Բանակցողին փոխենք, ամեն ինչ փոխվելու է. Կարեն Ճշմարիտյան

ՀՀ էկոնոմիկայի նախկին նախարար ԿԱՐԵՆ ՃՇՄԱՐԻՏՅԱՆԻ կարծիքով` Թուրքիան չի բացելու իր սահմանը, բայց հիմա այդ դիրքերից է հանդես գալիս, որ Ադրբեջանի՝ այսրոպեական ցանկությունը Հայաստանը բավարարի:

— Թուրքիայի համար Հայաստան պետության գոյությունն ինքնին անընդունելի է: Հայկական պետականության վերացումը նրանց պատմական նպատակն է: Ցեղասպանողն ի լուր աշխարհի հայտարարել է այդ մասին, իսկ միջազգային հանրությունը ոչ մի ծպտուն չի հանել: Այսինքն` բոլորը համաձայն են, որ Թուրքիան իրականացնի Հայոց ցեղասպանություն: Եվ այստեղ խոսել այն մասին, որ Թուրքիան նպատակ ունի ՀՀ-ի հետ որեւէ կապեր հաստատել, չկա նման բան: ՀՀ-ն նպատակ ունի նորմալ հարաբերություններ հաստատել բոլորի հետ: Հայաստան ասելով՝ նկատի ունեմ հայ ազգը, ոչ թե նրան այս պահին ներկայացնողները, որ հայի արժանապատվության հետ ոչ մի կապ չունեն: Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացմանը, սա չի նշանակում սահմանի վերացում: Մեր սահմանն Իրանի հետ բա՞ց է, թե՝ ոչ, բայց մենք Իրանի հետ ունենք ազգերի առավելագույն բարենպաստության ռեժիմ, որը սահմանում է որոշակի տուրք ապրանքների համար եւ 80 միլիոնանոց Իրանը մեր շուկան բաց ինտերվենցիայի չի ենթարկել՝ չնայած, որ շատ ապրանքատեսակների գծով իրենց ապրանքների որակը գերազանցել է թուրքականին եւ գնային առումով ավելի էժան են: Բայց մեր շուկայում իրենք հեգեմոնի դեր չունեն: Իրենց պետությունը նման խնդիր չի դրել, մինչդեռ հնարավորություն ունեն մեզ հետ համագործակցելու, որը բավականին բարձր մակարդակի վրա է եղել միշտ:

— Բայց Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը փորձ է արվում ներկայացնել, թե տնտեսական առումով շահավետ է լինելու Հայաստանի համար: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Թուրքիայի հետ սահմանը բացելու հարցը, այսպես ասած, գերագնահատվում է` լավ ու վատ իմաստով: Նրանք, ովքեր դրա մեջ փնտրում են այսրոպեական տնտեսական ցնցող շահավետություն, եւ նրանք, որոնք գտնում են, որ կգա մի օր, որ մեր սուբյեկտներն իրար մեջ կկարողանան առեւտուր անել, եւ թուրքական ապրանքը կգրավի մեր շուկան: Ճշմարտությունը մեջտեղում է: Մինչեւ Թուրքիայի սահմանը բացելը՝ մենք ու Թուրքիան՝ որպես տնտեսական գործընկեր, պետք է իրար ճանաչենք: Այսօր մեր միջեւ ոչ մի կանոնակարգող փաստաթուղթ չկա: Ո՛չ մեր ապրանքը Թուրքիայում, ո՛չ էլ թուրքական ապրանքը ՀՀ-ում՝ օրինական որպես այդպիսի ծագում ունենալու համար հիմքեր չկան: Պատկերացնո՞ւմ եք` ինչ մեծ իրավական բազա պիտի ստեղծվի:

— Պարոն Ճշմարիտյան, բանակցություններում մեր շուրջ օղակը սեղմվում է: Ինչպե՞ս եք տեսնում ելքը:

— Բանակցողին փոխենք, ամեն ինչ փոխվելու է: Չեն լինի բանավոր պայմանավորվածություններ, չի լինի անարժանապատիվ կեցվածք, Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հոխորտանք: Երբ պարտավորություններդ չես կատարում` բացատրելով ճնշումներով, դու պետք է գնաս, որ գտնվեն մարդիկ, որոնք կարող են լուծել այդ հարցերը:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ 

Այս թեմայով 1.5 միլիոն քո ազգիցդ կոտորվել է, եւ դու դա հարցականի տակ ես դնո՞ւմ, էլ ի՞նչ անուն տանք այս մարդկանց. թուրքագետ Եկեղեցին ստանձնում է պետականության պահպանման պատվարի դերը. ՀՀ նախկին վարչապետ Նիկոլին հեռացնելուց հետո՝ մեր ազգը դառնալու է աշխարհի ասիչը. Կարեն Սողոմոնյան Կոնֆլիկտն այսօր Տավուշի սահմանում Նիկոլ Փաշինյանի եւ հայերի միջեւ է. Կարեն Վրթանեսյան Շատ կարեւոր է, որ Սամվելը տեսանելի զանգվածային հանրային աջակցություն ստանա. Վրթանեսյան