Ամերիկյան խառը վիճակին գումարվեց 35 տրիլիոն դոլարանոց պարտքը
ՎերլուծությունՀայաստանի շուրջ ստեղծված ներկա բարդ իրավիճակում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=289556&l=am) հնչեց նաեւ Պետքարտուղարության հայտարարությունը: Ըստ մամուլի խոսնակ Պատելի` ԱՄՆ-ը կշարունակի Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ Հայաստանի հարաբերությունների կարգավորման համար ջանքերը: Այսինքն` Վաշինգտոնն ակնարկում է, որ իրեն համարում է այս խաղի մեջ:
Միայն թե, Պատելն այդպես էլ չբացատրեց, թե ինչպես է Վաշինգտոնը պատրաստվում առաջ մղել հայ-ադրբեջանական թեման, այն էլ՝ վերջին ծանր ձախողումից հետո: Այսինքն, ավելի նման է, որ Պետքարտուղարությունը դեռ իրեն համարելով խաղի մեջ, սակայն չի տեսնում այն ռեալ լծակները, որոնք գործարկելով, կկարողանա քիչ թե շատ ռեալ արդյունքների հասնել: Եվ դա, իհարկե, իր տրամաբանությունն ունի:
ԱՄՆ-ի ներկա ոչ շահեկան դիրքերի հիմնական պատճառը, իհարկե, մնում է այդ երկրում առկա նախընտրական իրողությունները: Ընդ որում, Փարիզի սատանիստական օլիմպիական արարողությունն իր հերթին ի ցույց դրեց, թե որքան խորն են ներամերիկյան հակասությունների արմատները: Այսինքն, եթե Կամալա Հարիսը եւ նրա հետեւից՝ դեռ նախագահ Բայդենի կինն ու համատեղության կարգով «կոնտրալյոր» Ջիլը հրճվանքի մեջ էին փարիզյան սատանիզմից, հակառակորդ թիմը՝ հանրապետականները դաժան քննադատության ենթարկեցին տեղի ունեցածը: Միացավ նաեւ Թրամփը՝ հայտարարելով. «Ես լայնախոհ մարդ եմ, բայց կարծում եմ, որ այն, ինչ նրանք արեցին Փարիզում, խայտառակություն է»: Այսինքն այն, որ Փարիզում տեղի ունեցածն աշխարհայացքային, ավելի ճիշտ՝ աշխարհը կամ գոնե արեւմտյան քաղաքակրթությունն այդ այլասերված ուղղությամբ տանելու հայտ էր, ապա թրամփական թեւի նման քննադատությունը ցույց տվեց, որ պայքարը նաեւ Նահանգների եւ միգուցե՝ աշխարհի հետագա զարգացման հարթությունում է, որի դետալներից մեկն է, չմոռանանք, դոլարի հեգեմոնիան պահել-չպահելու գերխնդիրն է:
Եվ ահա, այս իրավիճակում ամերիկյան առաջատար աղբյուրները ցցեցին եւս մեկ լուր, որն ամենեւին էլ դոլարի հեգեմոնիան պահելու ուղղվածության՝ ուլտրալիբերալիստների օգտին չէ: Մասնավորապես The New York Times-ը հայտնում է. «ԱՄՆ-ի պետական պարտքն առաջին անգամ գերազանցեց 35 տրիլիոն դոլարը»: Սա հերթական հակառեկորդն է՝ պարտքն արդեն կազմում է 104 հազար դոլար երկրի յուրաքանչյուր քաղաքացու համար: «Ամերիկայի պետական պարտքն առաջին անգամ գերազանցեց 35 տրիլիոն դոլարը՝ հիշեցնելով երկրի ֆինանսական ծանր վիճակի մասին: Երկրի բյուջեի դեֆիցիտն ավելի արագ է աճում, քան կանխատեսում էին շատ տնտեսագետներ, քանի որ վերջին տարիներին ընդունված դաշնային ծրագրերի վրա ծախսերը գերազանցել են նախնական կանխատեսումները…»:
Այդ 35 տրիլիոնը նույն տեմպերով կշարունակի աճել: Առավել եւս, որ արդեն հաջորդ ֆինանսական տարում միայն պարտքի սպասարկման համար ԱՄՆ-ն պետք է վճարի 1 տրիլիոնից ավել գումար: Երկու ելք կա: Նախ, պետական ծախսերի էական կրճատումը՝ տարեկան մոտ 3 տրիլիոնով՝ ներկա մակարդակը պահելու եւ դրանից ավել՝ պարտքը նվազեցնելու համար: Իսկ այդ դեպքում ինչպե՞ս են առաջ տանելու հայտնի խնդիրները՝ Ուկրաինա, դրան կարող է գումարվել Մերձավոր Արեւելքը, չինական ուղղությունը: Երկրորդը` այս կերպ շարունակել: Այդ դեպքում, ըստ ամենայնի, դոլարի պայթյունն է դառնալու անխուսափելի: Ընդ որում, սա հենց այս պահի խնդիր է, այլ ոչ թե` գոնե մերձավոր ապագայի:
Ահա, մոտավորապես այս իրավիճակում է, որ Իսրայելը փորձում է ԱՄՆ-ին ներքաշել Մերձավոր Արեւելքում մեծ պատերազմի մեջ, որը, ըստ տարբեր գնահատումների, ԱՄՆ-ի վրա կնստի ամենաքիչը մոտ 5 տրիլիոն դոլար, որը պետք է գումարվի պակասով 4 տրիլիոնին: Ընդ որում, այն հաշվարկով, որ ռուսների կամ չինացիների հետ ուղիղ բախում չի լինի: Ուղիղ բախման դեպքում, անգամ մոտավոր ծախսեր հաշվարկելը գործնականում անհնար է: Միաժամանակ, ֆինանսականին պետք է ավելացնել ներամերիկյան ճգնաժամային իրողությունները, եւ հանրագումարն ամենեւին էլ հուսադրող հետեւանքներ չի խոստանում:
Այսինքն, որ ԱՄՆ-ն փորձում է համառորեն հետ քաշվել Մերձավոր Արեւելքի ուղղությամբ գերսրացումներից, նոր չէ, որ տեսանելի են դարձել եւ սրացման այս հերթական փուլում դառնում են էլ ավելի ընգծված: Եվ իրարկե, դա տեսնում են ոչ միայն գլոբալ խաղացողները, այլ նաեւ` տարածաշրջանային երկրները, մասնավորապես Իրանը, Թուրքիան՝ բնականաբար նման պատկերը ներառելով իրենց ռազմավարական հաշվարկներում:
Մեր օրինակով. այն, որ Պետքարտուղարությունը չի տեսնում այն էական լծակները, որոնց հաշվին կկարողանա հարավկովկասյան այս խաղում իր օգտին ռեալ արդյունքներ ապահովել, իհարկե, պետք է կապել ներամերիկյան այս ամբողջական իրավիճակի հետ: Ընդ որում, հաշվի առնելով, որ միայն նման պետական պարտքի փաստն արդեն իսկ ԱՄՆ-ին քիչ հնարավորթյուններ է թողում, որ իր այդ ներքին իրողությունները գոնե տեսանելի ապագայում տեղափոխի դրական դաշտ: Եվ այս դինամիկան մինչեւ նոյեմբեր դեռ միայն սրվելու է: