ՈՒԿՐԱԻՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՎԵՐՋԸ ԿՓՈԽԻ ՀԱՐԱՎԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Ա­լիե­ւի հա­մար, ի­հար­կե, կա­րող է ո­գե­ւո­րիչ լի­նել սի­րիա­կան այս ի­րա­վի­ճա­կը (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=299912&l=am)՝ Ս­յու­նի­քի հար­ցում իր հա­վակ­նութ­յուն­նե­րի հետ կապ­ված: Միայն թե նրա հա­մար եւս հար­ցա­կան­ներ կան: Նախ, իսկ արդ­յոք Թուր­քիան Սի­րիա­յում ստիպ­ված չի՞ լի­նի ներ­քաշ­վել իր հա­մար շատ վտան­գա­վոր զար­գա­ցում­նե­րի մեջ, ինչ­պի­սիք են ԱՄՆ-ի կող­մից հո­վա­նա­վոր­վող քրդե­րի, ան­գամ՝ Իս­րա­յե­լի դեմ պա­տե­րազ­մը, կամ հա­կա­ռակ դեպ­քում Քուր­դիս­տա­նի ստեղծ­ման հե­ռան­կա­րը: Ե­թե այդ­պես ե­ղավ, ա­պա Թուր­քիան ու­ժեր կու­նե­նա՞ նաեւ կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յան հա­մար: Ա­ռա­վել եւս, որ Սի­րիա­յում մեկ ան­գամ ռուս­նե­րի եւ Ի­րա­նի դեմ դուրս գա­լով, կա­րող է երկ­րորդ ան­գա­մը նույն հեշտ հաղ­թա­նա­կը չու­նե­նալ: Գու­մա­րած, Սի­րիան կորց­նե­լով, Ի­րա­նի հա­մար շատ ա­վե­լի է կա­րե­ւոր­վում կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ ռուս­նե­րի հետ լո­գիս­տի­կան: Ռուս­ներն էլ, ե­թե կանգ­նեն Լա­թա­կիան եւ Տար­տու­սը կորց­նե­լու հե­ռան­կա­րի ա­ռաջ, թե­րեւս կա­րող են շատ ա­վե­լի կա­րե­ւո­րել Հա­յաս­տա­նի եւ Աբ­խա­զիա­յի ռազ­մա­բա­զա­նե­րի դե­րը:

Այ­սինքն, այս ա­մե­նից Ա­լիե­ւին դեռ գլուխ հա­նել է պետք, մինչ կփոր­ձի Ս­յու­նի­քում իր ա­խոր­ժակ­ին տե­ղիք տալ: Բայց մյուս կող­մից, դա­տե­լով Վ­րաս­տա­նի վար­չա­պետ Ի­րակ­լի Կո­բա­խի­ձեի տրա­մա­բա­նութ­յու­նից, Ա­լիե­ւի հա­մար հնա­րա­վո­րութ­յու­ննե­րի պա­տու­հա­նի փակ­վե­լուն քիչ ժա­մա­նակ է մնում: Այ­սինքն, ըստ Կո­բա­խի­ձեի. «Կար­ծում եմ՝ հուն­վա­րի 20-ից աշ­խար­հում ա­մեն ինչ էա­պես կփոխ­վի, այդ թվում՝ մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նը, ո­րը հան­դարտ­վե­լու է։ Ի­հար­կե, մենք սպա­սում ենք ԱՄՆ նա­խա­գա­հի երդմ­նա­կա­լութ­յա­նը…»:

Այն, որ նաեւ նման փո­փո­խութ­յուն­նե­րի հե­ռան­կա­րը վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րին մղեց ներ­կա կտրուկ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան շրջա­դար­ձի, ի սկզբա­նե էլ հաս­կա­նա­լի էր (­Նի­կո­լին նկա­տի չու­նենք): Ու ներ­կա զար­գա­ցում­ներն էլ ակ­նար­կում են, որ այդ սպա­սե­լիք­նե­րը միան­գա­մայն ռեալ էին: Ա­մեն դեպ­քում, գո­նե ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մի մա­սով, նաեւ հաշ­վի առ­նե­լով, որ դրա ա­վար­տը ռուս­նե­րին ա­ռա­ջին հեր­թին կենտ­րո­նաց­նե­լու է հենց հա­րավ­կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ: Ն­կա­տի ու­նենք, որ այն ազ­դակ­նե­րը, ո­րոնք այս պա­հին գա­լիս են Թ­րամ­փից, հու­շում են, որ ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ նրա հայտ­նի հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րը ա­մե­նե­ւին էլ նա­խընտ­րա­կան չկա­տար­վող խոս­տում­նե­րի դաշ­տում չեն:

­Փա­րի­զում նա­խօ­րեին Մակ­րո­նի միջ­նոր­դութ­յամբ Թ­րամ­փի հան­դի­պու­մը Զե­լենս­կու հետ նո­րից ա­ռա­ջին պլան մղեց Ուկ­րաի­նա­յում խա­ղա­ղութ­յան թե­ման: Մինչ այդ, հի­շեց­նենք, Թ­րամ­փի մեր­ձա­վոր­նե­րից մե­կի հա­մա­րում ու­նե­ցող Թա­քեր Կարլ­սո­նի հետ հար­ցազ­րույ­ցում Լավ­րո­վը եւս մեկ ան­գամ ներ­կա­յաց­րեց, թե որ պայ­ման­նե­րով է Մոսկ­վան պատ­րաստ խա­ղա­ղութ­յան: Դ­րան զու­գա­հեռ, ԱՄՆ-ում էր Զե­լենս­կու «գորշ կար­դի­նալ» Եր­մա­կը՝ փոր­ձե­լով Թ­րամ­փի թի­մի հետ շփում­նե­րում հաս­կա­նալ, թե պաշ­տո­նա­վար­ման մեկ­նար­կից հե­տո ԱՄՆ նոր նա­խա­գահն ի­րա­կա­նում ի՞նչ կուրս է ընդ­ու­նե­լու ուկ­րաի­նա­կան թե­մա­յով: Ան­գամ ուկ­րաի­նա­կան աղբ­յուր­նե­րը մատ­նան­շե­ցին, որ Կիեւն ա­նակն­կալ­նե­րի չպետք է սպա­սի. ստիպ­ված է նստել բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի շուրջ, հա­կա­ռակ դեպ­քում, կլի­նի ա­մե­րիկ­յան օգ­նութ­յան կրճա­տում: Իսկ ե­թե Զե­լենս­կին ո­րո­շի հույ­սը դնել եվ­րա­լի­բե­րաստ­նե­րի եւ մինչ Թ­րամ­փի պաշ­տո­նա­վա­րու­մը Բայ­դե­նի տված օգ­նութ­յան վրա, ա­պա դրա դեմ էլ քայլ կա: Թ­րամ­փը պար­զա­պես կհրա­ժար­վի ճա­նա­չել Զե­լենս­կու լե­գի­տի­մութ­յու­նը, հաշ­վի առ­նե­լով, որ նրա պաշ­տո­նա­վար­ման ժամ­կե­տը վա­ղուց է լրա­ցել:

Եվ ա­հա փա­րիզ­յան հան­դի­պու­մից հե­տո Թ­րամ­փը, ով, կրկնենք, Կարլ­սո­նի մի­ջո­ցով ստա­ցել էր Մոսկ­վա­յի դիր­քո­րո­շու­մը, հայտ­նեց, որ Զե­լենս­կին պատ­րաստ է բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի: Ար­դեն Կիեւ վե­րա­դար­ձած Զե­լենս­կին, թե­րեւս վա­խե­նա­լով ի­րա­վի­ճա­կի նման հրա­պա­րա­կայ­նա­ցու­մից, շտա­պեց հայ­տա­րա­րել, որ կգնա զի­նա­դա­դա­րի միայն անվ­տան­գութ­յան մի­ջազ­գա­յին ե­րաշ­խիք­նե­րի, այն է՝ ՆԱՏՕ-ին Ուկ­րաի­նա­յի ան­դա­մակ­ցութ­յան դեպ­քում, ո­րը Վա­շինգ­տոնն ան­գամ Բայ­դե­նի պա­րա­գա­յում է մեր­ժում: Հա­ջոր­դեց Թ­րամ­փի եւս մեկ հայ­տա­րա­րութ­յուն, թե՝ Ուկ­րաի­նան «հա­վա­նա­բար» չպետք է ԱՄՆ-ից ակն­կա­լի ռազ­մա­կան օգ­նութ­յան նույն ծա­վալ­նե­րը, ինչ Բայ­դե­նի օ­րոք: Իսկ թե որն է դրա հե­տե­ւանքն Ուկ­րաի­նա­յի հա­մար, հաս­կա­նում են բո­լո­րը: Ե­րեկ էլ, New York Post-ի մի­ջո­ցով հնչեց Թ­րամ­փի եւս մեկ հայ­տա­րա­րութ­յուն, թե՝ Զե­լենս­կին «պատ­րաստ է խա­ղա­ղութ­յան»: Այս եզ­րա­կա­ցութ­յու­նը նա ա­րել է Փա­րի­զում Ուկ­րաի­նա­յի նա­խա­գա­հի հետ շփվե­լուց հե­տո: «Նա ցան­կա­նում է խա­ղա­ղութ­յուն հաս­տա­տել: Սա նոր բան է: Նա զի­նա­դա­դար է ու­զում… Կար­ծում է, որ ժա­մա­նա­կը ե­կել է: Թ­րամ­փը նաեւ ման­րա­մաս­նել է. «Ես հա­յե­ցա­կարգ եմ մշա­կում, թե ինչ­պես վերջ տալ այս ծի­ծա­ղե­լի պա­տե­րազ­մին»:

Ի­հար­կե, սրանք դեռ ըն­դա­մե­նը հայ­տա­րա­րութ­յուն­ներ են, ոչ թե խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գիր կամ գո­նե բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց: Սա­կայն մեկ բան հաս­տատ է՝ Թ­րամփն այս պա­հին իր բո­լոր քայ­լե­րով ցույց է տա­լիս, որ ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մը եւ այն թե­զե­րը, ո­րոնք Բայ­դե­նի վար­չա­կազ­մը դնում է դրա տակ, իր հա­մար երկ­րոր­դա­կան թե­մա­ներ են, եւ ին­քը կենտ­րո­նա­նա­լու է բո­լո­րո­վին այլ ռազ­մա­վա­րա­կան խնդիր­նե­րի վրա, ո­րոնց հար­ցում ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազմն ըն­դա­մե­նը ա­վե­լոդ բա­լաստ է: Այ­սինքն, ի­րոք կա ռեալ հե­ռան­կար, որ պա­տե­րազ­մը կա­րող է ա­վարտ­վել: Հենց դա է, որ տես­նում է Կո­բա­խի­ձեն՝ խո­սե­լով նաեւ հա­րավ­կով­կաս­յան ի­րո­ղութ­յու­ննե­րի փո­փո­խութ­յուն­նե­րից: Հենց դա է, որ տես­նում է Ա­լիե­ւը, եւ հի­մա պետք է ո­րո­շում կա­յաց­նի Ս­յու­նի­քի հար­ցով: Վեր­ջա­պես, դա տես­նո՞ւմ է Նի­կո­լը. ե­թե ոչ, մի վեր­ջին ան­գամ կբա­ցատր­վի:

ՔԵՐՈԲ ՍԱՐԳՍՅԱՆ