Ավինյանը համառորեն չի ասում, թե ինչի հաշվին է տրանսպորտի մուտքերն ավելացել

Այս օ­րե­րին ակն­հայտ է, որ քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նը փոր­ձում է խայ­տա­ռա­կութ­յան փո­խա­րեն, որ­պես մե­ծա­գույն ձեռք­բե­րում, հրամց­նել այն ի­րա­վի­ճա­կը, որ տա­րած­վել է տրանս­պոր­տի ո­լոր­տում: Բայց վի­ճակն այն կար­գի ար­տա­ռոց է, որ քա­րոզ­չա­կան տրյուկ­նե­րը վե­րած­վում են` որ­պես «հան­ցա­գոր­ծութ­յան մա­սին խոս­տո­վա­նութ­յան:

Այս­պես, ցնցող հայ­տա­րա­րութ­յամբ ե­րեկ հան­դես ե­կավ 9 տո­կո­սա­նոց քա­ղա­քա­պետ Ա­վին­յա­նը: Նախ` «Ե­րե­ւա­նի ավ­տո­բուս» ՓԲԸ տնօ­րեն Բեգ­լար Կի­րա­կոս­յա­նը սկսեց հպար­տո­րեն զե­կու­ցել, թե` շա­բաթ­վա ըն­թաց­քում` նո­յեմ­բե­րի 1-7-ն­ ըն­կած ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում 67 եր­թու­ղի­նե­րում սպա­սար­կել է ընդ­հա­նուր թվով 3619 շար­ժա­կազմ՝ նա­խա­տես­ված 3937-ի փո­խա­րեն, 8,1 տո­կո­սով պա­կաս: Չ­նա­յած դրան, նա­խոր­դող շա­բաթ­վա հա­մե­մատ հա­սույթն ա­վե­լա­ցել է 24 մլն 700 հա­զար դրա­մով, մի­ջի­նաց­ված` օ­րա­կան 3 մլն 500 հա­զար դրամ: Քա­ղա­քա­պետ Ա­վին­յանն էլ, ո­րին գո­վեր­գե­լու հա­մար էր այդ շոուն, բնա­կա­նա­բար, ար­ձա­գան­քեց. «Նույ­նիսկ այս դժվա­րին պայ­ման­նե­րում մենք մեկ շա­բաթ­վա ըն­թաց­քում մոտ 24 մլն դ­րա­մի հա­վել­յալ գու­մար ենք հա­վա­քագ­րել «Ե­րե­ւա­նի ավ­տո­բուս» ըն­կե­րութ­յու­նից: Օ­րա­կան 3 մլն 500 հա­զար 30 մլն­-ի նկատ­մամբ, այ­սինքն` 10 տո­կո­սից մի փոքր ա­վե­լի»: Միայն թե մեկ պարզ հար­ցի Ա­վին­յանն այդ­պես էլ չի պա­տաս­խա­նում` իսկ ին­չի՞ հաշ­վին է մուտ­քե­րի իր ա­սած 10 տո­կո­սա­նոց ա­վե­լա­ցու­մը:

Եր­կու տար­բե­րակ կա­րող է լի­նել: Նախ, որ ու­ղե­ւո­րա­հոս­քերն են այդ­քա­նով ա­վե­լա­ցել, այս­տե­ղից էլ` մուտ­քե­րի ա­վե­լա­ցու­մը: Բայց ե­թե Ա­վին­յա­նը նման բան հայ­տա­րա­րի, ա­պա դա հա­վա­սա­րա­զոր կլի­նի խոս­տո­վա­նութ­յան, որ նոր վճա­րում­նե­րի հա­մա­կարգ են հո­րի­նել, դրա վրա մեծ փո­ղեր են ծախ­սել, սա­կայն դա ո­րե­ւէ է­ֆեկտ չի ու­նե­ցել մուտ­քե­րի վրա, ո­րոնք ա­վե­լա­նում են ըն­դա­մենն ու­ղե­ւո­րա­հոս­քե­րի ա­վե­լաց­ման հաշ­վին: Ա­սենք, սո­վո­րա­կան տրա­մա­բա­նութ­յու­նը եւս հու­շում է, որ նման բան հա­զիվ թե լի­ներ. Ե­րե­ւա­նում կան մո­տա­վո­րա­պես ստան­դարտ ու­ղե­ւո­րա­հոս­քեր, եւ ա­սել, թե կա­րող է պա­տա­հա­բար նման կտրուկ աճ լի­նել, ո­րը հա­մըն­կել է վճա­րում­նե­րի նոր հա­մա­կար­գի ներդր­ման հետ, աբ­սուր­դի հաս­նող պա­տա­հա­կա­նութ­յուն կլի­ներ:

­Շատ ա­վե­լի հա­վա­նա­կան է երկ­րորդ տար­բե­րա­կը, որ մուտ­քերն ա­վե­լա­ցել են մինչ այդ պաշ­տո­նա­կան հոս­քե­րը շրջան­ցող գու­մար­նե­րի հաշ­վին, ա­վե­լի մարդ­կա­յին լեզ­վով ա­սած`գո­ղաց­վող փո­ղե­րի: Են­թա­տեքս­տով ինչ­պես Ա­վին­յա­նը, այն­պես էլ Կի­րա­կոս­յա­նը հենց դա են ակ­նար­կում. նոր հա­մա­կարգ մտցվեց, եւ միան­գա­մից օ­րա­կան մուտ­քե­րը մի­ջի­նում 3,5 մի­լիո­նով ա­վե­լա­ցան: Այ­սինքն, այն փո­ղե­րը, որ ա­ռաջ գրպա­նում էին, հի­մա մտել են պաշ­տո­նա­կան հոս­քե­րի մեջ: Միայն թե դա հրա­պա­րա­կավ խոս­տո­վա­նե­լու դեպ­քում Ա­վին­յա­նը ստիպ­ված կլի­ներ եր­կու պարզ գոր­ծո­ղութ­յուն կա­տա­րել: Նախ, ան­մի­ջա­պես աշ­խա­տան­քից ա­զա­տել Կի­րա­կոս­յա­նին, ո­րի ղե­կա­վար­ման պայ­ման­նե­րում նման մասշ­տա­բա­յին գո­ղութ­յուն է ֆիքս­վել: Ա­վե­լին, որ այդ փաս­տը մինչ այս պա­հը չի ներ­կա­յաց­վել ի­րա­վա­պահ­նե­րին, թե ե­կեք, պար­զեք` ուր էին «կո­րում» այդ փո­ղե­րը, Կի­րա­կոս­յա­նի նկատ­մամբ ա­ռաջ են բե­րում առն­վազն ի­մա­նալ-չհայտ­նե­լու, ա­ռա­վե­լա­գույ­նը` այդ գոր­ծըն­թա­ցի մաս­նակ­ցի, մի­գու­ցե նաեւ կազ­մա­կերպ­չի կաս­կած­ներ: Չ­նա­յած, երբ Ա­վին­յանն ին­քը չի բա­ցատ­րում, թե որ­տե­ղից, ին­չի հաշ­վին են օ­րա­կան մուտ­քե­րը 3,5 մի­լիո­նով, այն է` ամ­սա­կան ա­վե­լի քան 100 մի­լիոն դրա­մով ա­վե­լա­ցել, ա­պա նույն կաս­կած­նե­րը հենց նրա նկատ­մամբ են ա­ռա­ջա­նում: Այ­սինքն` ֆիք­սենք` քա­նի դեռ հստակ բա­ցատ­րութ­յուն չկա, թե կոնկ­րետ որ­տե­ղից են ա­վե­լա­ցել այդ հա­վել­յալ գու­մար­նե­րը, այ­սինքն` ին­չու ա­ռաջ չկա­յին ու նոր վճա­րում­նե­րի հա­մա­կարգ մտցնե­լու պա­հից ի հայտ ե­կան, հիմ­նա­վոր է մնում վար­կա­ծը, որ պատ­ճա­ռը մասշ­տա­բա­յին հան­ցա­գոր­ծութ­յունն է, ո­րը պատ­կան պաշ­տոն­յան եւ նրա վե­րա­դաս քա­ղա­քա­պե­տը տես­նե­լով, ա­ռաջ չեն մղում: Ընդ ո­րում, այդ կաս­կած­նե­րը միայն քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նով չէ, որ սահ­մա­նա­փակ­վում են. իսկ ի­րա­վա­պահ­նե­րը չե՞ն լսում քա­ղա­քա­պե­տի պաշ­տո­նա­կան հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րը, նրանց մոտ կա­րիք չի՞ ա­ռա­ջա­նում` պար­զել, որ­տե­ղի՞ց այդ փո­ղե­րը, ին­չո՞ւ մինչ այս չկա­յին: Վեր­ջա­պես, Ա­վին­յա­նի քա­ղա­քա­կան շեֆն այդ հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րը չի՞ լսում, նրա մոտ նույն հար­ցե­րը չկա՞ն: Ե­թե չեն լսում, շատ վատ է, ե­թե լսում են, բայց պար­զե­լու ցան­կութ­յուն չկա, ա­պա այս­տեղ եւս հար­ցե­րի պա­կաս չկա:

Ա­ռա­վել եւս, որ այս­տեղ խոսքն ա­մե­նե­ւին էլ միայն սո­վո­րա­կան գո­ղութ­յան մա­սին չէ, թե` գո­ղա­ցան եւ վերջ: Այ­սինքն, քա­ղա­քա­պե­տի ներ­կա­յաց­րած այդ թվե­րը խո­սում են, որ ա­մեն ավ­տո­բու­սի հաշ­վով օ­րա­կան մի­ջի­նը 1000 դրամ ա­վե­լի գու­մար է մուտ­քագր­վում, ո­րը նախ­կի­նում չկար: Մինչ­դեռ հուն­վա­րի 1-ից, ինչ­պես հայ­տա­րա­րել են, ու­ղե­վար­ձի սա­կագ­նե­րի էա­կան աճ են ի­րա­կա­նաց­նե­լու: Այն կար­գի, որ սո­ցիա­լա­պես ա­նա­պա­հով­նե­րը ե­րե­ւի ստիպ­ված կլի­նեն ոտ­քով գնալ -գալ կամ հրա­ժար­վել ո­րե­ւէ տեղ գնա­լու մտքից: Մինչ­դեռ այդ հաշ­վարկ­ներն ի­րա­կա­նաց­վել են շատ ա­վե­լի վաղ, քան այդ հա­վել­յալ գան­ձում­նե­րի փաստն ի հայտ գա­լը: Ու հի­մա պարզ հարց է ծա­գում` իսկ այդ հա­վել­յալ մուտ­քե­րը որ­քա­նո՞վ են ազ­դում սա­կագ­նի ձե­ւա­վոր­ման վրա: Չազ­դել չեն կա­րող ան­կախ ազ­դե­ցութ­յան չա­փից: Այդ դեպ­քում այն նոր սա­կագ­նե­րը, ո­րոնք հաշ­վարկ­վել եւ սահ­ման­վել են մինչ այս, դառ­նում են ար­հես­տա­կա­նո­րեն ուռ­ճաց­ված: Ու ստա­նում ենք նման պատ­կեր. նախ, ողջ մայ­րա­քա­ղա­քա­յին տրանս­պոր­տը կենտ­րո­նաց­րին մեկ տնտես­վա­րո­ղի` քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի են­թա­կա­յութ­յան տակ, որն ար­դեն իսկ ա­զատ մրցակ­ցութ­յուն աս­վա­ծի կոպ­տա­գույն խախ­տում է: Ու հի­մա էլ, ել­նե­լով մո­նո­պո­լիս­տա­կան դիր­քե­րից, սահ­մա­նում են ակն­հայ­տո­րեն ար­հես­տա­կան գեր­բարձր սա­կագ­ներ, ո­րի ա­մե­նա­պարզ հիմ­նա­վո­րու­մը հենց Ա­վին­յա­նը պաշ­տո­նա­պես ներ­կա­յաց­րեց` 3,5 մի­լիո­նի օ­րա­կան հա­վել­յալ մուտ­քե­րի փաս­տը:

Ու հի­շեց­նենք, սա ա­նում են մայ­րա­քա­ղա­քի բնակ­չութ­յա­նը «ար­ժա­նա­պա­տիվ եր­թե­ւե­կութ­յուն» տա­լու հին ու ծեծ­ված խոս­տում­նե­րի տակ: Ու այս­տե­ղից հա­ջորդ պարզ հարցն է ա­ռա­ջա­նում` ե­թե մաս­նա­վո­րը մնար, եւ լի­ներ այ­լընտ­րանք, ու այն հին «գա­զել­նե­րը» շա­րու­նա­կեին աշ­խա­տել 100 դրա­մով, քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նը հնա­րա­վո­րութ­յուն կու­նե­նա՞ր նման թա­լան­չիա­կան գներ սահ­մա­նել ու­ղե­ւո­րա­փո­խադ­րում­նե­րի հա­մար:

Ի­հար­կե, կա­րող է նաեւ հարց ա­ռա­ջա­նալ. բա որ ի­րենք տեղ­յակ էին օ­րա­կան այդ 3,5 մի­լիո­նի թա­լա­նից, դրա­նից մաս ու­նեին, հո ի­րենք ի­րենց թշնա­մին չե՞ն, որ դրա դեմն այս­պես առ­նեն: Բայց այս­պես պատ­կե­րաց­նենք. ե­թե ու­ղե­վար­ձը ե­ռա­պատ­կում են, օ­րա­կան մուտ­քե­րը ներ­կա 25-ից հաս­նեն 75, լավ, ա­սենք 50 մի­լիոն դրա­մի, այդ ծա­վա­լից մի 5 մի­լիոն «քե­րելն» այդ ի՞նչ մի դժվար բան է: Այլ տար­բե­րակ էլ որ չլի­նի, կա­րող են պար­գե­ւավ­ճա­րի ան­վան տակ դուրս գրել:

Ի դեպ, տես­նես ինչ­քա­նո՞վ բեռ­նա­թա­փե­ցին Ե­րե­ւա­նը, երբ այդ հիմ­նա­վոր­մամբ բազ­մա­պատ­կե­ցին կա­յա­նա­տե­ղի­նե­րի վար­ձավ­ճար­նե­րը: Ու սրա­նից հե­տո դեռ «հան­ցա­վոր նախ­կին­նե­րի՞ց» են սրանք խո­սում: