Եթե չգնանք քաղաքական դաշտի առողջացման, հարց չենք կարողանալու լուծել. Սուրեն Պետրոսյան

«Ժողովրդական համախմբում» կուսակցությունը հայտարարություն էր արել, թե ներքաղաքական ճգնաժամը հաղթահարելու եւ նախկին-ներկա փակուղուց դուրս գալու նպատակով արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերին, քաղաքական դերակատարներին եւ բոլոր ցանկացողներին, որոնք նախանշված երկու սկզբունքների շուրջ ունեն փոխհամաձայնություն, հրավիրում են կլոր սեղան քննարկման: Իսկ սկզբունքները հետեւյալն էին` գործող իշխանությունների հեռացում ու նախկին բոլոր իշխանությունների վերարտադրության եւ նրանց հետ համագործակցության բացառում: Այս մասին «Իրավունքը» զրուցեց «Ժողովրդական համախմբում» կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ ՍՈՒՐԵՆ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ հետ` կայացած քննարկումից հետո:

— Նկատեցինք, որ հայտնի քաղաքական ուժերից որեւէ մեկը ներկա չէր քննարկմանը: Իրականում քանի՞ քաղաքական ուժ է արձագանքել Ձեզ,  եւ որքանո՞վ արդարացվեցին սպասումները:

— Թիվն իրականում չեմ կարող ասել, բայց եղել են արձագանքողներ, որոնք պատրաստակամություն հայտնել են մասնակցել քննարկումներին: Ինչպես տեսաք, այո, քաղաքական ուժեր չկային, կային ավելի շատ անհատներ, որոնք այս օրակարգով հետաքրքրված էին: Իսկ ակնկալիքները չեմ կարող ասել` արդարացան կամ չարդարացան, որովհետեւ սրանից առաջ եղել է էլի հանդիպում, եւ մի շարք արտախորհրդարանական ուժեր համախմբվել էին իրար հետ ու վերջում եկել կոնսենսուսի, որ պետք է գնան խորհրդարանական ընդդիմության հետ համագործակցության: Մինչդեռ սա մեր առանցքային սկզբունքներից մեկն է, որ պետք չէ նրանց հետ գնալ համագործակցության: Հետեւաբար, նաեւ տրամաբանական է, որ քաղաքական ուժեր չէին մասնակցում քննարկմանը: Որեւէ քաղաքական գործընթաց աշխարհի ողջ պատմության մեջ չի եղել, որ այն մեծամասնությունն իրականացնի, մշտապես այն իրականացրել են որակյալ փոքրամասնությունները: Չեմ ասում, թե այդ որակը մենք ենք, բայց այդ հայտը ներկայացրել ենք եւ մինչեւ վերջ, բնականաբար, գնալու ենք` անկախ նրանից, թե ինչ խոչընդոտներ կլինեն: Ի դեպ, մեր նախանշած երկու գլխավոր սկզբունքին գումարվել է եւս երկուսը: Բացի այն, որ իշխանությունը պետք է օր առաջ հեռանա, եւ նախկին իշխանությունները կամ նրանց ածանցյալ մարդիկ չպետք է վերարտադրվեն, նաեւ չպետք է լինի հակարեւմտամետ եւ հակառուսամետ դիսկուրսը: Մեր քաղաքական համակարգի կարեւոր խնդիրներից է այն, որ բոլորը փրկություն ման են գալիս բեւեռների մեջ, այնինչ պատմության մեջ չի եղել դեպք, որ ինչ-որ մեկը արտաքին վեկտոր ընտրելով` դառնա անվտանգ:

— Ձեր նշած սկզբունքներով մերօրյա քաղաքական դաշտում ո՞ր ուժերին եք  համարում համախոհ, որոնց հետ պատրաստ եք համագործակցել:

— Անուններ չեմ կարող ասել: Իհարկե, կարող է ես սխալվում եմ, չեմ հավակնում բացարձակ ճշմարտության, բայց մեր նշած սկզբունքները շատ կարեւոր առանցքային ֆիլտրացիոն մեխանիզմ է: Այն ամենեւին էլ նախասիրությունների մասին չէ: Ամենակարեւոր խնդիրը նույնականացնելն է իրավիճակը: Երբ հիվանդը գնում է բժշկի մոտ, բժիշկն առաջնահերթ դեղամիջոցներ չի առաջարկում, այլ նախ ախտորոշում է եւ նույնականացնում է, թե ինչ խնդիրներ ունի: Մենք պետք է կարողանանք ի սկզբանե նույնականացնել, թե ինչ քաղաքական դաշտում ենք:

— Այլ կերպ ձեւակերպեմ հարցս` այսօրվա հայաստանյան քաղաքական դաշտում Ձեր նշած սկզբունքներին համապատասխան որեւէ քաղաքական ուժ կա՞:

— Համոզված եմ, որ եթե այդպիսի ուժեր չլինեն, ապա անհատներ գտնվելու են: Եթե այս գործընթացն ավելի հանրայնանա, առավել քան համոզված եմ, որ ձնագնդի էֆեկտ է ունենալու: Իրականում մենք պետք է կարողանանք նախ այս բեւեռվածությունն ու ամենակարեւորը` փակ շղթան հաղթահարել: Մենք խոսում ենք, որ արարող ազգ ենք, բայց տեսնում ենք, որ ներքաղաքական դաշտում կա երեք նախագահների վեկտոր եւ, որպես իշխանություն, վերարտադրվում է նրանցից մեկի վեկտորը: Պետք է կարողանանք ճեղքել այս շղթան, որովհետեւ իրավիճակը 180 աստիճան փոխվել է, բայց այսօրվա գեներացվող օրակարգերը, մարդիկ, մնացել են նույնը: Կարծես, մեզ հետ որեւէ բան չի փոխվել, ու մենք անընդհատ ուզում ենք գնանք հետ, որպեսզի ապագայում դառնանք ավելի մրցունակ: Սա նույնիսկ մշակութաբանորեն, փիլիսոփայորեն, ամեն առումով նոնսենս է: Պետք է առաջ շարժվել:

— «Սասնա ծռերի» ԱԺԲ-ն էլ էր ասում` «Ո՛չ նախկին, ո՛չ ներկա, ազգային ապագա»: Ի՞նչ եք անելու, որ չվերածվեք նեոԱԺԲականների:

— Նշածս վերջին երկու սկզբունքները ֆիլտրացիոն մեխանիզմի ամենակարեւոր բաղադրիչներն են: Բոլորս շատ լավ գիտենք, որ ԱԺԲ-ն իր խոսույթում, որպես պետության փրկություն, առաջարկում է արտաքին քաղաքական վեկտորի փոփոխություն: Այսինքն` հակառուսական եւ պրոարեւմտյան քաղաքականություն: Այնպես որ, իրենք հաստատ մեր նշած ֆիլտրի միջով չեն անցնելու: Իրականում եթե չառերեսվենք մեր խնդիրների հետ, չախտորոշենք այն եւ չգնանք առաջին հերթին ներքուստ առողջացման, արդիականացման քաղաքական դաշտում, մենք հարց չենք կարողանալու լուծել: Մինչդեռ հիմա, գուցե սխալվում եմ, բայց նույն ԱԺԲ-ի առաջարկած Հայաստանի փրկությունն` արտաքին վեկտորի փոփոխությամբ, ինձ համար ազգային անվտանգության սպառնալիք է: Մյուսը ուժը, որը կտեսնի փրկությունը Ռուսաստանի մեջ, էլի նույնը կասեի: Փաստացի, այսօր այլ օրակարգ չի գեներացվում:

— Երկրորդ կապիտուլիացիային հինգ պակաս իրավիճակում, չե՞ք կարծում, որ զուտ կենաց ասել է դառնում, թե պետք չէ հենվել որեւէ գերտերության վրա:

— Ոչ թե հենվել, այլ համագործակցել պետք է: Բայց եթե մենք կապիտուլիացիային հինգ ենք պակաս, ինչպես Դուք եք ասում, հավատացած եղեք այդ պարագայում մենք այլեւս կորցրած ենք լինելու ինքնուրույն որոշում կայացնելու իրավունքը: Իսկ եթե նույնիսկ ուզում ենք ինչ-որ ժամանակ անգամ վեկտոր ընտրենք, պետք է կարողանանք այդ որոշումը կայացնելու ունակություն ունենալ: Մինչդեռ չունենք այս պահին, յուրաքանչյուր կողմ մեզնից կարողանում է ստանալ այն, ինչ պահանջում է:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Ակնհայտ է, որ Արեւմուտքը հոգնել է այս ամենից. Մհեր Հակոբյան Ինչպես պահել պետությունը` Վրաստանի ու Ղրղզստանի օրինակով. Աղվան Պողոսյան Լսե՛ք, Եվրոպայի ոչ մի խոսքին չպետք է հավատալ, նույն գիշատիչներն են. Վլադիմիր Պետրոսյան «Հայաստան. Ռուսաստա՞ն, թե՞ Արեւմուտք». ինչ են խորհուրդ տվել հայ ժողովրդի մեծերը Առաջարկություն՝ «Արտավազդ»-ի բեմից. ռուսական թատրոնի նախկին տնօրենը ներկային ծրարն էլ հանձնեց