Հարաբերությունս խզել եմ բոլոր նրանց հետ, ովքեր ողջունեցին 2018 թ. իշխանափոխությունը.ԱՇՈՏ ԱՎԱԳՅԱՆ
Մշակութային«Իրավունքը» զրուցել է գեղանկարիչ, ազատամարտիկ ԱՇՈՏ ԱՎԱԳՅԱՆԻ հետ:
— Պարոն Ավագյան, 44-օրյա պատերազմին հաջորդեցին սեպտեմբերյան դեպքերը, որի պատճառով ունեցանք 200-ից ավել զոհեր: Հիմա էլ շքեղ զարդարվել է Երեւանը: Լինելով ազատամարտիկ` ով իր աչքի առջեւ տեսել է պատերազմում այդքան մահեր, այս օրերի պճնանքը ճի՞շտ եք համարում:
— Հիմա Դուք ինձ դրդում եք, որ հայհոյե՞մ... Իհարկե, շատ վատ եմ վերաբերվում:
— Ի՞նչ կարծիք ունեք ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության մի շարք պատգամավորների մանդատները վայր դնելու վերաբերյալ:
— Խելոք երեւալու համար ես շատ բաներ կարող եմ ասել, բայց դա արդյո՞ք ճիշտ է: Իրենք իրենց ելույթներում արդեն պատասխանել են այդ հարցին:
— Լինելով մշակույթի մարդ` ԿԳՄՍ նախարարության գործունեությանն ինչպե՞ս եք վերաբերվում:
— Նախ ասեմ, որ ես ապրում եմ Սիսիանում, եւ այստեղ չեն հասնում այդ բաները: Բայց ես քանի որ հետեւում եմ` կարծես թե, դա ոչ թե մշակույթին է վերաբերում, այլ` չգիտեմ թե ինչին: Այսինքն` իրենք ինչի համար, որ արել են, չի վերաբերել մշակույթին...
— Սիսիանում ինչպե՞ս է ընթանում մշակութային կյանքը:
— Մշակութային կյանքը մեռած է: Եվ ոչ միայն մշակութային, գոյաբանական կյանքն էլ կարելի է մեռած համարել: Աննպատակ ապրում ենք: Լավ է, որ երկու դպրոց կա, որտեղ երաժշտություն, նկարչություն են սովորեցնում, որոնց սաները հետո կգան Երեւան ու էլ հետ չեն գա Սիսիան...
— Իսկ տոնական տրամադրություն կա՞ Սիսիանում:
— Տոնական տրամադրություն չկա: Մի տոնածառ են «տնկել», դա է: Իսկ իմ շրջապատում ոչ ոք տոնականության նկատմամբ հակում չունի: Տոնական տրամադրություն չունենք, իներցիայի ուժով սեղան կբացենք, երեխաները կգնան, կուրախանան հրապարակի տոնածառի շուրջ: Բայց, ընդհանուր առմամբ՝ ընդարմացած, թմրած վիճակում ենք:
— Ի՞նչ եք կարծում, երբեւէ թմբիրից կզարթնե՞նք:
— Մենք կզարթնենք այն ժամանակ, երբ նոր իշխանություն կգա, որը կփորձնի զարթնեցնել: Իսկ զարթնեցնելու համար երկիրը նորից զրոյից պետք է կառուցել:
— Նիկոլ Փաշինյանն էլ փորձեց զրոյից սկսել: Գո՞հ եք արդյունքից:
— Նիկոլ Փաշինյանը սկսեց զրոյից՝ քանդելով նախկինը: Ինքն իրեն ֆուտուրիստի տեղ էր դրել...
— Այս պահին ի՞նչ ստեղծագործական գործընթացի մեջ եք:
— Պատերազմից հետո Ազգային անվտանգության հետ պատմությունների մեջ էի եւ երկու տարի չէի աշխատում: Մոտավորապես մեկ տարի շարունակ մոտս ընկճախտ կար, որ նույնիսկ հարեւանների հետ չէի խոսում: Հիմա հոգեբանական իմաստով կամաց-կամաց վերականգնվում եմ: Եվ սկսել եմ մերկ կանայք նկարել:
— Ես հասկանում եմ, որ դա արվեստ է, բայց Սիսիանում կընդունվի՞:
— Չէ, իհարկե, չի ընդունվի: Ես չեմ նկարում, որ ընդունվի կամ չընդունվի: Կարող է Երեւանում էլ չընդունվի, Փարիզում էլ չընդունվի, բայց դա չի նշանակում, որ ես պետք է նայեմ Երեւանին, Փարիզին կամ Սիսիանին: Դա իմ աշխատանքն է: Ինչպես Ձեր աշխատանքն է հարցազրույց վերցնելը, իմ աշխատանքն էլ նկարելն է:
— Ցուցահանդեսային ցուցադրություն ունենալո՞ւ եք:
— Երեւի կլինի, որովհետեւ վերջին անգամ 2018 թվականին եմ ցուցահանդեսի մասնակցել Լիոնում: Դրանից հետո բան չեմ արել:
— Հայաստանից դո՞ւրս է լինելու ցուցահանդեսը:
— Ցուցահանդեսը կլինի Երեւանում: Իսկ դրսի հետ կապված` իմ կապերը այն մարդկանց հետ էր, ովքեր կողմնակից էին այս իշխանափոխությանը: Եվ չորս տարվա մեջ բոլորի հետ իմ հարաբերությունները խզել եմ: Հիմա նորը պիտի փնտրվի, բայց արդեն հավես չունեմ:
— Այսինքն` 2018 թվականի իշխանափոխությունը պատճառ դարձավ նաեւ Ձեր ստեղծագործական դադարի՞:
— Ո՛չ, ինձ համար նկարելը բանվորի աշխատանք է, որ ամեն օր գնում է գործի: Չնայած՝ նա ամսվա վերջում աշխատավարձ է ստանում, իսկ իմ նկարները չեն վաճառվում: Դեռ 2018 թվականին, երբ ընտրությունները նոր էին ավարտվել, ես մի ուրիշ պերֆորանս արեցի՝ հակադրվելով իրենց: Իրենցը՝ «Իմ քայլն» էր, իսկ իմը`«Իմ զղջումն» էր, որը վերաբերում էր նրան, որ սրանց իշխանության գալուց հետո ահագին մարդիկ կհիասթափվեն ու կզղջան: Իմ ասելիքն այն է, որ ամեն ինչ այս «պռոդվինուտիների» ձեռքում էր, ու ես իրենց հետ կռվում էի հատկապես մինչեւ պատերազմը: Պատերազմից հետո էլ իմ շրջապատում մարդ չկար, որ արվեստի պրոպագանդայով զբաղվեր կամ ցուցահանդեսներ աներ: Ես պերֆորմանսներ եմ արել բնության մեջ: Այս արեւադարձի օրն էլ կանեմ... Հադրութից ջուր ունեմ, որը հետո Աղավնոյի ջրերին խառնեցի պերֆորանս անելու ժամանակ: Մասսայականն առայժմ դա է:
— Այսինքն` դեռ այն ժամանա՞կ էիք Դուք կանխազգում այդ ամենի հետեւանքները:
— Ես առաջին օրվանից դեմ էի նրանց...
— Այն, ինչ որ եղավ, փաստորեն, Ձեզ համար սպասելի՞ էր:
— Այս աստիճանի չէի սպասում, բայց բնազդով զգում էի, որ ողբերգություն է լինելու:
— Ձեր հետ պատերազմում կռված հերոսներից եղան մարդիկ, որոնք դարձան քաղբանտարկյալներ: Իսկ դա սպասելի՞ էր, որ մեզ հաղթանակներ պարգեւած մարդիկ կհալածվեն հենց ներսում եւ կհայտնվեն փշալարերի հետեւում:
— Չէ՛, նման բան ո՞ւմ մտքով կանցներ: Ձերբակալությունները, որ սկսվեցին, դրանցից մեկը նաեւ ես էի, բայց մեր գործը կարճվեց, իսկ մեր հրամանատարի` Աշոտ Մինասյանի գործը մինչեւ հիմա կա:
— Ըստ Ձեզ՝ այս ամենից դուրս գալու համար առաջին քայլը ո՞րը պետք է լինի:
— Այս հինգ տարվա մեջ բոլոր ասպարեզներում մենք կեռ ենք տվել: Այսինքն` ամեն ինչը փչացրել ենք: Այս իրավիճակից կրթության միջոցով պետք է դուրս գանք: Պետք է դպրոցն ու մանկապարտեզը երեխաներին կրթելու լուրջ ծրագիր ունենա: Դա կանի 10, թե 20 տարի հետո եկող իշխանությունը, գաղափարն այն է, որ ռեւանշ պետք է լինի կրթության միջոցով:
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ