Նիկոլը վաղուց է ընտրություն կատարել, պարզապես իրականացնել դեռ չի կարողանում
ՎերլուծությունԱյսպիսով այն, որ սուր հակամարտություն է ընթանում «Հյուսիս-Հարավ» եւ «Արեւելք-Արեւմուտք» աշխարհաքաղաքական գործընթացների, այսինքն` դրանց թիկունքին կանգնած գերուժերի միջեւ, փաստ է (տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=245920&l=am): Ավելի կոնկրետ, այդ պայքարը, որն իրականում կար ԽՍՀՄ-ի փլուզումից ի վեր, այս պահին հասել է կուլմինացիոն փուլին: Եվ այս իրավիճակում պարզ հարց է` իսկ ի՞նչ է անում Հայաստանը` ի դեմս նիկոլյան իշխանությունների:
Այն, որ Նիկոլի երեկվա ասուլիսի առանցքը հենց այս թեման էր, ակնհայտ էր հենց առաջին իսկ հարցերից: Բայց սկսենք ասուլիսի վերջերից, երբ Նիկոլը նորից սկսեց խոսել 44-օրյա պատերազմի եւ Արցախն այս վիճակին հասցնելու համար իր անձնական պատասխանատվության հարցից` հնչեցնելով նման մտքեր. «ՌԴ-ի հետ անվտանգության ոլորտում փոխադարձ պարտավորությունների կատարման առումով պրոբլեմը գոյություն է ունեցել դեռ ինձնից առաջ: Այս պատմության մեջ ոչինչ նոր չի: Ասում եք՝ պատիժ, ամենամեծ պատիժն այն է, որ այդ բոլորը թափվել է իմ գլխին: Այն, ինչ տեղի է ունեցել 2020-ին, սոցիալ-հոգեբանական առումով 100 տոկոսով շատ երկար իրադարձությունների կուլմինացիա է: Այո, 2020-ի սեպտեմբերի 27-ից նոյեմբերի 8-ը կարող էին զոհեր չլինեին, բայց դա չի նշանակում, որ 2021-ի հոկտեմբերի 6-ից փետրվարի 17-ը այդ նույն զոհերը կամ կրկնակի զոհեր չէին լինի: Խոսքը սրա մասին է, որովհետեւ ամեն ինչը գին ունի: Մենք այդ գինը վճարել ենք, վճարում ենք եւ պիտի վճարենք: Մենք չգիտեի՞նք, որ էս պատմության վերջը էս է լինելու: Մենք բոլորս պատրաստ էինք գնալ թուղթ ստորագրել, որ տարածքներից 5-ը վերադարձվում են, մյուս երկուսը ժամանակավորապես են վերադարձվում առանց ԼՂ կարգավիճակի հեռանկարի՞: Մենք բոլորս պատրաստ էինք դրա՞ն: Հիմա հետհայաց կարող ենք ասել, որ այդպես ավելի լավ կլիներ: Իհարկե, կարող ենք ասել: Մենք գուցե «հայի հետին խելքի» զոհն ենք»:
Սա, հասկանալի է, նույն ոճի մեջ է` «գցեցին ջեբս»: Բայց նաեւ նա նորից խոստովանում է` այն ժամանակ սեղանին դրված էր «5+2»-ի կամ պատերազմի երկընտրանքը, ու հիմա Նիկոլը տակից մեղադրում է բելերին` թե, դուք պատրաստ չէիք դա ստորագրել, ուրեմն պատերազմն անխուսափելի էր: Եվ, վստահեցնում ենք, չի ստում. «5+2» կամ պատերազմ երկընտրանքի մասին գրել ենք դեռ 2018թ.-ից եւ դրանից էլ առաջ: Գրել ենք ընդհուպ` 2020թ. օգոստոս-սեպտեմբերին` վստահաբար պնդելուվ, որ վերջին պահն է` Նիկոլը չի գնում «5+2»-ին, շատ արագ ստանում ենք պատերազմ: Ու հիմա ի՞նչ է ասում նույն Նիկոլը, «հայի հետին խե՞լք», այն է` ճիշտ չե՞մ արել, որ չեմ ստորագրել: Այսինքն, որ սխալվե՞լ է…
Բայց չէ, սխալվելը նրա ինքնարդարացումն է: Այն ժամանակ «5+2» կամ պատերազմի երկընտրանքն ակնհայտ էր: Բայց այն, որ այդ կրիտիկական պահին Նիկոլը գնաց հյուսիսարեւելյան սահմանների ավանտյուրային, պատերազմից օրեր առաջ էլ խոսում էր «տարածաշրջանում ամենամարտունակ բանակից»` բթացնելով հանրությանը եւ էլ ավելի դրդելով «ոչ մի քայլ» տրամաբանությանը, բոլորովին հակառակի մասին է խոսում, սովորական դիտավորության: Արդյունքում, ունեցանք 44-օրյա պատերազմ, եւ այն, որ ողջ Արցախն այդ պահին չընկավ, բացառապես վերջին պահին Արցախ զորք մտցրած Ռուսաստանի շնորհիվ էր:
Այսինքն, արդեն 2020թ.-ին էինք կանգնելու Ադրբեջան-Հայաստան-Թուրքիա արեւմտյան մոդելով առանցքի փաստի առաջ, որը չստացվեց, կրկնենք, ռուսական բանակի հաշվին:
Ու այսքանից հետո ի՞նչ է հիմա ասում Նիկոլը: «Մենք Ռուսաստանի մեր գործընկերների ուշադրությունը հրավիրում ենք այս փաստի վրա՝ արձանագրելով, որ իրենց չարձագանքման պայմաններում ստացվում է, որ ՌԴ ռազմական ներկայությունը ՀՀ-ում ոչ միայն չի երաշխավորում Հայաստանի համար, այլեւ ընդհակառակը, սպառնալիքներ է ստեղծում Հայաստանի անվտանգության համար…»: Այսինքն, կարող են լինել տարբերակներ, որի պարագայում, Նիկոլի տրամաբանությամբ` « ՌԴ ռազմական ներկայությունը սպառնալիքներ է ստեղծում Հայաստանի անվտանգության համար»: Հետո կարդարանա, թե այդպես չէի ուզում ասել: Սակայն ո՞ր մի դեպքում արդարանա, Հայաստանում ՀԱԿՊ զորավարժանքներից հրաժարվելո՞ւ, որի հստակ բացատրություն անգամ չկարողացավ բերել:
Տպավորությունը մեկն է` Արեւմուտք հղված մեղադրանքների հեղեղ` ինչ վատն են ռուսները թեմայով, ու անմիջապես էլ կտրուկ շրջադարձ` թերեւս հասկանալով, թե ինչ կարող է հետեւել:
Ու այս իրավիճակում Նիկոլից ի՞նչ ընտրության սպասենք` «Հյուսիս-Հարավի» եւ «Արեւելք-Արեւմուտքի» միջեւ: Ինչպես որ 2020թ.-ի՞ն էր ընտրություն կատարում «Լավրովի պլանի» եւ պատերազմի միջեւ: Ընտրությունը դեռ 2018թ.-ին, ասենք` դրանից էլ առաջ է կատարվել, միայն թե դրան հասնելու տարբերակ դեռ չկա: Բայց երբ, կրկնենք, այդ երկու աշխարհաքաղաքական ուղղությունների միջեւ պայքարը հասել է կուլմինացիային, մեկ է, ստիպված ես ընտրել: Ու նա էլ հրապարական հայտարարեց՝ շատ վաղուց, դեռ մինչ վարչապետի աթոռին նստելն է ընտրել, պարզապես իրականացնել դեռ չի կարողանում:
Քերոբ Սարգսյան