Հրդեհի գործով դեռ միայն բազում անպատասխան հարցեր են
ՀասարակությունՍահմանային զորամասում հրդեհի եւ 15 զինվորի զոհվելու պատմությունից արդեն օրեր են անցել, սակայն տարաբնույթ հարցերի պակաս այդպես էլ չկա: Ու հիմնականում մեկ պատճառով. Դեռ անգամ քննությունը չսկսած, ամենավերին մակարդակով շրջանառության մեջ դրեցին մի վարկած, որը միայն հարցեր է առաջ քաշում` տարաբնույթ այլ վարկածների տեղիք տալով: Այսպիսով, փորձենք գոնե խմբավորել այդ բոլոր հարցադրումները` առաջնորդվելով պաշտոնական հայտարարություննրով եւ լրատվական հրապարակումներով:
Հարց 1
Դեռ հազիվ էր հրդեհի լուրը տարածվել, որ Նիկոլ Փաշինյանը, վկայակոչելով Քննչական կոմիտեի նախնական տվյալները, շտապեց հայտարարել. «Պարզում ենք, որ ոչ միայն բենզին է օգտագործվել, այլև փորձ է արվել վառարանն օգտագործելու համար 5 լիտրանոց տարայով, նախնական են տվյալները, փորձ է արվել բացել, լցնել վառարանի մեջ, բնականաբար, երբ որ արդեն բաց կրակ է եղել, այրվել է ոչ միայն վառարանը, նաև բենզինը, հրդեհն անցել է վառարանը վառել փորձող սպային, էլի նախնական տվյալներով, էդ 5 լիտրանոցով բենզինը շպրտվել է զորամասի կացարանի ուղղությամբ, մեծ հավանականությամբ, ոչ դիտավորյալ»:
Շատ մասնագետներ սա գնահատեցին որպես նախաքննության ուղղորդում: Սակայն չմոռանանք, որ նման բան` հրապարակավ քննությանն ուղղորդում, Նիկոլը հիմնականում անում էր, երբ նոր էր վարչապետի աթոռին նստել: Հետագայում ամենավերին մակարդակով իրավապահներին ուղղորդելու մասին շատ է խոսվել, բայց նման է նրան, որ Նիկոլը գոնե դա այս տարիներին սովորել է` նման բան հրապարակավ չի արվում: Ուրեմն, տվյալ դեպքում ինչո՞ւ նման հայտարարություն արեց, առավել եւս, երբ դրանով միայն նոր հարցեր են ծագում:
Հարց 2
Բենզինի վարկածի հիմնական խնդիրն այն է, որ դա կապվում է այն կապիտանի անվան հետ, ով, ըստ վարկածի, «էդ 5 լիտրանոցով բենզինը շպրտել է զորամասի կացարանի ուղղությամբ» եւ կարողացել է դուրս գալ շենքից: Հետո տարածվեց խոսակցություն, թե փորձել է ինքնասպան լինել: Իսկ Գլխավոր դատախազի տեղակալը Հանրային հեռուստաընկերության եթերում այսպես նկարագրեց. «Նախնական տեղեկությունների համաձայն՝ ինժեներասակրավորային վաշտի սպան, կոչումով կապիտան, որը հանդիսացել է օրվա պատասխանատու հերթապահը, վառարանի կրակը թեժացնելու նպատակով դուրս է եկել և զորամասի տարածքում գտնվող 5 լիտրանոց տարայով ավտոբենզինը վերցրել և վերադարձել է զորանոց: Բենզինը վառարանի մեջ լցնելու ընթացքում հրդեհ է բռնկվել, բոցից նա այրվել է, համազգեստը՝ կպել, մեխանիկորեն ձեռքից նետել է բենզինով տարան, որի հետևանքով հրդեհը արագ տարածվել և մեծ արագությամբ բռնկվել է: Գոռացել է, բարձրաձայնել, միջոցներ է ձեռնարկել զինծառայողերին հանելու, բայց կրակը շատ արագ տարածվել է, իսկ մուտքը արգելափակվել է, և զինծառայողները այդ պահին դուրս գալու հնարավորություն չեն ունեցել»: Այսինքն, «բոցից այրվելով», «կպած համազգեստով» նա ինչպե՞ս է կարողացել «միջոցներ է ձեռնարկել զինծառայողերին հանելու», հետո վազել է դուրս, ինքնասպանության փորձ արել: Ու դրանից հետո դեռ ո՞ղջ է մնացել:
Հարց 3
Հազիվ էր բենզինի մասին Նիկոլի հայտարարությունը մտել շրջանառության մեջ, երբ տարածվեց հրդեհված կացարանի դասակի հրամանատարի հարցազրույցը լրատվամիջոցներին, որը բենզինի վարկածը ոչնչացնում էր: Նրա պնդմամբ, կացարանում բենզին պարզապես չի եղել: Եթե, օրինակ, լիներ էլ, ես չէի թույլատրի՝ հաշվի առնելով հետագա վատ հետեւանքները, որ կարող էր լինել»: Ու ի՞նչ, դասակի հրամանատարն այդ պարզ բանը հասկանում էր, իսկ կապիտանը` ո՞չ: Հասկանալի է, շտապեցին այդ վարկածն արագորեն կոծկել, ապա նաեւ շրջանառել լուր, թե` դասակի հրամանատարը Արթուր Վանեցյանի մտերմներից մեկի եղբայրն է, եւ հենց Վանեցյանի ցուցմամբ է հարցազրույց տվել լրատվամիջոցներին ու քննադատել իշխանությանը: Սրա անբարո կողմը հասկանալի է: Սակայն փաստն այն է, որ եթե կա բենզին չլինելու մասին պնդում, ինչպե՞ս եւ ինչո՞ւ էր Նիկոլը տաք հետքով խոսում բենզինից:
Հարց 4
Նախորդ հարցն էական է նաեւ նրանով, որ բենզինի վարկածը հերքեցին նաեւ հրդեհի ժամանակ օգնության եկած այլ անձինք եւս: Լրատվամիջոցները տարածեցին նաեւ «տաք հետքով» զորամասի տրակտորիստի խոսքը. «Փայտ էին վառում, պեշկով էին տաքացնում: Օրվա էդ ժամին ես չեմ պատկերացնում բենզին, բայց կպչանի համար առավոտը կվառեն: Առավոտը պեշկը վառում են, ու անընդհատ մեկը մոտն է լինում»: Սա շատ ավելի է խելքին մոտ, քան գիշերը 1:30-ին բենզինով վառարան վառելը:
Հարց 5
Թե ինչ է հաջորդել «5 լիտրանոցով բենզինը զորամասի կացարանի ուղղությամբ շպրտելուն» եւ դրանից բխող հարցերի մի մեծ շարանի, դեռ կհասնենք: Մինչ այդ, մի փոքր առաջ գնանք` կապված պետական այրերի գործողությունների հետ: Արդեն առավոտյան նախարար Պապիկյանը տեղեկացրեց, որ զբաղեցրած պաշտոններից ազատվել է գործնականում ողջ 2-րդ բանակային կորպուսի հրամկազմը` 8 սպա ազատվեց պաշտոնից: Ամենապարզ հարցը` ինչո՞ւ: Լավ, ասենք կապիտանը կատարյալ «դեբիլ» է, որոշել է բենզինով վառարան վառել, դրանում կորպուսի հրամկազմի մեղքը ո՞րն է: Որ կացարանը վառարանո՞վ են տաքացրել, թե` որ զորամասում բենզին է եղել: Եթե պատճառը դա էր, ապա բազում զորամասեր կան, որտեղ ե՛ւ վառարան է առկա, ե՛ւ բենզին. պետք է բոլոր հրամանատարներին ազատե՞լ: Իսկ ավելի կոնկրետ, առաջին հերթին` նախարարը, ԳՇ բարձրաստիճան սպաները պետք է ազատվեին. վառարան եւ բենզին լինելու հարցում նրանք ավելի մեծ պատասխանատվությւոն ունեն, քան կորպուսի հրամկազմը: Կամ եթե պարզվեր, որ պատճառը բենզինը չէ, այլ` քիչ հեռվում նստած հակառակորդի դիվերսիան: Կամ, օրինակ, պարզվեր, որ «բենզին լցնող» կապիտանը սովորական լրտես է, որի պակաս, դատելով ԱԱԾ-ի հաղորդագրություններից, չունենք, մի ամբողջ կորպուս, թեկուզեւ կարճ ժամանակով, ինչի՞ համար էին գլխատում:
(Թեման կշարունակենք «Իրավունքի» ուրբաթ օրվա տպագիր տարբերակում)
Ս.ԱԲՐԱՄՅԱՆ