վե­լի բարձր է: Փաս­տա­բան­ներն, ի­հար­կե, չեն հա­մա­կերպ­վել: Դժ­վար է հա­մա­կերպ­վել հար­կա­յին «տե­ռո­րի» հետ:

— Ար­դեն իսկ բախ­վե՞լ եք խնդիր­նե­րի՝ նոր հար­կա­յին քա­ղա­քա­կա­նութ­յան հետ կապ­ված: Ինչ­պի­սի՞ բա­ցա­սա­կան հե­տե­ւանք­ներ այն ու­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար:

— Հիմ­նա­կան խնդի­րը քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար փաս­տա­բա­նա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի թան­կա­ցումն է: Օ­րենսդ­րա­կան տխրահռ­չակ փո­փո­խութ­յուն­նե­րը, թեեւ սկսել են գոր­ծել 2025թ. հուն­վա­րի 1-ից, բայց ըն­դուն­վել եւ ստո­րագր­վել են ա­միս­ներ ա­ռաջ: Ըստ այդմ, ա­միս­ներ ա­ռաջ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար ար­դեն իսկ պարզ էր, որ ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րը թան­կա­նա­լու են: Հա­ջորդ խնդի­րը, ո­րը փաս­տա­բան­նե­րը Կա­ռա­վա­րութ­յու­նից որ­պես «Նոր տար­վա նվեր» են ստա­ցել, ա­ռա­վել բարդ եւ, ըստ այդմ նաեւ ա­ռա­վել թան­կար­ժեք հաշ­վա­պա­հութ­յունն է: Հարկ­ման բարդ հա­մա­կար­գին անց­նե­լը հան­գեց­րել է այդ թվում նաեւ հաշ­վա­պա­հա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի թան­կաց­ման: Ինձ հա­մար հաշ­վա­պա­հա­կան ծա­ռա­յութ­յու­նը թան­կա­ցել է, ա­ռանց չա­փա­զանց­նե­լու, ու­ղիղ յոթ ան­գամ:

— Ինչ­պե՞ս կա­րող են այս փո­փո­խութ­յուն­ներն ազ­դել բո­ղո­քարկ­ման ի­րա­վուն­քի սահ­մա­նա­փակ­ման վրա, հատ­կա­պես ե­թե քա­ղա­քա­ցի­նե­րը չու­նեն բա­վա­րար ռե­սուրս­ներ վճա­րե­լու հա­մար:

— Ա­ռա­վել քան ակն­հայտ է, որ փաս­տա­բա­նա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի մատ­չե­լիութ­յան սահ­մա­նա­փա­կու­մը ուղ­ղա­կիո­րեն հան­գեց­նե­լու է դա­տա­րա­նի մատ­չե­լիութ­յան ի­րա­վուն­քի սահ­մա­նա­փակ­ման: Ե­թե մի­ջի­նից բարձր ե­կա­մուտ ու­նե­ցող քա­ղա­քա­ցին կա­րող է ի­րեն թույլ տալ օգտ­վել ան­հա­վա­նա­կան (բան­կե­րին եւ կա­զի­նո­նե­րին հա­վա­սա­րեց­ված) հար­կա­յին բե­ռով հարկ­վող փաս­տա­բա­նա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րից, դժվար է պատ­կե­րաց­նել ցածր կամ մի­ջին ե­կա­մուտ ու­նե­ցող քա­ղա­քա­ցի­նե­րի դրութ­յունն այս հար­ցում:

— Հ­նա­րա­վո՞ր է, որ կա­ռա­վա­րութ­յան այս­պի­սի քա­ղա­քա­կա­նութ­յան հե­տե­ւան­քով ոչ միայն սահ­մա­նա­փակ­վի փաս­տա­բան­նե­րի ան­կա­խութ­յու­նը, այլ նաեւ ո­լոր­տը կենտ­րո­նաց­վի ա­ռա­վել մեծ գոր­ծա­րար­նե­րի ձեռ­քե­րում:

— Կար­ծում եմ, որ հիմ­նա­կան նպա­տա­կը դա է: «Ի­րենց հար­գող» պաշ­տոն­յա­նե­րի մե­ծա­մաս­նութ­յու­նը «կող­քից բիզ­նես» ու­նի, այդ թվում՝ նաեւ փաս­տա­բա­նա­կան, խորհր­դատ­վա­կան եւ հաշ­վա­պա­հա­կան խո­շոր գրա­սեն­յակ­ներ: Ա­նուն­ներ եւ ան­վա­նում­ներ չեմ ցան­կա­նում հնչեց­նել, մինչ­դեռ հա­վա­տա­ցեք, որ կա­րող եմ: Շու­կա­յի կլա­նու­մը, հաշ­վի առ­նե­լով՝ փաս­տա­բա­նա­կան գոր­ծու­նեութ­յան ա­ռա­քե­լութ­յունն ու ա­ռանձ­նա­հատ­կութ­յու­նը, կա­րող է հան­գեց­նել փաս­տա­բա­նի ան­կա­խութ­յան եւ ինք­նա­վա­րութ­յան սահ­մա­նա­փակ­ման, շա­հե­րի բախ­ման վտան­գի ստեղծ­ման: Մինչ­դեռ, հա­մոզ­ված եմ, որ մեր հա­մայն­քում աշ­խա­տող փաս­տա­բան­նե­րի ճնշող մե­ծա­մաս­նութ­յու­նը կկա­րո­ղա­նա պահ­պա­նել ինք­նա­վա­րութ­յունն ու ան­կա­խութ­յու­նը:

— Արդ­յո՞ք ստաց­վում է, որ կա­ռա­վա­րութ­յան կող­մից փորձ է ար­վում պե­տա­կան բյու­ջեն լցնել՝ ան­տե­սե­լով հենց քա­ղա­քա­ցի­նե­րի շա­հե­րը:

— Հենց այդ­պես էլ ստաց­վում է: Հա­մա­տա­րած հար­կա­յին «տե­ռո­րը», ո­րը կա­տար­վում է ոչ միայն փաս­տա­բա­նա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի ո­լոր­տում, այլ հա­մընդ­հա­նուր, ի­րա­կա­նաց­վում է քա­ղա­քա­ցի­նե­րի օ­րի­նա­կան շա­հե­րի եւ սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­վունք­նե­րի ոտ­նա­հար­ման գնով:

— Մեր վեր­ջին հար­ցազ­րույ­ցում Դուք լա­վա­տե­սութ­յամբ նշել էիք, որ փաս­տա­բան­նե­րի հա­մայն­քը կոտ­րել կամ ճնշել հնա­րա­վոր չէ: Ի վեր­ջո, ի՞նչ է պատ­րաստ­վում ա­նել փաս­տա­բա­նա­կան հա­մայն­քը, որ­պես­զի նվա­զեց­նեն այս փո­փո­խութ­յուն­նե­րի բա­ցա­սա­կան ազ­դե­ցութ­յու­նը կամ դի­մա­կա­յեն նոր կար­գա­վոր­մա­նը:

— Փաս­տա­բա­նա­կան հա­մայն­քը պատ­րաստ­վում է ո­րո­շա­կի մի­ջո­ցա­ռում­ներ ի­րա­կա­նաց­նել, ո­րոնց ման­րա­մաս­ներն այս պա­հին հստա­կեց­վում են եւ հրա­պա­րակ­ման են­թա­կա չեն: Ան­կախ արդ­յուն­քից, եւս մեկ ան­գամ պնդում եմ, որ ան­կա­խութ­յան եւ ինք­նա­վա­րութ­յան ա­ռու­մով բո­լոր ճնշում­նե­րը, այդ թվում՝ ֆի­նան­սա­կան, ո­րե­ւէ բա­րե­խիղճ եւ իր մաս­նա­գի­տութ­յա­նը հա­վա­տա­րիմ փաս­տա­բա­նի կոտ­րել չեն կա­րող: Իսկ մեր հա­մայն­քում եւ իմ շրջա­պա­տում այդ­պի­սի մաս­նա­գետ­նե­րը շատ են:

ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ