ԱՄԲՈՂՋ ՀԱՐՑՆ ԱՅՆ Է, ԹԵ ԱԼԻԵՎԸ ԿՀԱՐՁԱԿՎԻ՞

­Նի­կոլ­յան խուն­տա­յի այդ­քան միան­շա­նակ դար­ձած դիր­քո­րոշ­ման ֆո­նին (Տես նաեւ https://iravunk.com/?p=299568&l=am), մեկ հան­գա­մանք եւս չպետք է աչ­քա­թող ա­նել: Այն, որ Հա­յաս­տա­նի վրա հար­ձակ­վե­լու հար­ցում Ա­լիե­ւը, այն է՝ թուրք-ա­զե­րիա­կան տան­դե­մը նա­յում է ոչ թե Նի­կո­լի «էս­տի հա­մե­ցեք­նե­րին» կամ մեր երկ­րի դաշ­նակ­ցա­յին հա­րա­բե­րութ­յու­ննե­րի մա­սին նրա պատ­կե­րա­ցում­նե­րին, այլ՝ դե­պի Ռու­սաս­տա­նին եւ Ի­րա­նին: Ընդ ո­րում, ե­թե ան­գամ սի­րիա­կան հար­թա­կում Էր­դո­ղա­նը շա­րու­նա­կի սրել ՌԴ-ի եւ Ի­րա­նի հետ հա­կա­մար­տութ­յու­նը, դա Մոսկ­վա­յի հա­մար էլ ա­վե­լի մեծ շար­ժա­ռիթ է, որ ձեռ­քից բաց չթող­նի կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ Թեհ­րա­նի հետ կա­պի լո­գիս­տի­կան: Կարճ ա­սած, Ա­լիե­ւի հա­մար այս պա­հին հար­ձակ­վե­լու հար­ցում ռիս­կերն էլ ա­վե­լի լուրջ են:

­Թուր­քիան, ի­հար­կե, փոր­ձում է գրո­հել լայն ճա­կա­տով եւ ա­ռա­ջին հեր­թին Աբ­խա­զիա-Վ­րաս­տան ուղ­ղութ­յուն­նե­րով՝ ձգտե­լով ողջ հա­րավ­կով­կաս­յան տա­րա­ծաշր­ջա­նով մեկ Ռու­սաս­տա­նին տա­րան­ջա­տել Ի­րա­նից: Բայց Վ­րաս­տա­նում «հե­ղա­փո­խութ­յունն» ակն­հայ­տո­րեն այդ­պես էլ չի ստաց­վում: Ա­մեն դեպ­քում, դա­տե­լով վեր­ջին հան­րա­հա­վաք­նե­րում «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րի» բա­վա­կա­նին նոս­րա­ցած շար­քե­րից, ինչ­պես նաեւ, որ օգ­նութ­յան ե­կած օ­տա­րերկ­րյա «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րից» շա­տե­րը բան­տում են, հենց այդ տպա­վո­րութ­յունն է ա­ռա­ջա­նում:

Աբ­խա­զիա­յում եւս բարդ ի­րա­վի­ճակ էր: Սա­կայն այս ուղ­ղութ­յամբ նա­խօ­րեին բա­վա­կան կա­րե­ւոր նյո­ւանս նկատ­վեց: Այս­պես, ռու­սա­կան միան­գա­մայն տե­ղե­կաց­ված աղբ­յու­րը հայտ­նում է. «ՌԴ նա­խա­գա­հի աշ­խա­տա­կազ­մի ղե­կա­վար Ան­տոն Վայ­նոն ան­ձամբ է վե­րահս­կե­լու ի­րա­վի­ճա­կը Աբ­խա­զիա­յում։ Այս ի­րա­դար­ձութ­յա­նը նա­խոր­դել է պե­տութ­յան ղե­կա­վա­րի ո­րո­շու­մը, այ­սինքն, խնդիրն ան­ձամբ Պու­տի­նի ու­շադ­րութ­յան դաշ­տում է: Ըստ ին­սայ­դեր­նե­րի՝ Վայ­նո­յի ա­ռաջ խնդիր է դրվել` ա­պա­հո­վել Աս­լան Բ­ժա­նիա­յի վե­րա­դար­ձը նա­խա­գա­հի պաշ­տո­նին հան­րա­պե­տութ­յու­նում ար­տա­հերթ ընտ­րութ­յուն­նե­րի արդ­յուն­քում»:

­Սա նախ ցույց է տա­լիս, որ Մոսկ­վան աբ­խա­զա­կան ուղ­ղութ­յամբ իր նախ­կին կոոր­դի­նա­տո­րի՝ Դ­միտ­րի Կո­զա­կի գոր­ծու­նեութ­յու­նը հա­մա­րում է ձա­խող­ված: Եվ երկ­րոր­դը, որ այն աս­տի­ճան է ի­րա­վի­ճա­կը կա­րե­ւոր­վում, որ Կ­րեմ­լը խնդի­րը վերց­րել է իր ան­մի­ջա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ: Հաշ­վի առ­նե­լով, որ մինչ այս ե­ղած ձա­խո­ղում­նե­րի հե­տե­ւանք­նե­րը կա­րող են Ռու­սաս­տա­նի հա­մար վե­րած­վել ռազ­մա­վա­րա­կան պար­տութ­յան ողջ հա­րա­վա­յին ուղ­ղութ­յամբ: Կարճ ա­սած, սա նշա­նա­կում է, որ Մոսկ­վան սկսել է ակ­տի­վաց­նել ու­շադ­րութ­յու­նը կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ՝ հնա­րա­վոր ա­նակն­կալ­նե­րից խու­սա­փե­լու հա­մար:

Մ­յուս կող­մից էլ, հա­մա­տա­րած են դար­ձել ա­րեւմտ­յան խո­սակ­ցութ­յուն­նե­րը՝ ռու­սա­կան պա­հանջ­նե­րի շրջա­նակ­նե­րում խա­ղա­ղութ­յան հաս­նե­լու հետ կապ­ված, եւ Թ­րամ­փի պաշ­տո­նա­վար­ման մո­տե­նա­լուն զու­գա­հեռ, պետք է, որ էլ ա­վե­լի ակ­տի­վա­նան: Բա­ցի այդ, հե­տաքր­քիր մեկ­նա­բա­նութ­յան տե­ղիք տվեց հայտ­նի լրագ­րող Թա­քեր Կարլ­սոնի հեր­թա­կան մոս­կով­յան այ­ցը, այս ան­գամ Լավ­րո­վի հետ հար­ցազ­րույ­ցի հա­մար: Ըստ նույն տե­ղե­կաց­ված աղբ­յու­րի, այդ այցն ա­վե­լի խոր­քա­յին է, քան ըն­դա­մե­նը հար­ցազ­րույ­ցը. «Կարլ­սո­նը ԱՄՆ ընտր­ված նա­խա­գա­հի վստա­հութ­յունն ու­նե­ցող գոր­ծիչ է: Այն­քան ա­մուր դիր­քով թի­մում, որ կա­րո­ղա­ցավ ի­րեն այն­պի­սի շռայ­լութ­յուն թույլ տալ, ինչ­պի­սին էր Ս­պի­տակ տան խոս­նա­կի եւ, առ­հա­սա­րակ, ցան­կա­ցած պաշ­տո­նից հրա­ժար­վե­լը… Եվ հի­մա, երբ նա այդ դիր­քից ել­նե­լով` նո­րից Մոսկ­վա­յում է, ընդ ո­րում` հան­դի­պում է ու­նե­ցել ռու­սա­կան դի­վա­նա­գի­տութ­յան ղե­կա­վա­րի հետ, ա­պա ծի­ծա­ղե­լի կլի­ներ, դա միայն հար­ցազ­րույ­ցով բա­ցատ­րե­լը: Կա­րե­լի է վստա­հա­բար պնդել, որ կա նաեւ առն­վազն ե­րեք խնդիր: Նախ, որ Կարլ­սո­նը ո­րո­շա­կի, նույ­նիսկ ոչ թե մե­սիջ­ներ, այլ` հա­ղոր­դագ­րութ­յուն է բե­րել Թ­րամ­փի թի­մից: Երկ­րոր­դը, հար­ցազ­րույ­ցի ըն­թաց­քը, տես­քը, տո­ղա­տա­կե­րը, ո­րը շու­տով կներ­կա­յաց­վի, ԱՄՆ-ում, Եվ­րո­պա­յում, ա­սենք նաեւ` Ռու­սաս­տա­նում ազ­դակ կդառ­նա, թե ինչ սկզբունք­ներ կա­րող են դրված լի­նել Մոսկ­վա­յի հետ Թ­րամ­փի հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի հիմ­քում: Եվ եր­րոր­դը, ո­րը ե­րե­ւի ճիշտ կլի­ներ ա­ռա­ջին կե­տում նշել. սա ազ­դակ է, որ Մոսկ­վայի հետ Թ­րամ­փի դի­վա­նա­գի­տա­կան կա­պե­րի մեկ­նար­կը տրված է»:

Եվ երբ սկսում են այս­քան սպա­սե­լի դառ­նալ ուկ­րաի­նա­կան հար­թա­կում քա­ղա­քա­կան լու­ծում­նե­րի հե­ռան­կար­նե­րը, իսկ Մոսկ­վան մե­ծաց­նում է կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ ու­շադ­րութ­յու­նը, դա, ի­հար­կե, Ա­լիե­ւին հա­վել­յալ զգո­նութ­յան դրդող գոր­ծոն է:

Իհարկե, Սի­րիա­յի իրադարձությւններն Ալիեւի մոտ կարողդ են սրել «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին ախորժակները: Բայց մյուս կողմից էլ Սիրիայում այնքան տարօրինակությունենր կան, որ շատ բան դեռ հասկանալ է պետք: