Չկա միասնական պատասխան՝ որն է մեր գլխավոր բանաձեւն Արցախի հարցում. Մանասյան
ՆերքաղաքականՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, ԵՊՀ պրոֆեսոր, «Քաղաքական հետազոտությունների ակադեմիա» ՀԿ ղեկավար ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՄԱՆԱՍՅԱՆԻ գնահատմամբ` մեր հասարակական տարբեր խավերը` առաջին դեմքերը, երկրորդ դեմքերը, կուսակցության առաջնորդները, փորձագիտական համայնքն ու գիտնականները արցախյան հիմնախնդրին վերաբերող նույն հարցերի վերաբերյալ ունեն տարբեր պատասխաններ, ինչը լրջագույն խնդիր է:
— Ինչո՞ւ ենք տարբեր կերպ մտածում մեր խնդրի մասին, որը բոլորիս է վերաբերում, ինչո՞ւ չունենք միասնական պատասխաններ: Փաստն այն է, որ չունենք միասնական հայեցակարգ, եւ մեր տարակարծություններն, ի վերջո, դառնում են քաղաքական եւ այլ տիպի խրամատներ: Չկա միասնական պատասխան, թե որն է մեր գլխավոր բանաձեւը՝ Արցախը թողնել Ադրբեջանի կազմո՞ւմ ինչպես առաջին նախագահն էր ասում, մնա անկա՞խ, ինչպես ասում էին երկրորդ եւ երրորդ նախագահները, միանա Հայաստանի՞ն, ինչպես ասում էր ժողովուրդը, թե՞ նորից թողնել Ադրբեջանի կազմում, ինչին հակված են նորերը: Ավելին՝ չկա միասնական պատասխան անգամ այն հարցի շուրջ, թե որն է ղարաբաղյան հակամարտության սկիզբը` 1988 թվականը, թե՞ 1918-ը: 70 տարվա տարբերությունը մենք չենք տեսնում: ԵԱՀԿ-ն ընդունել է սկիզբ 1988-ը` մինչեւ այդ բոլոր եղած փաստաթղթերի մի ամբողջ փաթեթ «ջրելով»: Էլ չեմ ասում, որ չկա միասնական պատասխան` ի վերջո, մենք գրավե՞լ ենք, թե՞ ազատագրել Ղարաբաղի շուրջ եղած տարածքները: Լավ հայրենասերներն ասում են՝ ազատագրել ենք, բայց իրականում՝ ո՛չ գրավել ենք, ո՛չ ազատագրել, մենք Լեռնային Ղարաբաղի սահմաններից դուրս չենք եկել: Մինչդեռ այդ կեղծ հարցադրումի գերին ենք արդեն 30 տարի, թե իբր ազատագրել ենք Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ինչ-որ տարածքներ: Այդ «կուտը» մեզ հրամցրել են Բաքվից, այդ «կուտը» կերել է ԵԱՀԿ-ն, մինչդեռ այն տարածքները, որոնք ազատագրել ենք, պետք է Լեռնային Ղարաբաղի մաս լինեին, Լեռնային Ղարաբաղը միայն ԼՂԻՄ-ը չէ: Կա ընդամենը մեկ փաստաթուղթ, որը թեպետ չի ընդունվել, բայց նշված է, որ ինքնավարություն պետք է տալ ողջ Լեռնային Ղարաբաղին: Ի դեպ, ԵԱՀԿ-ն հիմնախնդրի լուծման հիմքում դրել է բոլորիս հայտնի երեք միջազգային իրավական սկզբունքը` պետությունների տարածքային ամբողջականության, ազգերի ինքնորոշման իրավունքի եւ ուժի ու սպառնալիքի չկիրառման: Բայց մեզ խաբել են, այդ սկզբունքները դրված չեն հիմնախնդրի լուծման հիմքում, դրանք ուղղակի հռչակվել են: Այդ սկզբունքներից որեւէ մեկը ԵԱՀԿ-ն չի կապել փաստերի հետ: Սրանք հարցեր են, որոնք չպետք է կուսակցականացվեն` ասելով, թե գիտության հետ գործ չունեք: Մենք պարտավոր ենք հասնել միասնական ըմբռման եւ միասնական ծրագիր:
ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ