Ինչ են հուշում Իրանի նոր նախագահի առաջին ելույթները
ՎերլուծությունԻ դեպ, այս օրերին արձանագրվեց եւս մեկ իրողություն, որն իր հերթին է խոսում ինչպես Ալիեւի, այնպես էլ շատ ավելի մեծ չափով Նիկոլի կողմից տարվող տատանողական խաղի մասին (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=288051&l=am): Նկատի ունենք այն առաջին պաշտոնական կապը, որը գրեթե միաժամանակ ունեցան Ալիեւն ու Նիկոլը Իրանի նորընտիր նախագահ Մասուդ Փեզեշկիանի հետ:
Ինչպես եւ սպասվում էր, Ալիեւի եւ Փեզեշկիանի առաջին պաշտոնական հեռախոսազրույցը միանգամայն ջերմ էր: Ըստ իրանական աղբյուրի. «Այս զրույցի ընթացքում Փեզեշկիանն ու Ալիեւը միմյանց հրավիրել են այցելել Բաքու եւ Թեհրան, ինչը երկու կողմից ընդունվել է ոգեւորությամբ։ Երկուստեք ընդգծվել է, որ երկու երկրների հարաբերությունները զարգանում են ընդհանուր կրոնական ու մշակութային արմատների, ինչպես նաեւ բարեկամության ու եղբայրության հիման վրա եւ կընդլայնվեն տարբեր ոլորտներում»: Այսինքն, ինչպես եւ սպասվում էր, հարաբերությունների տեղաշարժեր այստեղ չեն սպասվում: Միգուցե միայն զարգացման ուղղությամբ, հաշվի առնելով Փեզեշկիանին վերագրվող թյուրքամետությունը:
Չնայած, դատելով Նիկոլի հետ հեռախոսազրույցից, հայաստանյան ուղղությամբ եւս տեղաշարժերը քիչ սպասելի են: Փեզեշկիանը վերահաստատել է, որ. «Չնայած Հայաստանի հետ Իրանի սահմանը կարճ է, սակայն այն հույսի եւ խաղաղ կյանքի սահմանն է, եւ մեր սկզբունքային քաղաքականությունը ձեր հանդեպ անձեռնմխելի է»: Պայմանավորվել են հարմար ժամանակ հանդիպել, նաեւ, որ նախկին բոլոր ծրագրերը մնում են անփոփոխ:
Իսկ ընդհանրական իմաստով, անփոփոխ են մնում ռուս-իրանական հարաբերությունները, որտեղից էլ բխում են մասնավորապես հարավկովկասյան հարթակում երկու երկրների մոտեցումները: Իրանական աղբյուրը հայտնում է. «Իրանի նոր նախագահը հայտարարել է Ռուսաստանի Դաշնության հետ համապարփակ համագործակցության մասին համաձայնագիր ստորագրելու պատրաստակամության մասին ԲՐԻԿՍ-ի առաջիկա գագաթաժողովում, որը կանցկացվի Կազանում»: Այդ գագաթաժողովն էլ սարերի հետեւում չէ՝ կայանալու է այս տարվա հոկտեմբերի 22-24-ին: Ընդ որում, Փեզեշկիանը միայն օգոստոսի 7-ին է ստանձնելու նախագահի պարտականությունները, այսինքն՝ գրեթե անմիջապես էլ կստորագրի գործնականում պատրաստ «Համապարփակ համագործակցության մասին» համաձայնագիրը, որը, ըստ փորձագիտական գնահատումների, ռուս-իրանական հարաբերությունները տեղափոխում են համագործակցության գերբարձր մակարդակ՝ մեր տարածաշրջանի եւ ողջ Մերձավոր Արեւելքի համար բխող հետեւանքներով հանդերձ:
Այսպիսով, ըստ ամենայնի, մեր տարածաշրջանում պահպանվում է այն մթնոլորտը, որի պարագայում ռուս-իրանական տանդեմը պատրաստակամ է կանխել ինչպես թուրք-ազերիական վերահսկողական նկրտումները, այնպես էլ Արեւմուտքի՝ Հայաստանում ամրապնդվելու եւ տարածաշրջանը վերահսկողության տակ վերցնելու ծրագրերը: Ընդ որում, կանխել բոլոր միջոցներով, ինչի մասին բավականին թափանցիկ ակնարկում է հիշատակված ռուս-իրանական «Համապարփակ համագործակցության մասին» համաձայնագիրը, ավելի ճիշտ այն դետալները, որոնք շոշափվել են հրապարակային դաշտում: Իսկ ամբողջական պայմանագիրը, ինչպես ակնարկում են դրան քիչ թե շատ ծանոթ աղբյուրները, շատ ավելի խորքային եւ անզիջում է, քան այն, որը ցույց է տալիս դրա հայտնի բաղադրիչները:
Մյուս կողմից, իհարկե, մեծ տարածաշրջանում դեռ գլոբալ փոփոխությունները պետք չէ բացառել: ՆԱՏՕ-ի վաշինգտոնյան գագաթաժողովի ամփոփիչ հայտարարության մեջ խոսվում է Մերձավոր Արեւելքում ՆԱՏՕ-ի դիրքերն ամրացնելու, Չինաստանի հետ հռետորաբանությունն էլ ավելի կոշտացնելու մասին: Բնականաբար, ուկրաինական ուղղությամբ ամեն ինչ կփորձեն նույն սրությամբ շարունակել: Մյուս կողմից, ինչպես հաղորդեց Ալ-Արաբիան՝ Իսրայելի բանակը պատրաստ է ցամաքային գործողությունների Լիբանանի հարավում մի քանի ճակատներով. «Լիբանանում եւ Սիրիայում պատերազմի ծանր օրեր են սպասում մեզ»: Այսինքն, Մերձավոր Արեւելքում մեծ պայթյունի հավանականությունը այս ամենով միայն ավելանում է:
Միայն թե՝ Բրիտանիայում պաշտոնապես խոսում են դատարկ զինանոցներից, մայրցամաքային Եվրոպայում նույն պատկերն է, գումարած աճող քաղաքական գերճգնաժամը, որն արտահայտվեց Ֆրանսիայում եւ կարող է ցանկացած պահի արտահայտվել մյուս եվրոպական երկրներում: Գումարած փաստը, որ չինացի զինվորականները արդեն հայտնվել են ԵՄ սահմանին՝ Բելառուսում անցկացվող համատեղ զորավարժանքների տեսքով, բայց «դուզ խոսքն էշին են ասում»: ԱՄՆ-ում վիճակը հասել է Կոնգրեսի մակարդակով Բայդենի առողջության մասին պաշտոնական տեղեկանք ներկայացնելու պահանջին, եւ ամեն մի նոր օրը եւս մեկ ցնցումային իրադարձություն է ի հայտ բերում: Այս իրավիճակում կարո՞ղ է ՆԱՏՕ-ն եւ, առաջին հերթին, ԱՄՆ իշխող վերնախավը մարսել Մերձավոր Արեւելքի մեծ պայթյունը, էական հարցադրում է:
ՔԵՐՈԲ ՍԱՐԳՍՅԱՆ