Ինչ է հուշում Հայաստանին Մոդիի մոսկովյան այցը
ՎերլուծությունՀայաստանյան այս վերջին իրողությունների ֆոնին արձանագրվեց եւս մեկ էական փաստ, որը վկայում է, որ Նիկոլի ուղղությամբ ռուս-իրանական ճնշումները նոր որակ են ստանալու: Խոսքը Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդիի` Ռուսաստան այցի մասին է:
Այն, որ ԱՄՆ-ն տեւական ժամանակ համառորեն փորձում է Հնդկաստանին հետ քաշել Ռուսաստան-Չինաստան ուղղությամբ ծրագրերից, որտեղ առաջնային տեղում է «Հյուսիս-Հարավ» մեգանախագիծը, հայտնի պատմություն է: Բայց ահա, վերընտրությունից հետո առաջին պաշտոնական այցը կատարելով Մոսկվա (մինչ այս Մոդին այցելել էր նաեւ Աստանա, բայց ՇՀԿ գագաթաժողովին մասնակցելու համար, որը երկկողմ այց չէ), Մոդին դրանով ցույց տվեց, թե որն է համարում Հնդկաստանի առաջնային նախապատվությունները: Առավել եւս, որ այցը համեմված էր երկկողմ ընդգծված ջերմ ժեստերով. կողմերն ամեն ինչ անում էին ցույց տալու համար, որ սա ոչ թե պարզապես մի պետության ղեկավարի այց է մյուսին, այլ՝ մոտ ընկերների հանդիպում է, որը քաղաքական դաշտում համարվում է հարաբերությունների ամենաբարձր աստիճանի ընդգծված նշան:
Այն, որ ԱՄՆ-ի համար այս այցը դարձավ հերթական խոշոր պարտություն, հուշում են ուլտրալիբերալ աղբյուրների արձագանքները: Օրինակ, ըստ Business Insider-ի, Մոդիի այցը Ռուսաստան. «Ընդգծված դիրքորոշում է, եւ սա, ամենայն հավանականությամբ, կկատաղեցնի ԱՄՆ-ին»: Նախ, այցը խոսում է երկկողմանի շատ ամուր կապերի մասին։ Բացի այդ, սա ցույց է տալիս ողջ աշխարհին, որ Նյու Դելին չի վախենում պաշտպանել սեփական օրակարգը: «Ինչպես Պուտինի այցը Կորեա եւ Վիետնամ, Հնդկաստանի փոխգործակցությունը Ռուսաստանի հետ լավ բան չի խոստանում Միացյալ Նահանգներին, քանի որ դա տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ Վաշինգտոնը փորձում է մեկուսացնել Պուտինին»,- եզրափակում է աղբյուրը:
Քաղաքական այս բոլոր նյուանսներից զատ, իհարկե, Պուտին-Մոդի բանակցությունների առանցքային ուղղություններից էր տնտեսությունը: Չկրկնենք այն մասշտաբային ծրագրերը, որոնք ունեն երկու երկրները՝ կենտրոնանալով մեկ հիմնական փաստի վրա: Ռուս-հնդկական տնտեսական կապերի նման մասշտաբները հնարավոր են միայն հաղորդակցության առավելագույնս մատչելի եւ էֆեկտիվ ուղիների առկայության դեպքում, եւ դրա առանցքային բաղադրիչ է համարվում «Հյուսիս-Հարավ» մեգանախագիծը՝ ՌԴ-ից Հարավային Կովկաս (Կասպից ծով), Իրան եւ այստեղից՝ Հնդկաստան: Մինչ այս այցն էլ խոսվում էր այս ուղղությամբ երկկողմ մասշտաբային բեռնափոխադրումների ծրագրերի մասին, եւ Մոդիի այս այցն ամբողջացրեց այդ բոլոր սպասելիքները: Իսկ դա նշանակում է, որ անկախ Արեւմուտքի ուզել-չուզելուց, Ռուսաստանն ու Հնդկաստանը (չմոռանանք Իրանին) առավելագույն ջանքեր են ներդնելու՝ «Հյուսիս-Հարավի» հետ կապված անակնկալներ չունենալու համար:
Ու այստեղ հաջորդ հարցն է՝ իսկ միջանկյալ երկրները ցանկանո՞ւմ են այս աննախադեպ մասշտաբների բեռնաշրջանառությունից օգտվել, այն հաշվարկով, որ սրան գումարվելու է նաեւ չինական «Մետաքսի ուղին»: Իրանի մասին խոսելն իմաստ չունի՝ նա առանցքային կողմ է: Ադրբեջանը միանշանակ այս ծրագրի մեջ է: Վրաստանը, վստահ ենք, իր հերթին նման շանսը բաց չի թողնի՝ եվրոպական արդեն անհույս դարձած երազանքների փոխարեն: Այլ հարց է Հայաստանը, որտեղ շարունակում են գերիշխող մնալ նշված մեգածրագրերին հակառակ ուղղված անգլոսաքսոնական շահերը: Ընդ որում, ինչպես ցույց տվեց ԱՄՆ-ի եւ ԵՄ-ի հետ Նիկոլի հայտնի բրյուսելյան հանդիպումը, այստեղ Հայաստանն անգամ «կրակից շագանակ հանողի» դերում չէ, այլ, այսպես ասած՝ «էշ նահատակի». պետք է ամեն ինչ անի ձախողելու համար, բայց առանց որեւէ ակնկալիքի. մի քանի կոպեկ իշխանավորներին, եւ վերջ:
Միայն թե անգլոսաքսերի խնդիրն այլ է. եթե անգամ Հայաստանը վերածեն արգելակի, մեկ է, ադրբեջանական եւ կասպյան ուղիները կգործեն: Մեկ տարբերակ կա՝ ՌԴ-ի եւ Իրանի առաջ փակել Կասպից ծովը, որը, սակայն, անհնար է կամ Երրորդ համաշխարհային պատերազմ:
Մի խոսքով, Հայաստանում կարող են շարունակել եվրաերազանքներից, հանրաքվեներից եւ նման այլ հեքիաթներից խոսել: Սակայն գլոբալ իմաստով դա խնդիր է ոչ թե ռուսների, պարսիկների կամ հնդիկների համար, այլ բացառապես` Հայաստանի: Մնացածն էլ, ցավոք, Նիկոլի որոշելիքն է: